Khách gõ nhẹ vào dàn chiêng trước ngôi nhà của ông A Biu. Tiếng chiêng báo hiệu cho mọi người biết họ sắp bước vào thế giới văn hóa Bahnar được gìn giữ gần như nguyên bản ở làng Plei Klech (xã Ngọk Bay, thành phố Kon Tum).
Tôi chạm vào làng Kon Mahar (xã Hà Đông, huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai) trong một buổi luênh loang gió cùng trận mưa rừng dài thăm thẳm ẩn hiện dưới đôi mắt nâu dìu vợi của một miền mơ tưởng xưa, trong tiếng chiêng ngân dài như đất trời.
Còn nhớ một lần, tôi về làng Mơ Hra (xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang) gặp dịp dân làng chuẩn bị lễ hội Sơmă Kơcham. Già làng Đinh Pan đang tỉ mẩn hướng dẫn đám trai làng dựng đàn tế lễ… Đàn lễ thoạt trông đơn giản nhưng lại khá cầu kỳ các chi tiết trang trí. Ông Đinh Pan nói rằng, phải là những đứa 'có con mắt, cái tay của Yàng cho' mới làm được việc này.
Bây giờ, những ngôi làng Bahnar trên lòng hồ Ayun Hạ (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) đã trở thành những làng chài, làng lúa xanh tươi. Một cuộc sống nguyên sơ giữa rừng xanh trời cao nước biếc mà bất cứ ai cũng mong muốn.
Làng Đê Tul (xã Đắk Sơ Mei, huyện Đắk Đoa, Gia Lai) ở trên một quả đồi lớn, nhìn lên là núi Chư Nâm cao nhất Gia Lai. Đây có lẽ là ngôi làng Bahnar duy nhất ở Tây Nguyên có đến 2 nhà rông và có đến 9... già làng.
Sau vài câu xã giao, anh Nguyễn Văn Khôi-Chủ tịch UBND xã Ia Blang (huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai) đưa tôi và nhóm thiện nguyện đến làng Kuai. Chỉ một đoạn đường chừng vài cây số, chúng tôi đã có mặt ở làng. Môch-chàng trai trẻ đã chờ sẵn ở sân lớp học của làng. 'Môch là Phó Bí thư chi bộ, Trưởng thôn đấy anh ạ'-Chủ tịch UBND xã nói với tôi. Một chàng trai ở tuổi 32, người Bahnar, ở làng mà có chí phấn đấu như Môch là khá đặc biệt.
Đắk Bla là dòng sông mang nhiều câu chuyện huyền thoại ở đôi bờ. Nhưng tiếc thay, những năm gần đây, dòng sông đang 'lịm dần' giữa mùa nước cạn.
Không chỉ được biết đến với vẻ đẹp thiên nhiên thơ mộng, Đak Đoa còn là vùng đất mang nhiều giá trị văn hóa lịch sử. Hiện tại, huyện đang kêu gọi đầu tư hạ tầng du lịch nhằm phát triển 'ngành công nghiệp không khói'.
Hưởng ứng chương trình kích cầu 'Người Việt Nam đi du lịch Việt Nam', Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch cũng đã triển khai các giải pháp thực hiện kịch bản tăng trưởng du lịch năm 2020. Mục tiêu trọng tâm là giới thiệu, quảng bá Gia Lai là điểm đến an toàn, hấp dẫn trên bản đồ du lịch cả nước thông qua các tour du lịch mới, đặc trưng để thu hút khách nội địa.
Tôi tìm đến được nhà Đinh Chiêm thì đã quá trưa. Nghe tôi nói mục đích của chuyến đi, ông khoát tay: 'Chuyện làng dài lắm, để tối. Giờ tôi phải ra chỗ đám giỗ bok Nhạc đã. Anh có muốn đi không?'. Tôi ngạc nhiên quá đỗi. Bok Nhạc, tức vua Thái đức Tây Sơn Nguyễn Nhạc. Từ khi nhà Tây Sơn sụp đổ, con cháu bị tuyệt diệt thì cái tên Nguyễn Nhạc chỉ còn trong sử sách, thì sao một ngôi làng Bahnar nhỏ bé ở chốn núi rừng này lại vẫn còn nhớ tới, lại tổ chức cả giỗ nữa? Ông Đinh Chiêm cười vẻ bí mật: 'Rồi trên đường đi tôi sẽ kể anh nghe'.