Tân Thủ tướng Anh Liz Truss: Từ bóng dáng của 'bà đầm thép' Margaret Thatcher đến hành trình đi tìm bản sắc riêng

Khi thăm Moscow, Nga vào tháng 2/2022, bà Truss tái hiện hình ảnh của "bà đầm thép" - cố Thủ tướng Anh Thatcher 35 năm trước, bằng cách mặc áo khoác dài và đội mũ lông. (Nguồn: Reuters)

Từng đóng vai "bà đầm thép" Margaret Thatcher

Năm 7 tuổi, bà Liz Truss từng đóng vai "bà đầm thép" Margaret Thatcher trong một buổi diễn về tổng tuyển cử của trường. Bà từng khẳng định mình ngưỡng mộ cố Thủ tướng Anh.

Trong chuyến thăm Moscow, Nga hồi tháng 2 năm nay, bà Truss đã tái hiện hình ảnh bà Thatcher 35 năm trước, bằng cách mặc áo khoác dài và đội mũ lông.

Trong chiến dịch tranh cử chức Thủ tướng Anh, tương tự "tiền bối" Thatcher (người đã giảm thuế thu nhập cá nhân vào những năm 1980), bà Truss cũng cam kết cắt giảm thuế 30 tỷ Bảng Anh (37 tỷ USD) và hứa sẽ hành động ngay lập tức để giúp mọi người đối phó với chi phí sinh hoạt ngày càng tăng.

"Trussonomics" là thuật ngữ được sử dụng cho đề xuất về kinh tế của tân Thủ tướng, được cho là phiên bản kinh tế học trọng cung của riêng bà. Kinh tế học trọng cung cũng là một đặc điểm chính trong các chính sách kinh tế của bà Thatcher.

Kinh tế học trọng cung nhấn mạnh việc nâng cao năng suất lao động và nâng cao năng lực cung cấp của nền kinh tế, nhằm nâng cao tốc độ tăng trưởng tiềm năng, nhờ đó, có thể nâng cao tốc độ tăng trưởng kinh tế mà không gây ra áp lực lạm phát.

Bà Truss cũng cho rằng, Anh nên tham gia Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Tạp chí Economist nhận xét, đây là tầm nhìn "về bản chất mang bóng dáng của cố Thủ tướng Margaret Thatcher".

Tuy nhiên, cách so sánh này chính là áp lực lớn cho bà Truss hiện nay bởi ảnh hưởng và cái bóng quá lớn của người đi trước.

Hàng loạt thách thức mang tính lịch sử

Tân Thủ tướng Anh lên nắm quyền vào thời điểm đất nước đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng giá cả sinh hoạt, bất ổn công nghiệp và suy thoái.

Nghị sĩ kỳ cựu của đảng Bảo thủ David Davis mô tả: “Trong số các Thủ tướng thời hậu chiến, mức độ khó khăn của những thách thức mà bà Liz Truss đảm nhận có lẽ chỉ đứng sau thời bà Margaret Thatcher”.

Sự nghiệp chính trị của bà Truss bắt đầu năm 2006 khi bà được bầu vào vị trí hội đồng viên ở Greenwich, sau đó trở thành nghị sĩ khu vực Southwest Norfolk vào năm 2010. Trước khi trở thành Ngoại trưởng Anh, bà Truss từng giữ chức Thứ trưởng Giáo dục, Bộ trưởng Môi trường, Bộ trưởng Tư pháp, Thứ trưởng Bộ Tài chính, Bộ trưởng Thương mại quốc tế và Thứ trưởng về Phụ nữ và Bình đẳng.

Về mặt đối nội, tân Thủ tướng cần giải quyết bài toán khủng hoảng năng lượng và giá cả sinh hoạt, vốn đang khiến tỷ lệ lạm phát tại Anh tăng cao nhất trong vòng 40 năm qua, ở mức 10,1% hồi tháng 7 và dự kiến tăng lên 13% vào tháng 10 tới.

Chia sẻ với báo giới, bà Truss cho biết mình hiểu “cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt thách thức như thế nào đối với tất cả mọi người” và khẳng định sẽ hành động quyết liệt để đảm bảo các gia đình và doanh nghiệp có thể vượt qua mùa Đông này và thời gian tiếp theo.

Được biết, bà cũng sẽ chỉ định một Hội đồng Cố vấn kinh tế để có những ý tưởng tốt nhất về cách thúc đẩy nền kinh tế.

Một trong những cương lĩnh lớn nhất trong chiến dịch tranh cử của bà Liz Truss là giảm thuế, bà cho rằng, hơn 2 thập niên qua, tăng trưởng kinh tế tại Anh thấp hơn kỳ vọng nên cần phải cắt giảm thuế, khoảng 30 tỷ Bảng, đồng thời đẩy mạnh chi tiêu của chính phủ để kích thích tăng trưởng.

Nữ chính trị gia kiên quyết bảo vệ quan điểm này khi thậm chí thừa nhận rằng việc cắt giảm thuế sẽ có lợi cho những người thu nhập cao hơn là người thu nhập thấp.

Nhiều nhà phân tích nhận định, nếu tân Thủ tướng Anh không thể hiện được sự linh hoạt trong việc theo đuổi chính sách nêu trên, nợ công của nước này có thể tặng vọt tới 350% vào năm 2050.

Ngoài ra, một thách thức đối nội lớn khác mà bà phải xử lý đó là hàn gắn sự chia rẽ sâu sắc trong nội bộ đảng Bảo thủ thời gian qua cũng như tìm cách duy trì sự ủng hộ vốn đang giảm sút với chính đảng này.

Giới học giả nêu rõ, mục tiêu cuối cùng của đảng Bảo thủ là nhà lãnh đạo mới sẽ giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử, dự kiến kết thúc trước tháng 1/2025.

Chính sách cứng rắn với Trung Quốc và Nga

Tân Thủ tướng Anh sẽ lựa chọn đội ngũ đồng hành như thế nào trước bộn bề những thách thức đang chờ đón? Bà Truss dự kiến sẽ bổ nhiệm ông Kwasi Kwarteng làm Phó Thủ tướng trong khi ông James Cleverly là Ngoại trưởng và ông Suella Braverman dự kiến là Bộ trường Nội vụ.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak - đối thủ của bà trong cuộc bầu cử lãnh đạo đảng Bảo thủ - dự kiến sẽ không tiếp tục đảm nhận vị trí nào trong Nội các và không loại trừ khả năng tiếp tục tranh cử ghế lãnh đạo đảng Bảo thủ cầm quyền trong tương lai.

Nội các mới sẽ nhóm họp lần đầu tiên vào sáng 7/9 trước khi bà Truss có cuộc gặp với lãnh đạo Công đảng Keir Starmer.

Ngoài việc nối tiếp tầm nhìn chính sách của cố Thủ tướng Thatcher, bà Truss cũng cho thấy bà sẽ kế thừa người tiền nhiệm, cựu Thủ tướng Johnson, đặc biệt là ở những vấn đề liên quan đến Brexit. Tân Thủ tướng được nhiều nhà quan sát đánh giá là một nhà đàm phán cứng rắn.

Ngoài ra, bà cũng được mô tả là có lập trường chính sách đối ngoại "diều hâu" đối với Trung Quốc và Nga, đồng thời kêu gọi Anh giảm sự phụ thuộc kinh tế vào hai nước này.

Ông Sergey Belyaev, quan chức phụ trách châu Âu của Bộ Ngoại giao Nga ngày 5/9 cho biết, Moscow “không ảo tưởng” quan hệ giữa Nga và Anh sẽ được cải thiện sau khi bà Liz Truss được bầu làm Thủ tướng Anh.

Tân lãnh đạo đảng Bảo thủ tuyên bố rằng Anh và Thổ Nhĩ Kỳ là "các đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) quan trọng của châu Âu" và kêu gọi làm sâu sắc hơn hợp tác giữa Anh và Thổ Nhĩ Kỳ về "năng lượng, quốc phòng và an ninh".

Bà Liz Truss từng thăm Việt Nam vào tháng 11/2020 trên cương vị Bộ trưởng Thương mại quốc tế. Trong chuyến thăm, bà bày tỏ vui mừng khi tham gia ký kết thỏa thuận hoàn tất đàm phán Hiệp định Thương mại tự do Anh-Việt Nam (UKVFTA), đồng thời khẳng định đây là khởi đầu mới cho hợp tác song phương.

(theo AP, the Guardian)

Vy Vy