Tạo điều kiện, môi trường để thanh niên phát huy và cống hiến

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình trình bày báo cáo về Một số vấn đề lớn trong tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật Thanh niên (sửa đổi).

Vai trò đặc biệt quan trọng của thanh niên

Được biết, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về dự thảo Luật Thanh niên (sửa đổi). Sau kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng - cơ quan chủ trì thẩm tra, Bộ Nội vụ - cơ quan chủ trì soạn thảo, phối hợp các cơ quan liên quan nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội để chỉnh lý dự án luật.

Các đại biểu, thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghe Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình trình bày báo cáo về một số vấn đề lớn trong tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án luật.

Theo báo cáo, Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng cho biết, về dự án luật, một số ý kiến cho rằng, thanh niên là công dân Việt Nam nên Luật Thanh niên cần khẳng định thanh niên có đầy đủ các quyền và nghĩa vụ công dân theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, dự án Luật Thanh niên được chỉnh lý không quy định cụ thể quyền, nghĩa vụ của thanh niên theo từng lĩnh vực mà chỉ dành một điều tại phần “Những quy định chung” quy định thanh niên có đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của công dân theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.

Dự án luật quy định trách nhiệm của thanh niên trong việc thực hiện nghĩa vụ của mình, cũng như trách nhiệm của các chủ thể khác trong việc tạo điều kiện, môi trường thuận lợi cho thanh niên thực hiện trách nhiệm.

Việc thiết kế các quy định theo định hướng như trên một mặt tránh được sự trùng lắp, chồng chéo với các đạo luật khác; bảo đảm tính khả thi của điều luật; mặt khác thể hiện rõ vai trò, sứ mệnh của thanh niên - một lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc trở thành lực lượng đi đầu trong công cuộc lao động sáng tạo và bảo vệ Tổ quốc.

Một số ý kiến khác nhận định, các quy định về chính sách đối với thanh niên trong dự thảo luật trùng lắp với các chính sách đã được các luật chuyên ngành quy định.

Do vậy, cần nhóm các chính sách tương ứng với mục tiêu của Nhà nước đối với thanh niên, như: nhóm chính sách phát triển thanh niên, nhóm chính sách bảo vệ thanh niên, nhóm chính sách phúc lợi xã hội cho thanh niên hoặc nhóm chính sách khơi dậy tinh thần tình nguyện, cống hiến của thanh niên. Một số ý kiến khác đề xuất các chính sách cụ thể cho các đối tượng thanh niên đặc thù...

Chính sách với các nhóm thanh niên đặc thù

Tiếp thu ý kiến đại biểu, Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng thống nhất có bước chỉnh lý, bổ sung: Không quy định các chính sách cụ thể để tránh trùng lắp, chồng chéo với các luật chuyên ngành; dành hẳn một chương gồm 14 điều với nội dung quy định về các định hướng chính sách cũng như trách nhiệm của Nhà nước trong các lĩnh vực như: học tập và nghiên cứu khoa học; lao động và việc làm; khởi nghiệp; bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe; văn hóa, thể dục, thể thao; bảo vệ Tổ quốc.

Những quy định này thể hiện cam kết pháp lý của Nhà nước trong việc triển khai xây dựng và tổ chức thực hiện các chính sách đối với thanh niên, tạo điều kiện cho thanh niên thực hiện quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mình.

Trên cơ sở kế thừa quy định của Luật Thanh niên 2005, căn cứ vào yêu cầu của tình hình mới và để phù hợp mục tiêu phát triển bền vững, chính sách dành cho các nhóm thanh niên đặc thù trong dự án luật được xây dựng, bao gồm: chính sách dành cho thanh niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi; thanh niên dân tộc thiểu số; thanh niên xung phong; thanh niên tình nguyện; thanh niên có tài năng; thanh niên làm việc tại khu công nghiệp; thanh niên khuyết tật; thanh niên nhiễm HIV, thanh niên sau cai nghiện ma túy, chấp hành xong án phạt tù, chấp hành xong biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng.

Theo báo cáo, các nhóm chính sách này được thiết kế theo hướng nhấn mạnh chính sách phát hiện, trọng dụng và đãi ngộ xứng đáng nhóm thanh niên tinh hoa; khuyến khích, hỗ trợ, tạo điều kiện về tài chính, cơ sở vật chất, bảo đảm chế độ, chính sách cho nhóm thanh niên xung kích; đồng thời không bỏ nhóm thanh niên yếu thế, dễ bị tổn thương ở lại phía sau.

Với mục đích thể hiện cam kết mạnh mẽ của Nhà nước dự án luật còn quy định nguyên tắc bảo đảm thực hiện chính sách của Nhà nước đối với thanh niên (Điều 5) trong đó xác định rõ các yêu cầu cơ bản, như: bảo đảm mục tiêu phát triển thanh niên; bảo đảm quyền tham gia của thanh niên trong việc xây dựng và thực hiện các chính sách của Nhà nước…

Chung quanh quy định về "Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam", một số đại biểu nhất trí quy định về Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam như quy định của Luật Thanh niên hiện hành. Một số ý kiến khác đề nghị không quy định Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam trong dự thảo luật, vì Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam là cơ quan tư vấn của Thủ tướng Chính phủ, không phải là cơ quan quản lý nhà nước.

Trên cơ sở ý kiến của Chính phủ, các cơ quan có liên quan và ý kiến của đại biểu Quốc hội, dự án luật được chỉnh lý theo hướng quy định về Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam như sau: Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam là tổ chức phối hợp liên ngành, có chức năng tư vấn giúp Thủ tướng Chính phủ về công tác thanh niên. Nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ quy định.

Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng nhận thấy, quy định của dự án luật về Ủy ban quốc gia về thanh niên Việt Nam là phù hợp.

Dự án luật dành cả Chương II quy định cụ thể trách nhiệm của thanh niên đối với Tổ quốc, Nhà nước, với gia đình, xã hội và đối với chính bản thân thanh niên. Như vậy, vừa thể chế hóa được nội dung, tinh thần của Hiến pháp năm 2013, vừa giúp từng cá nhân thanh niên thấy được vai trò đặc biệt quan trọng của mình, từ đó tạo động lực tự thân để phát triển, đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xứng đáng với sứ mệnh thiêng liêng của lực lượng thanh niên trong thời đại mới…

(Báo cáo của Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội)

Quang cảnh Phiên họp thứ 44 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

VĂN CHÚC