Tạo lợi thế cạnh tranh xuất khẩu từ tiết kiệm và sử dụng năng lượng

Chia sẻ tại tọa đàm “Tiết kiệm năng lượng trong các ngành công nghiệp: Bài toán công nghệ và chính sách” do Tạp chí Công Thương tổ chức sáng 19/8, ông Đặng Hải Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương cho biết, xu hướng chung hiện nay Việt Nam cũng đang hòa nhập quốc tế và đã cam kết trung hòa carbon. Vì vậy, Chính phủ cũng như các bộ, ngành đã ban hành rất nhiều các chính sách liên quan để trung hòa carbon và đặc biệt là tiết kiệm năng lượng.

Đại diện Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững cũng thông tin, thời gian qua, nhiều chính sách đã được ban hành, đặc biệt là từ 2010 có Luật sử dụng Năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Đến thời điểm này, chúng ta đã có khoảng 16 thông tư, 2 nghị định và 2 quyết định Thủ tướng cũng như khoảng 34 tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đã được ban hành liên quan đến tiết kiệm năng lượng.

Năm 2019, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định 280 với chương trình mục tiêu quốc gia, tiết kiệm năng lượng từ 7% đến khoảng 10% năm 2025 và cho đến 2030 chúng ta phải tiết kiệm được khoảng 10% so với kịch bản tiêu thụ năng lượng bình thường.

“Xu hướng giảm carbon trong tiêu thụ các sản phẩm mà một phần lớn năng lượng nằm trong cơ cấu giá thành của sản phẩm để tạo ra một sản phẩm mới. Đối với châu Âu, năm 2026 họ sẽ bắt đầu đánh thuế và ảnh hưởng rất trực tiếp đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đối với hàng hóa xuất khẩu. Chính vì vậy, hiện nay đang có những thách thức đối với hàng hóa xuất khẩu mà doanh nghiệp cần đáp ứng”, ông Đặng Hải Dũng cho hay.

Các khách mời tham dự tọa đàm.

Ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, trong thời gian vừa qua và thời gian tới, việc cung cấp điện cũng vẫn gặp rất nhiều những khó khăn. Qua 7 tháng của năm 2024, tốc độ tăng trưởng đã đạt ở mức độ rất cao và tăng trưởng 7,5%, công suất cực đại.

“Nếu như tất cả các doanh nghiệp đều hướng tới vấn đề sử dụng điện tiết kiệm và nếu như chúng ta tiết kiệm được đúng theo như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là 2% thì riêng những ngành công nghiệp mỗi năm tiết kiệm được vào khoảng độ 2,8 tỷ kWh tương đương với 5.000 tỷ đồng. Với lượng điện thương phẩm khoảng 2,8 tỷ kWh như vậy chúng có thể cung cấp điện cho tương đương 10 tỉnh như Lai Châu thì đây là một con số phải nói rất lớn. Như vậy việc đảm bảo cung ứng điện trong thời gian tới phụ thuộc cũng rất nhiều vào ý thức của các doanh nghiệp, người dân trong vấn đề sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả”, ông Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh.

Đánh giá về thực trạng tiết kiệm năng lượng của doanh nghiệp, ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh (Tập đoàn Điện lực Việt Nam - EVN) cho rằng, doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn khi thực hiện tiết kiệm năng lượng.

Trong đó, không ít doanh nghiệp còn hạn chế trong nhận thức về tiết kiệm điện, chưa thực sự quan tâm, thậm chí là không đủ năng lực, tài chính. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp chưa áp dụng, chưa tối ưu hóa được dây chuyền sản xuất, quy trình sản xuất dẫn tới việc vẫn còn sử dụng năng lượng lãng phí.

“Chính sách giá điện đang thực hiện theo Quyết định 28 của Thủ tướng Chính phủ ban hành từ năm 2014. Tất nhiên giá phụ thuộc vào các cấp điện áp. Nhưng chúng ta cũng thấy rằng, đối với giá giờ bình thường của sản xuất chiếm chỉ từ khoảng 84 đến 92% giá bình quân và giờ thấp điểm từ 52 đến 59% giá bình quân. Với giá điện thấp như vậy thì việc tiết kiệm điện đối với các doanh nghiệp sản xuất đâu đó cũng chưa được quan tâm một cách thực sự”, ông Nguyễn Quốc Dũng nói và cho rằng tiềm năng tiết kiệm năng lượng ở các doanh nghiệp sản xuất rất là lớn.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Mạch Đình Khoa, Giám đốc Phát triển chiến lược kinh doanh và hoạt động thương mại, Công ty TNHH Schneider Electric Việt Nam cho hay, tiết kiệm năng lượng có tác động rất lớn với doanh nghiệp.

Theo ông Khoa, có hai khía cạnh mà doanh nghiệp cần phải chú ý liên quan đến tiết kiệm năng lượng. Một là một số ngành, chi phí điện đang chiếm từ 15 đến 20% tổng giá thành sản xuất của mỗi sản phẩm. Với thị trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt thì việc tối ưu hóa chi phí sản xuất, đồng thời có thể hạ giá bán sản phẩm hoặc giữ nguyên giá bán sản phẩm là việc rất quan trọng.

Doanh nghiệp nếu không có yêu cầu về tiết kiệm năng lượng sẽ dẫn đến chi phí tiếp tục tăng cao kéo theo giảm lợi thế cạnh tranh trên thị trường trong nước lẫn xuất khẩu.

Mặt khác, tiêu chuẩn của các thị trường lớn như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản đang chú trọng đến việc thống kê và sử dụng phát thải carbon, nên khi sản xuất sản phẩm tiết kiệm năng lượng tốt, thông qua giảm khí thải carbon tốt sẽ là những tiền đề, những tiêu chuẩn quan trọng giúp doanh nghiệp có lợi thế hơn khi cạnh tranh ở thị trường xuất khẩu.

Đại diện Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững cho biết, cơ quan quản lý nhà nước sẽ đưa ra những quy định để quản lý vấn đề tiêu thụ năng lượng, hướng tới mục tiêu giảm tối đa tiêu thụ năng lượng trên một đơn vị sản phẩm.

Tuy nhiên về phía doanh nghiệp, ông Đặng Hải Dũng cho rằng, doanh nghiệp nên nắm bắt các sự thay đổi từ bên ngoài tác động đến kinh doanh. “Bởi vì dù muốn hay không muốn, khi yêu cầu của thị trường thay đổi thì chúng ta cũng phải thay đổi theo. Nếu tiếp cận sớm, chuẩn bị trước trong quá trình sản xuất thì sẽ chủ động hơn trong kinh doanh”, ông Đặng Hải Dũng lưu ý.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành tổ chức nghiên cứu, tổ chức hội thảo chuyên đề tham vấn các cơ quan liên quan để tổng kết, đánh giá việc thực thi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, qua đó định hướng cho các nội dung đề xuất sửa đổi Luật nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa chính sách sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Tại dự thảo Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sửa đổi) mới nhất, một trong 5 nhóm chính sách được tập trung đề xuất là nhóm chính sách liên quan đến quản lý năng lượng, bao gồm việc xem xét điều chỉnh mức sử dụng năng lượng đối với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm hiện hành trong lĩnh vực công nghiệp và xây dựng dân dụng; bổ sung quy định cụ thể về nghĩa vụ thực hiện các quy định của Luật đối với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm cho phù hợp với tình hình hiện nay.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng nghiên cứu cơ chế ưu đãi để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư phát triển các sản phẩm hiệu suất cao hơn có tính định hướng thị trường, từng bước loại bỏ các phương tiện, thiết bị, sản phẩm sử dụng năng lượng hiệu suất thấp, qua đó góp phần cùng với những nỗ lực tự thân của doanh nghiệp giải quyết bài toán công nghệ, hóa giải thách thức, giúp Việt Nam nâng cao tỷ lệ tiết kiệm năng lượng trong các ngành công nghiệp, hướng đến mục tiêu sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong thời gian tới.

Thu Trang/Báo Tin tức