Tháng 3 từng là tháng đầu tiên trong năm

Trong tiếng Việt, chúng ta đã đơn giản hóa tên gọi của các tháng trong năm thành tháng một, tháng hai... tháng mười hai. Nhưng ở nền văn hóa khác như Châu Âu, các tháng đều có tên riêng. Tên gọi của các tháng là tương đương nhau chỉ khác đôi chút do biến thể qua các môi trường văn hóa và đặc điểm cấu tạo ngôn ngữ.

Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam có những chia sẻ giải thích nghĩa của tên tiếng Anh trong từng tháng.

Tháng một: January lấy theo từ Janus - tên vị thần có hai mặt trong thần thoại La Mã, thần của những cánh cửa, sự mở đầu của mọi thứ. Cái tên này được đặt ra để xác nhận tháng một là tháng đầu tiên trong năm khi nó được ra đời vào thời của Julius Caesar. Trước đó lịch La Mã chỉ có 10 tháng, bắt đầu từ tháng 3 vì người ta cho rằng khoảng thời gian tháng 1-2 khi đó không có lợi gì cho việc làm nông nghiệp nên không cần làm lịch.

Tháng 3 từng là tháng đầu tiên trong năm theo lịch La Mã.

Tháng hai: February lấy từ Februa tên một lễ hội của người La Mã được tổ chức vào đầu năm, có ý nghĩa là sự thanh tẩy, rửa sạch mọi thứ khi bắt đầu mùa xuân. Tháng này cũng ra đời vào thời Julius Caesar.

Tháng ba: March lấy theo tên thần chiến tranh của La Mã là Mars, tương ứng với trong thần thoại Hy Lạp là Ares. Cho tới trước thời Julius Caesar thì một năm chỉ có 10 tháng và tháng 3 là tháng mở đầu của một năm, nó được đặt cái tên này ngụ ý rằng mỗi năm sẽ khởi đầu cho một cuộc chiến mới.

Tháng tư: April lấy từ gốc ban đầu là Aphrodite, nữ thần tình yêu và sắc đẹp trong thần thoại Hy Lạp, tương đương với Venus trong thần thoại La Mã.

Tháng năm: May lấy theo tên gốc là Maia, nữ thần mùa xuân, con gái của Faunus và vợ của Vulcan.

Tháng sáu: June lấy theo tên gốc là Juno - đừng đầu các nữ thần trong thần thoại La Mã, vừa là vợ vừa là chị gái của Jupiter; tương ứng với thần thoại Hy Lạp là nữ thần Hera.

Tháng bảy: July lấy theo tên của hoàng đế Julius Caesar. Chính ông này tự đặt tên tháng theo mình chứ không phải người khác đặt để tưởng nhớ, trước đó tháng này chỉ có tên là Qintilis tức là tháng thứ năm (vì không có tháng một và hai)

Tháng tám: August lấy theo tên của Augustus Caesar, hoàng đế kế nhiệm của Julius Caesar. Ông này cũng tự đặt tên tháng này theo tên của mình và để không kém so với người đi trước thì một ngày của tháng hai đã được lấy sang cho tháng này để nó cũng có 31 ngày như tháng bảy. Tháng này trước đây có tên là sextilis, có nghĩa là tháng thứ sáu.

Tháng chín, mười, mười một và mười hai đều không có tên riêng mà chúng đơn giản chỉ là tháng thứ bảy, tháng thứ tám, tháng thứ chín và tháng thứ mười (như trên đã nói trước đây không có hai tháng đầu năm nên tháng mười hai chúng ta biết là tháng thứ mười). Trong tiếng latin, các số 7, 8, 9, 10 lần lượt là: septem (tháng chín là september), octo (tháng mười là october), novem (tháng mười một là november) và decem (tháng mười hai là december).

Tô Hội