Thất nghiệp liên miên, genZ Trung Quốc về quê nghỉ hưu, chữa lành

“Nghỉ hưu” năm 22 tuổi

GenZ và thế hệ Millennials (sinh năm 1981 – 2000) của Trung Quốc đang thi nhau đăng tải cuộc sống “nghỉ hưu” hằng ngày ở nông thôn của họ trên phương tiện truyền thông xã hội sau khi tuyên bố rằng họ đã bị sa thải, nghỉ việc hoặc đơn giản là không có việc làm.

Một cô gái đang ôm một chú bò con tại một trang trại chăn nuôi ở Trùng Khánh, Trung Quốc. (Nguồn: Vcg | Nhóm Visual China | Getty Images)

Những người tự nhận là “người nghỉ hưu” này thường nói rằng họ sinh vào những năm 90 hoặc 2000, đăng lại cuộc sống hàng ngày của họ kể từ khi họ bắt đầu nghỉ việc dài ngày hoặc thất nghiệp.

Năm ngoái, một người 22 tuổi tự nhận là đã nghỉ hưu có biệt danh là Wenzi Dada đã dựng một túp lều tre ở rìa vách đá tại tỉnh Quý Châu miền núi của Trung Quốc. Wenzi, người trước đây đã làm nhiều công việc khác nhau trong lĩnh vực sửa chữa ô tô, xây dựng và sản xuất, nói với truyền thông địa phương rằng anh đã chán phải làm việc với máy móc mỗi ngày và đã nghỉ việc để trở về quê nhà. Anh đã cố gắng tìm việc ở thành phố nhưng không bao giờ hài lòng với chúng.

“Theo thời gian, tôi bắt đầu nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống. Cuộc sống không chỉ là sự giàu có ở thành phố. Sự yên bình của vùng nông thôn cũng là một nét đẹp”, anh viết trên trang Douyin của mình, theo bản dịch của CNBC. Douyin là ứng dụng giống với TikTok thuộc sở hữu của ByteDance và được thiết kế riêng cho thị trường Trung Quốc.

Từ khi chuyển đến vùng núi, Wenzi đã tải các video lên tài khoản Douyin cho thấy cách anh nấu ăn, thu hoạch rau và sửa chữa túp lều trên đỉnh núi của mình.

Ông Chung Chi Nien, Giáo sư chủ nhiệm tại Đại học Bách khoa Hong Kong, cho biết rằng tìm kiếm việc làm đặc biệt khó khăn đối với những người trẻ tuổi khi nền kinh tế Trung Quốc đang gặp khó khăn.

Giáo sư giải thích rằng năm nay, kỷ lục 11,8 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học gia nhập thị trường lao động, làm gia tăng sự cạnh tranh dẫn đến “sự mất giá” của bằng đại học. Đối với những cá nhân có ít bằng cấp và kinh nghiệm hơn, điều này càng làm giảm cơ hội được tuyển dụng của họ.

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc trong tháng 8 đạt mức kỷ lục mới là 18,8%, mức cao nhất kể từ khi hệ thống lưu trữ hồ sơ mới bắt đầu vào tháng 12. Con số này tăng so với mức 17,1% trong tháng 7. Dữ liệu gần đây được đưa ra trong bối cảnh một loạt các tín hiệu kinh tế đáng thất vọng của Trung Quốc khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiếp tục vật lộn với nhu cầu trong nước suy yếu và sự suy thoái trong lĩnh vực bất động sản.

Ông Chung nói với CNBC: “Nếu bạn kết hợp những yếu tố này lại với nhau, sẽ không có gì ngạc nhiên khi những người trẻ tuổi chọn rút lui hoặc nghỉ hưu ở vùng nông thôn vì việc tìm việc làm đang trở nên rất khó khăn, đặc biệt là những công việc tốt ở các thành phố lớn”.

Những điểm đến “nghỉ hưu” phổ biến bao gồm Vân Nam, Quý Châu và Tứ Xuyên, những tỉnh có chi phí sinh hoạt chỉ bằng một phần tư so với Thượng Hải.

Thà ở nhà chờ việc tốt hơn

Trong 3 năm qua, các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao vốn từng thu hút nhiều sinh viên mới tốt nghiệp đã giảm mạnh, đặc biệt là bất động sản và tài chính, bà Dan Wang, chuyên gia kinh tế trưởng tại Hang Seng Bank China cho biết. Trong khi có những công việc lương thấp hơn ở các thành phố như giao hàng hoặc gọi xe, những người trẻ có học thức lại không muốn làm và muốn né tránh, bà Wang cho biết.

Ngoài ra còn có những công việc trong lĩnh vực sản xuất, nhưng bà Keyu Jin, Phó Giáo sư Kinh tế tại Trường Kinh tế London, cho biết những người trẻ tuổi cũng không muốn làm những công việc này.

“Họ thà ngồi ở nhà với bố mẹ và chờ đợi một công việc tốt hơn”, bà nói.

Nhưng những người “về hưu” trẻ tuổi ở Trung Quốc đã phản bác lại những lời chỉ trích rằng họ quá kén chọn hoặc đã bỏ cuộc.

″Đây không đơn giản là nghỉ ngơi, mà là chuẩn bị trước cho việc nghỉ hưu, để sau này có thể tận hưởng tuổi già”, Wenzi, 22 tuổi, chia sẻ trong bài đăng được đăng tải vào tháng 4.

Trong suốt các video của mình, anh kể lại cách những người dân làng khác chỉ trích lối sống của anh và so sánh anh với những người cùng tuổi đang có công việc ổn định.

“Ai ra lệnh cho những người trẻ tuổi phải ra ngoài và làm việc?”, Wenzi hỏi một cách mỉa mai.

Những người Trung Quốc trẻ tuổi đang vui vẻ cấy mạ trên đồng. (Nguồn: Vcg | Nhóm Visual China | Hình ảnh Getty)

Bà Wang từ Ngân hàng Hang Seng Trung Quốc cho biết những cáo buộc như vậy tuy không công bằng nhưng lại dễ hiểu trong bối cảnh và văn hóa xã hội Trung Quốc.

“Họ bị chỉ trích vì người Trung Quốc có xu hướng nghĩ rằng bất kỳ ai có trình độ học vấn cao hơn đều phải áp dụng kiến thức đó vào thực tế và làm việc chăm chỉ”, nhà kinh tế này cho biết, đồng thời nói thêm rằng giáo dục thường là khoản đầu tư lớn nhất của một gia đình bên cạnh việc mua nhà.

Bà Wang lưu ý rằng nhiều người trẻ này có thu nhập, chuyển sang bán hàng online hoặc cố gắng trở thành người có ảnh hưởng trên mạng xã hội. Nông thôn có thể là bối cảnh tốt để điều hành các doanh nghiệp này vì bối cảnh tự nhiên và lối sống thư giãn có thể thu hút người xem.

Viện dưỡng lão dành cho người trẻ?

Các địa phương khác cũng nắm bắt được xu hướng thất nghiệp, với ngày càng nhiều bài báo về “viện dưỡng lão dành cho người trẻ” trên cả báo chí địa phương và phương tiện truyền thông xã hội.

Theo một người sáng lập viện dưỡng lão dành cho người trẻ, những viện dưỡng lão này tự coi mình là cơ sở cho phép người trẻ đến và “nằm nghỉ” bất cứ khi nào họ muốn và thường không tiếp nhận những khách trên 45 tuổi.

Trong khi các chuyên gia nói với CNBC rằng đây có thể là một chiêu trò tiếp thị, thì sự phổ biến này vẫn phản ánh cảm giác khó chịu của genZ và thế hệ Millennials cũng như mong muốn có một lối sống chậm rãi hơn.

Bà Jia Miao, trợ lý giáo sư tại NYU Thượng Hải, cho biết: “Những người trẻ tuổi phải chịu căng thẳng cao độ hoặc cảm giác tuyệt vọng đang tìm kiếm những nơi để suy ngẫm và có khả năng thiết lập lại cuộc sống của họ, do đó thúc đẩy nhu cầu về viện dưỡng lão dành cho người trẻ”. Bà nói thêm rằng thật tích cực khi thị trường đang đa dạng hóa để đáp ứng nhu cầu của những cá nhân trẻ tuổi này, những người đang hy vọng có một không gian để thở và phục hồi.

Nhưng làn sóng “nghỉ hưu” và “vào viện dưỡng lão” này có thể kéo dài được bao lâu?

Trong khi vùng nông thôn Trung Quốc sẽ tiếp tục là nơi nghỉ ngơi và trú ẩn tốt cho tình trạng thất nghiệp ở thành thị, những người Trung Quốc trẻ tuổi này có thể không ở lại vùng nông thôn quá lâu. Nông thôn Trung Quốc không cung cấp lối sống hiện đại, trung lưu mà người Trung Quốc trẻ tuổi mong muốn, chưa nói đến dịch vụ chăm sóc y tế và giáo dục chất lượng cao, bà Wang nhận định.

“Kiểu di cư ngược này cũng khó có thể là xu hướng lâu dài. Nhiều nhất thì nó chỉ mang tính tạm thời. Mục tiêu cuối cùng của những đứa trẻ này vẫn là quay trở lại thành phố trong thời gian dài”, bà nói thêm.

Hồng Vân (Theo CNBC)