Thủ tướng: Đưa nền kinh tế bật dậy nhanh sau dịch

Dự hội nghị tại điểm cầu Chính phủ có: Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình, Phó Thủ tướng - Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh; Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng.

Dự tại điểm cầu Hà Nội có Bí thư Thành ủy Vương Đình Huệ; Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung; Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Nguyễn Thị Bích Ngọc; Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Nguyễn Văn Sửu; Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Doãn Toản, Nguyễn Thế Hùng.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì hội nghị

Có thể coi đây như một “Hội nghị Diên Hồng” để khơi dậy quyết tâm, ý chí mạnh mẽ hơn cho 4 mặt trận ứng phó toàn diện với các tác động từ dịch COVID-19: Tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh; thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; hỗ trợ người dân, bảo đảm an sinh xã hội; bảo đảm trật tự an toàn xã hội.

Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương đánh giá, phân tích để thấy được tình hình nghiêm trọng của thế giới và trong nước, qua đó tìm các biện pháp, giải pháp đủ mạnh, dễ hiểu, dễ vận dụng để ngăn chặn dịch bệnh, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh.

Tăng trưởng GDP thấp nhất trong hơn 10 năm qua

Trong chương trình làm việc, hội nghị đã nghe báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội thời gian qua, các giải pháp tháo gỡ khó khăn trong sản xuất, kinh doanh và công tác chủ động phòng, chống dịch Covid-19 của các bộ, ngành, địa phương.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, dịch COVID-19 đã và đang ảnh hưởng toàn diện đến nhiều ngành, lĩnh vực của nền kinh tế nước ta. Những tháng đầu năm, nhiều doanh nghiệp tạm dừng hoạt động, thu hẹp quy mô; một bộ phận người lao động phải ngừng việc, dừng hợp đồng lao động không hưởng lương hoặc thất nghiệp. Các ngành chịu tác động nặng nề là vận tải, da giày, may mặc, tài chính... Tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý I/2020 chỉ tăng 3,82%. Đây là mức tăng thấp nhất trong hơn 10 năm qua, chỉ bằng hơn nửa so với kế hoạch đề ra.

Các đại biểu dự tại điểm cầu Hà Nội

Theo ước tính sơ bộ, 19% doanh nghiệp đã tạm dừng hoạt động, thu hẹp quy mô; 98% lao động khu vực du lịch, dịch vụ nghỉ việc; 78% lao động ngành vận tải, da giày, dệt may bị giảm việc, giãn việc hoặc ngừng việc; 98% lao động ngành hàng không tạm nghỉ việc. Tỷ lệ thiếu việc làm tăng cao nhất trong 5 năm trở lại đây. Hàng triệu người lao động đã và đang bị ảnh hưởng nặng nề, nhất là lao động giản đơn, thu nhập thấp, không thường xuyên. Đồng thời, dịch COVID-19 cũng ảnh hưởng lớn tới các đối tượng yếu thế khác như đối tượng bảo trợ xã hội, hộ nghèo, hộ cận nghèo... Dự báo trong tháng 4, tháng 5, dịch bệnh còn phức tạp, ước tính khoảng 2 triệu lao động ngừng việc, mất việc làm.

Trong bối cảnh đó, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng đã đặt ưu tiên hàng đầu là phòng, chống và dập dịch, hy sinh lợi ích kinh tế để bảo đảm tính mạng và sức khỏe của người dân; đồng thời, liên tiếp ban hành các “cú hích”, gói hỗ trợ trên nhiều lĩnh vực. Như gói hỗ trợ về an sinh xã hội, Chính phủ đã đưa ra các giải pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 với quy mô dự kiến khoảng 62.000 tỷ đồng, hỗ trợ cho khoảng 20 triệu đối tượng thuộc 6 nhóm khác nhau.

Về chính sách tài khóa, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc vừa ký ban hành Nghị định số 41/2020/NĐ-CP gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất. Gói này được tăng từ hơn 80 nghìn tỷ đồng như dự kiến trước đó lên tới hơn 180 nghìn tỷ đồng, đồng thời mở rộng quy mô về đối tượng doanh nghiệp, tổ chức được hưởng ưu đãi. Ước tính, có tới 98% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất, kinh doanh trong cả nước được gia hạn tiền thuế và tiền thuê đất. Ngoài ra, gói hỗ trợ tiền tệ hiện đã được nâng lên khoảng 300.000 tỷ đồng.

Về giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu các cấp, các ngành phải giải ngân hết số vốn còn lại của năm 2019 và vốn kế hoạch năm 2020, không để dồn vào cuối năm như những năm trước đây. Số vốn này là gần 700.000 tỷ đồng, tương đương 30 tỷ USD.

Hà Nội phấn đấu tăng trưởng cao hơn mức bình quân của cả nước từ 1,3% trở lên

Phát biểu tại điểm cầu Hà Nội, Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ cho biết, quý I mặc dù khó khăn nhưng đã đạt tăng trưởng 3,72%. Nếu như Hà Nội không bị thiệt hại nặng nề về nông nghiệp thì sẽ đạt tăng trưởng gần 4%. Mức này so với nhiều TP có quy mô tương đương và có thiệt hại do dịch bệnh trong khu vực và thế giới… thì đây là mức tăng trưởng cao nhất. Đây là nỗ lực lớn của Đảng bộ, chính quyền TP, được sự hỗ trợ rất lớn của Chính phủ và các bộ ngành.

Ngân sách quý I Hà Nội thu được 72.600 tỷ bằng 26% tổng dự toán, đây có thể coi là là tín hiệu đáng mừng.

Hà Nội đề nghị, với các kịch bản tăng trưởng, Hà Nội đang phấn đấu giảm thiểu mức thiệt hại thấp nhất, cố gắng tăng trưởng cao hơn mức bình quân của cả nước từ 1,3% trở lên. Thứ hai đảm bảo cân đối thu chi ngân sách. Thứ ba, đầu tư công, Thành ủy sẽ chỉ đạo thành lập Ban chỉ đạo để rà soát tất cả các điểm nghẽn để đẩy nhanh giải ngân vốn.

Dự tại điểm cầu Hà Nội có Bí thư Thành ủy Vương Đình Huệ; Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung; Chủ tịch HĐND thành phố Nguyễn Thị Bích Ngọc...

Về dư địa tăng trưởng, Bí Thư Vương Đình Huệ cho biết, Hà Nội đã rà soát, bình quân về nông nghiệp Hà Nội 1 năm chỉ đạt 2-2,5% nhưng năm nay sẽ rà soát lại và quyết tâm sẽ đạt khoảng 4%, trên cơ sở đàn lợn tái đàn đưa lên 1,8 triệu con như lúc trước khi có dịch tả lợn châu Phi. Hiện nay quý I chỉ có 1 triệu con. Đẩy mạnh chăn nuôi gia súc gia cầm và tái cơ cấu triệt để lại nông nghiệp bằng cách giảm diện tích trồng hoa tăng diện tích trồng rau củ quả. Rà soát sử dụng tối đa triệt để đất đai chưa sử dụng hoặc sử dụng không có hiệu quả để tạo dư địa cho lao động khu vực nông nghiệp thành thị.

Đến đầu năm nay Hà Nội đã chuyển 650 tỷ đồng vốn ủy thác cho NHCS XH cho vay giải quyết việc làm, thúc đẩy nông thôn phát triển cùng với các công trình hạ tầng khác sẽ đảm bảo Hà Nội đạt nông nghiệp tăng trưởng Hà Nội đạt trên 4%.
Các lĩnh vực có dư địa khác như dược phẩm, các thiết bị y tế. Thứ ba là ngành CNTT liên quan đến 4.0, Hà Nội đang tập trung đẩy mạnh cấp độ 3, cấp độ 4… để bù cho các lĩnh vực khác.

Sẽ tiếp tục giải ngân 37-40.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

Bí thư Vương Đình Huệ cho biết, trong 5 năm tổng đầu tư công của Hà Nội là 107.300 tỷ đồng, hơn 10% tổng 1 triệu tỷ của cả nước. Trong 4 năm Hà Nội đã phân bổ giải ngân được 80.000 tỷ, bình quân 4 năm giải ngân được 86%. Số còn lại của năm 2020 cộng lại với số còn tồn của những kì trước, Hà Nội có khoảng 37-40.000 tỷ đồng và sẽ tiếp tục giải ngân.

Qua rà soát mặc dù ngân sách trên địa bàn có thể giảm 30- 33.000 tỷ đồng trong đó ngân sách của TP có thể sụt giảm 10-12.000 tỷ đồng nhưng TP Hà Nội quyết tâm không cắt giảm đầu tư công. “Hà Nội cố gắng sau khi cắt giảm 10% chi phí thường xuyên, và nếu giải ngân 40.000 tỷ đồng thì đây là vốn mồi rất quan trọng giải quyết các công trình cấp bách, công trình an sinh xã hội và thiết yếu của Thủ đô, và cũng là vốn mồi FDI và các thành phần kinh tế khác”- Bí thư Thành ủy Hà Nội chia sẻ, Thành ủy sẽ chỉ đạo thành lập Ban chỉ đạo để rà soát tất cả các điểm nghẽn để đẩy nhanh giải ngân vốn.

Chia sẻ tình hình thực hiện các dự án, Bí thư Vương Đình Huệ cho biết, năm nay Hà Nội còn tồn 120 dự án chuyển tiếp, Hà Nội sẽ tập trung giải quyết. Ngay trong quý I đã giải quyết 25 dự án, các quý khác sẽ tiếp tục. Còn 84 dự án mới đã khởi công và giải ngân được 30 dự án, còn các dự án đầu tư công mới khác, đã làm xong các thủ tục về đầu tư cũng thủ tục lựa chọn nhà thầu để có thể khởi công và sẽ giải ngân từ nay đến cuối năm.

“TP Hà Nội đề nghị Chính phủ, Thủ tướng quan tâm chỉ đạo Bộ GTVT cùng các bộ ngành giúp Hà Nội tháo gỡ khó khăn của dự án đường sắt Cát Linh- Hà Đông để đưa vào sớm. Các dự án trọng điểm khác đề nghị Chính phủ, Bộ GTVT phối hợp với Hà Nội đẩy nhanh tiến độ”- Bí thư Thành ủy Vương Đình Huệ kiến nghị và cho biết, như vành đai 3 đoạn Mai Dịch đến cầu Thăng Long, Hà Nội cố gắng tháng 9 sẽ hoàn thành dự án này để có công trình chào mừng Đại hội Đảng của TP.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ phát biểu tại điểm cầu Hà Nội

Hà Nội cũng kiến nghị về thể chế và chính sách, đề xuất Thủ tướng cho phép Hà Nội áp dụng quy trình đặc thù về GPMB, như Chính phủ và Thủ tướng cho phép TPHồ Chí Minh, như vậy sẽ rút được thời gian mấy trăm ngày trong quy trình GPMB.

Vấn đề thứ hai, đề nghị Thủ tướng và các bộ ngành trình UB Thường vụ Quốc hội sửa đổi Nghị định 63 về cơ chế tài chính đặc thù Thủ đô để có điều kiện đẩy nhanh phát triển kinh tế và đặc biệt cơ cấu hạ tầng trong thời gian tới. Bí thư Hà Nội cho hay, Thành ủy đã chỉ đạo HĐND sẵn sàng cuộc họp bất thường trong tháng này để giải quyết thúc đẩy các vấn đề còn vướng mắc, tồn đọng.

Ngoài ra, Hà Nội cũng đề nghị Thủ tướng và các bộ ngành kiến nghị với Quốc hội tháo gỡ liên quan đến Luật Đầu tư công. Đơn cử, theo Luật mới, dự án chuyển tiếp 2 nhiệm kỳ thì nhiệm kỳ sau không được vượt quá 20% tổng mức đầu tư của dự án, tuy nhiên tất cả những dự án dở dang hiện nay đã phê duyệt theo luật Đầu tư cũ rõ ràng sẽ gặp nút thắt và như vậy nhiều dự án dở dang đang chuyển tiếp sẽ không có cơ sở để thực hiện. Đồng thời, khi triển khai Nghị định 32 đề nghị Bộ Tài chính cho phép các địa phương tiếp tục thực hiện theo phương thức đặt hàng với các dịch vụ công ích do một số điều kiện bất khả kháng chưa thể thực hiện đấu thầu.

Hiện nay một loạt DN công ích như thủy lợi, giáo dục đào tạo… đang ách tắc chưa thể giải quyết được.Hà Nội cũng đề nghị Chính phủ cho phép Hà Nội lựa chọn 1 số công trình lớn cấp bách liên quan đến y tế, giáo dục, môi trường, an sinh xã hội, giao thông được lựa chọn nhà đầu tư theo điều 26 Luật Đấu thầu trên cơ sở có thể kiểm toán thẩm định trước dự toán, cắt giảm 5-7% chi phí dự toán để đẩy nhanh tiến độ. TP cũng thực hiện việc giải ngân ngân sách quận huyện để hỗ trợ cho 1 số huyện khó khăn trong nông thôn mới, đề nghị Bộ Tài chính sớm hướng dẫn thủ tục.

Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Chính phủ với các địa phương

Hà Nội kiến nghị Thủ tướng cho phép nghiên cứu để có riêng hội nghị về giáo dục và đào tạo, giải quyết 2 nội dung về rút ngắn thời gian chương trình tổ chức học tập, đánh giá trong điều kiện học trực tuyến hiện nay, để thống nhất vì liên quan đến 25-26 triệu học sinh. Nghiên cứu có chính sách hỗ trợ cho cơ sở giáo dục, giáo viên, cơ sở công lập đã thực hiện tự chủ tài chính khó khăn do nguồn thu bị sụt giảm và các lĩnh vực y tế giáo dục ngoài công lập. Hà Nội thống kê có khoảng 46.000 người bị ảnh hưởng, khó khăn trong lĩnh vực này.
Bí Thư Vương Đình Huệ bày tỏ, Hà Nội sẽ triển khai quyết liệt, thực hiện tốt nhất các nhiệm vụ chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội và chung tay chia sẻ khó khăn với cả nước để đảm bảo tăng trưởng và an sinh xã hội theo chỉ tiêu Chính phủ đặt ra.

“Có một số việc vô trách nhiệm, kéo dài mãi không chịu làm”

Kết luận Hội nghị, Thủ tướng nêu rõ, trong thời điểm hiện nay, chúng ta quyết tâm chống dịch, thực hiện tốt Chỉ thị 16, tiếp tục thực hiện giãn cách xã hội nghiêm túc, tuy nhiên không ngăn sông cấm chợ, không ngăn cản vận chuyển hàng hóa, vật tư, thiết bị, vẫn tổ chức sản xuất nhưng phải bảo đảm khoảng cách để không lây nhiễm trong cộng đồng.
“Tôi đề nghị chúng ta cùng chung sức, đồng lòng, phối hợp chặt chẽ và có quyết tâm rất cao trong tổ chức thực hiện với tinh thần là dịch bệnh làm chúng ta khó khăn gấp đôi thì chúng ta cố gắng gấp ba”, Thủ tướng bày tỏ. Phải tập trung sức lực hơn nữa, tháo gỡ, chấm dứt tình trạng trì trệ, chậm trễ như diễn ra vừa qua ở một số địa phương, một số ngành. Quý I, chúng ta tăng trưởng 3,82% là đáng khích lệ trong bối cảnh suy thoái toàn cầu nhưng đây là mức thấp, nhất là ở một số địa bàn trọng điểm, “chúng ta phải tự suy nghĩ cái này để phấn đấu tốt hơn”. Cùng với quyết tâm, chỉ đạo phải cụ thể, sáng tạo hơn trên tinh thần biến nguy cơ thành thời cơ.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu kết luận Hội nghị

Nêu rõ Chính phủ sẽ trực tiếp giải quyết 91 kiến nghị mà các tỉnh, thành phố nêu ra tại Hội nghị, Thủ tướng lấy ví dụ về vấn đề xuất khẩu gạo của An Giang và khẳng định “sẽ có văn bản trả lời về xuất khẩu gạo”. Xuất khẩu gạo phải được kiểm soát để bảo đảm an ninh lương thực nhưng khuyến khích xuất khẩu để bảo đảm quyền lợi của người nông dân.Đặc biệt, phải tìm thị trường mới, phải đổi mới cách làm, phải thay đổi thói quen. Phải xử lý nghiêm sự chậm chạp, vô trách nhiệm, từ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh đến đầu tư, an sinh xã hội, trật tự xã hội, “có một số việc vô trách nhiệm, kéo dài mãi không chịu làm”, Thủ tướng nhấn mạnh.Thủ tướng lưu ý, phải đẩy mạnh sản xuất, cùng với xuất khẩu, phải chú trọng thị trường trong nước với 100 triệu dân. Bên cạnh sản xuất và lưu thông thuận lợi thì chống đầu cơ, nâng giá, nhất là thịt lợn. Chú ý đẩy mạnh công tác đối ngoại khi năm nay, Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN.Về truyền thông, phải tạo nên động lực mới, tạo sự đồng lòng, nhất trí của nhân dân. “Với tinh thần đó, tôi tin một khí thế mới, quyết tâm mới trong giai đoạn sắp tới đây sẽ vượt khó đi lên, bảo đảm sản xuất, đời sống, ổn định xã hội để thực hiện mục tiêu kép, đó là đẩy lùi dịch bệnh, phát triển kinh tế xã hội”, Thủ tướng nói.Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì cùng các bộ, ngành khẩn trương xây dựng các kịch bản để phục hồi, đưa nền kinh tế bật dậy nhanh sau dịch, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tuần tới, nhất là địa bàn trọng điểm, ngành trọng điểm phải có trách nhiệm đóng góp vào vấn đề này.Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì cùng Văn phòng Chính phủ tổng hợp các khó khăn, vướng mắc, đề xuất, kiến nghị của các địa phương, cộng đồng doanh nghiệp để đưa vào nghị quyết của Chính phủ.

Công Thọ - Ngọc Trâm