Thủ tướng nêu 5 định hướng để tạo 'cuộc cách mạng cho cây lúa'

Chiều ngày 15/10, tại Cần Thơ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị triển khai Đề án "Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030".

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị.

Năng suất tăng, thu nhập của nông dân tăng theo

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng phân tích, nhấn mạnh vị trí, vai trò, tầm quan trọng, những tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của ĐBSCL. Thủ tướng khẳng định ĐBSCL có nhiều lợi thế để phát triển nông nghiệp, đặc biệt là ngành lúa gạo, thủy hải sản.

Theo Thủ tướng, sản xuất lúa gạo không chỉ có vai trò thiết yếu đối với bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, ổn định xã hội, mà còn là nguồn thu nhập quan trọng của hàng chục triệu hộ nông dân Việt Nam. Qua đó thúc đẩy xuất khẩu, góp phần bảo đảm an ninh lương thực toàn cầu, nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Thu hoạch lúa trên cánh đồng thí điểm Đề án một triệu ha lúa chất lượng cao ở Sóc Trăng.

Báo cáo tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Trần Thanh Nam cho biết, thời gian qua, Bộ đã cùng các địa phương và Viện nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI) triển khai 7 mô hình thí điểm trên địa bàn 5 tỉnh thành gồm: Cần Thơ, Đồng Tháp, Kiên Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng.

Hiện 4/7 mô hình thí điểm vụ Hè – Thu năm 2024 đã báo cáo kết quả rất tích cực. Cụ thể, giảm chi phí 20-30%; giảm trung bình 5-6 tấn CO2e tương đương trên 1ha, sản lượng lúa thu hoạch được doanh nghiệp bao tiêu với giá mua cao hơn 200-300 đồng/kg lúa.

Chưa dừng lại, kết quả thí điểm còn cho thấy năng suất lúa tăng 10%, từ đó thu nhập của nông dân cũng tăng từ 20-25%.

Tại hội nghị, lãnh đạo Bộ NN&PTNT kiến nghị Thủ tướng đồng ý chủ trương cho hoàn thiện hồ sơ thí điểm chính sách đặc thù đối với chương trình hỗ trợ hạ tầng và kỹ thuật cho lúa chất lượng cao vùng ĐBSCL sử dụng nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Thế giới, dự kiến khoảng 330 triệu USD; chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn các ngân hàng thương mại ưu tiên bố trí gói tín dụng cho Đề án, triển khai ngay trong giai đoạn 2025-2027.

Thủ tướng yêu cầu tăng tốc, bứt phá hơn nữa để sớm đạt mục tiêu một triệu ha lúa chất lượng cao.

5 định hướng, 11 giải pháp cụ thể

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận, đánh giá cao nội dung báo cáo của Bộ NN&PTNT và các ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, sát thực tiễn.

Thủ tướng nêu 5 vấn đề mang tính định hướng và 11 nhiệm vụ, giải pháp cụ thể để đẩy mạnh triển khai Đề án thời gian tới.

Nhấn mạnh 5 vấn đề mang tính định hướng, Thủ tướng yêu cầu phải "thổi hồn vào cây lúa, thổi sức sống mới cho ngành lúa gạo" bằng công nghệ số, phát triển xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

"Phải yêu quý cây lúa như yêu quý chính bản thân mình, như những gì mà mình yêu quý nhất trong cuộc đời mình, từ đó tạo cuộc cách mạng cho cây lúa và ĐBSCL", Thủ tướng nói.

Cùng với đó, huy động đa dạng hóa nguồn lực, gồm nguồn lực Trung ương, địa phương, hợp tác công tư, nguồn vốn vay, phát hành trái phiếu, nguồn vốn xã hội hóa, nguồn lực của người dân và doanh nghiệp.

Đồng thời, sử dụng hiệu quả các nguồn lực, xóa bỏ cơ chế quan liêu, bao cấp, thủ tục rườm rà, bảo đảm nguồn lực đến tận địa phương, cơ sở sản xuất, người nông dân.

Về mục tiêu, Thủ tướng yêu cầu tăng tốc, bứt phá hơn nữa để đạt mục tiêu một triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp càng sớm càng tốt, qua đó đạt khoảng 14 - 15 triệu tấn lúa, 9 - 10 triệu tấn gạo chất lượng cao. Chậm nhất đến năm 2030 phải đạt mục tiêu này và cần nỗ lực đạt sớm hơn.

Thủ tướng chỉ rõ 11 nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, trong đó, quy hoạch vùng nguyên liệu ổn định, lâu dài để phát triển cây lúa chất lượng cao, phát thải thấp; ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng thương hiệu lúa trong phân khúc chất lượng cao, đi cùng với chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc, mã số vùng trồng... ; xây dựng các cơ chế, chính sách ưu đãi, ưu tiên, đề xuất cấp có thẩm quyền, trước mắt cố gắng trình một số chính sách tại Kỳ họp Quốc hội sắp tới, tinh thần là "vướng ở đâu tháo gỡ ở đó".

Về nguồn vốn, ngành ngân hàng tiếp tục triển khai các gói tín dụng đang triển khai và nghiên cứu để triển khai trong năm 2025 gói tín dụng với quy mô khoảng 30.000 tỷ đồng cho Đề án; đồng thời cho doanh nghiệp vay vốn để mua vật tư, giống, sản xuất kinh doanh.

Nguyên Việt