Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025: Cần có quy định gỡ vướng với đối tượng 'người lao động có thu nhập thấp'
Theo báo cáo của 73 cơ quan Bộ, ngành, địa phương, tính đến 30/6/2024, có khoảng 167.980 lượt người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo được hỗ trợ đào tạo kỹ năng nghề; riêng đối tượng 'người lao động có thu nhập thấp' chưa được hỗ trợ triển khai do chưa có văn bản xác định cụ thể.
Đề xuất bổ sung quy định về tiêu chí xác định người lao động có thu nhập thấp. (Ảnh: Lan Hương - ĐĐK )
Trong khi đó, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, thời gian thực hiện chỉ còn hơn 1 năm. Do đó, việc xác định “người lao động có thu nhập thấp” để có căn cứ, cơ sở thực hiện hỗ trợ đào tạo nghề cho đối tượng này là hết sức cần thiết và cần nhanh chóng thực hiện.
Gặp khó khi xác định “người lao động có thu nhập thấp”
Ngày 21/10 vừa qua, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV. Liên quan đến vấn đề hướng dẫn cụ thể về việc xác định “người lao động có thu nhập thấp”, theo báo cáo, từ năm 2022 đến nay, cử tri nhiều địa phương liên tục kiến nghị Bộ LĐ-TB&XH ban hành hướng dẫn cụ thể về việc xác định “người lao động có thu nhập thấp”.
Cụ thể, trước đó, ngày 18/01/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 90 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 và được thực hiện trên cả nước, thời gian thực hiện đến hết năm 2025. Tại báo cáo nghiên cứu khả thi Chương trình xác định mục tiêu: đào tạo trình độ trung cấp, cao đẳng cho khoảng 50.000 người lao động cho các ngành, nghề trọng điểm; đào tạo nghề trình độ sơ cấp và dưới 3 tháng cho khoảng 1 triệu người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người lao động có thu nhập thấp phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của vùng, địa phương; phân bổ tối thiểu 40% tổng số vốn sự nghiệp ngân sách trung ương của Tiểu dự án 1 Dự án 4 cho các địa phương để hỗ trợ đào tạo nghề cho các đối tượng này. Như vậy có thể hiểu, người lao động có thu nhập thấp là đối tượng được hỗ trợ đào tạo nghề, theo Quyết định số 90.
Theo báo cáo của 73 cơ quan Bộ, ngành, địa phương, tính đến 30/6/2024, có khoảng 167.980 lượt người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo được hỗ trợ đào tạo kỹ năng nghề. Riêng đối tượng “người lao động có thu nhập thấp” chưa được hỗ trợ triển khai do chưa có văn bản xác định cụ thể. Như vậy, sau gần 03 năm kể từ khi Quyết định số 90 của Thủ tướng Chính phủ có hiệu lực thi hành, đến nay vẫn chưa có hướng dẫn xác định thế nào là “người lao động có thu nhập thấp”, nên chính sách ưu đãi này vẫn chưa được triển khai trên thực tế, 48 địa phương đã được phân bổ kinh phí từ Chương trình nhưng không thể thực hiện hỗ trợ đào tạo nghề cho nhóm đối tượng này.
Trong báo cáo, Ban Dân nguyện kiến nghị khẩn trương tham mưu xây dựng, trình Chính phủ ban hành hướng dẫn việc xác định “người lao động có thu nhập thấp” làm cơ sở cho các địa phương thực hiện.
Bổ sung vào tiêu chí chuẩn nghèo đa chiều
Về phía Bộ LĐ-TB&XH là cơ quan có trách nhiệm xây dựng tiêu chí xác định cụ thể về “người lao động có thu nhập thấp”, thông tin cho biết, việc xác định đối tượng hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo đã có căn cứ rõ ràng, nhưng vẫn chưa có khái niệm cụ thể để xác định thế nào là “người lao động có thu nhập thấp”. Do đó, khi triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Bộ LĐ-TB&XH đã ghi nhận phản ánh của các địa phương, ngay sau đó, đề xuất đưa vào Nghị quyết của Chính phủ, trong đó làm rõ “người lao động có thu nhập thấp” - là người lao động có thu nhập trung bình trong lĩnh vực nông, lâm, ngư, diêm nghiệp theo quy định tại Nghị định số 07/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021 - 2025.
Tuy vậy, sau khi lấy ý kiến một số cơ quan, có ý kiến cho rằng, không thể quy định vấn đề này trong Nghị quyết của Chính phủ, mà cần sửa Quyết định số 90 hoặc sửa đổi bằng một nghị định khác. Vì vậy, Chính phủ đã yêu cầu sửa Nghị định số 07/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021 - 2025 theo thủ tục rút gọn.
Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, việc trình Chính phủ về việc lập đề nghị xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 07/2021/NĐ-CP ngày 27/1/2021 của Chính phủ quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021 - 2025 (bổ sung quy định về người lao động có thu nhập thấp) là phù hợp quy định tại Luật Đầu tư công năm 2019, Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (được sửa đổi năm 2020), Luật Tổ chức Chính phủ năm 2015, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2019, Nghị quyết số 24/2021/QH15 ngày 28/7/2021 của Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 và Nghị quyết số 108/2023/NQ-QH15 ngày 29/11/2023 của Quốc hội về Giám sát chuyên đề “Việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030”.
Cũng theo Bộ LĐ-TB&XH, qua khảo sát thực tế, đối tượng người lao động có thu nhập thấp chưa được đào tạo nghề không nhiều. Nên khi sửa đổi Nghị định số 07 sẽ bao quát hết các đối tượng hỗ trợ đào tạo nghề thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Theo tính toán của Bộ LĐ-TB&XH, đề xuất trên nếu được thông qua sẽ góp phần thực hiện mục tiêu hỗ trợ đào tạo nghề trình độ sơ cấp và dưới 3 tháng cho khoảng 1 triệu người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người lao động có thu nhập thấp phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của vùng, địa phương.
Lao động thành thị thu nhập dưới 3 triệu/tháng thuộc tiêu chí thu nhập thấp
Theo Bộ LĐ-TB&XH, tại dự thảo, đề xuất bổ sung điểm c1 vào khoản 2 Điều 3 Nghị định số 07/2021/NĐ-CP quy định về tiêu chí xác định “người lao động có thu nhập thấp” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025. Cụ thể: “Người lao động không thuộc hộ nghèo và hộ cận nghèo được xác định là người lao động có thu nhập thấp khi thuộc hộ gia đình: Khu vực nông thôn: có thu nhập bình quân đầu người/tháng dưới 2.250.000 đồng; Khu vực thành thị: có thu nhập bình quân đầu người/tháng dưới 3.000.000 đồng. Văn bản sửa đổi Nghị định số 07 đang được lấy ý kiến rộng rãi trên Cổng thông tin điện tử Chính phủ.
