Thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới nâng cao

Sau hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới (NTM), các xã, thị trấn trong tỉnh đã tích cực xây dựng NTM kiểu mẫu, nâng cao; trong đó, đặc biệt chú trọng thực hiện tiêu chí môi trường với các chỉ tiêu thành phần theo đúng Quyết định số 12/2018/QĐ-UBND ngày 6-6-2018 của UBND tỉnh gồm: cảnh quan môi trường nông thôn thường xuyên sáng - xanh - sạch - đẹp; có mô hình phân loại rác thải tại nguồn từ cấp thôn/xóm trở lên; các khu dân cư tập trung có hệ thống thu gom nước thải, tiêu thoát nước mưa, nước thải đã qua xử lý trước khi đổ ra kênh mương; các hộ gia đình đảm bảo “3 sạch” (sạch nhà - sạch bếp - sạch ngõ); xã có hoạt động xử lý rác thải thân thiện với môi trường; phải duy trì thường xuyên hoạt động thu gom, vận chuyển xử lý rác thải; tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn xã đạt 90% trở lên. Tuy nhiên, đến nay nhiều địa phương vẫn còn vướng mắc, khó hoàn thành tiêu chí môi trường trong chương trình xây dựng NTM kiểu mẫu, nâng cao.

Xã Yên Thắng (Ý Yên) huy động người dân thu dọn, đảm bảo vệ sinh môi trường xung quanh nơi sinh sống.

Giao Thủy là một trong các huyện còn nhiều địa phương gặp khó trong thực hiện tiêu chí môi trường. Cụ thể như, xóm 10 xã Hồng Thuận (Giao Thủy) đăng ký tham gia xây dựng xóm NTM kiểu mẫu năm 2020 nhưng đang gặp nhiều khó khăn trong thực hiện tiêu chí môi trường như: chưa cải tạo cảnh quan khuôn viên nhà ở tại tất cả các hộ gia đình, trên các tuyến đường giao thông; chưa đảm bảo chấp hành quy định sản xuất, kinh doanh, phát triển gia trại, trang trại, làm nghề theo quy hoạch, không gây ô nhiễm môi trường; nhiều hộ gia đình, nhất là các hộ nuôi thủy sản, chưa thực hiện phân loại rác thải tại nguồn... Căn cứ theo Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM nâng cao, đến nay xã Hoành Sơn đạt 15/19 tiêu chí; trong đó còn tiêu chí môi trường chưa đạt do chưa đảm bảo: tỷ lệ trồng cây bóng mát, trồng hoa ven đường trên các tuyến đường dong xóm, tỷ lệ hộ gia đình có thùng rác 2 ngăn (hoặc 2 thùng riêng biệt) để phân loại rác thải tại nguồn, chất thải rắn được thu gom và xử lý theo quy định. Qua rà soát, khó khăn nhất đối với xã Giao Hà là tiêu chí về cảnh quan môi trường do phong trào ngày chủ nhật “xanh - sạch - đẹp” chưa đảm bảo duy trì đều; việc thu gom rác thải được thực hiện 3 lần/tuần nhưng việc xử lý rác thải mới áp dụng bằng phương thức chôn lấp, trong khi bãi chôn lấp hiện đã gần hết công suất... Tại huyện Xuân Trường, theo kết quả tự rà soát đánh giá của huyện hầu hết các xã, thị trấn đều chưa đạt tiêu chí môi trường với các vướng mắc: chưa có mô hình phân loại rác thải tại nguồn, chưa có kết quả quan trắc môi trường, chưa có điểm thu gom, xử lý nước thải khu dân cư. Bên cạnh đó, tại xã Xuân Trung lò đốt rác công suất còn nhỏ chưa đáp ứng nhu cầu xử lý rác thải của khu dân cư khiến lượng rác thải tồn đọng nhiều; tại xã Xuân Châu các hạng mục trong khu xử lý rác thải hỏng chưa được sửa chữa... Hải Hậu là địa phương đi đầu của tỉnh trong xây dựng NTM kiểu mẫu, nâng cao, đặc biệt là tiêu chí môi trường với quyết tâm thực hiện Đề án xây dựng thí điểm mô hình huyện Hải Hậu NTM kiểu mẫu “Sáng - xanh - sạch - đẹp để phát triển bền vững” giai đoạn 2019-2025, trong đó mục tiêu phấn đấu là năm 2020 có 34/34 xã, thị trấn đề nghị xét công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao. Sau 5 năm xây dựng NTM nâng cao đến hết tháng 9-2020, toàn huyện đã có 13 xã hoàn thiện các tiêu chí, hồ sơ, trình UBND tỉnh xét công nhận xã đạt chuẩn NTM nâng cao, các xã còn lại vẫn đang tích cực hoàn thiện một số tiêu chí, trong đó có tiêu chí môi trường. Bên cạnh đó, huyện Hải Hậu đã đăng ký với UBND tỉnh xây dựng mô hình xóm, tổ dân phố NTM kiểu mẫu cấp tỉnh năm 2020 đạt 3 nội dung về “hạ tầng; cảnh quan, môi trường; văn hóa”. Tuy nhiên, theo Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Hải Hậu, bên cạnh những kết quả tích cực, thời gian qua trên địa bàn huyện vẫn tồn tại tình trạng vứt rác thải sinh hoạt ra các tuyến đường, hệ thống sông mương, các chợ; việc thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải ở một số địa bàn có lúc chưa kịp thời, còn để tồn đọng...

Để góp phần đạt mục tiêu hết năm 2020 toàn tỉnh có 25% số xã, thị trấn trở lên đạt chuẩn NTM nâng cao, hiện các địa phương đều tăng cường đôn đốc, chỉ đạo, thực hiện đồng bộ các biện pháp đảm bảo hoàn thành tiêu chí môi trường. Trong đó, các địa phương đều xác định môi trường là tiêu chí khó, vì vậy tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận thực thi của tất cả người dân. Các địa phương ưu tiên tối đa mọi nguồn lực để xây dựng các tuyến đường cây, hoa, hệ thống đèn điện chiếu sáng; đôn đốc người dân thường xuyên vệ sinh môi trường ngay tại gia đình, khu vực sinh sống, tham gia xây dựng mô hình phân loại rác thải tại nguồn tạo môi trường “sáng - xanh - sạch - đẹp”, chỉnh trang lại khuôn viên nhà ở, vườn... của gia đình đảm bảo gọn gàng, sạch sẽ. Tại khu xử lý rác thải chỉ đạo trồng thêm cây xanh, thường xuyên phun chế phẩm xử lý hạn chế mùi hôi thối ảnh hưởng đến đời sống nhân dân. Huyện Hải Hậu đã yêu cầu các địa phương tăng cường công tác quản lý môi trường trên địa bàn với các nội dung: Tuyên truyền, vận động và xử lý nghiêm những trường hợp vứt rác thải ra các tuyến sông, kênh, mương thuộc địa bàn quản lý; hàng tháng phối hợp với Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tiến hành khơi thông dòng chảy, trục vớt rác thải, bèo trên các tuyến sông, đảm bảo tưới tiêu và giữ gìn cảnh quan môi trường. Vận động các tổ chức, đoàn thể vào cuộc thường xuyên và duy trì hoạt động thu gom rác thải sinh hoạt trên địa bàn. Rà soát, điều chỉnh thời gian, tần suất và lộ trình thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt cho từng tuyến đường, khu vực đảm bảo sự hợp lý giữa thời gian vận chuyển rác và lượng rác phát sinh trên địa bàn. Đầu tư hệ thống xử lý rác thải sinh hoạt đảm bảo các quy định về môi trường, xử lý toàn bộ lượng rác thải phát sinh trong ngày. Đối với các xã, thị trấn có chợ chỉ đạo quyết liệt Ban quản lý chợ tiến hành thu gom, vận chuyển và xử lý triệt để đối với rác thải phát sinh, tuyệt đối không vứt rác thải ra lòng, lề đường, các tuyến sông quanh khu vực chợ. Đối với các xã, thị trấn ven biển, thường xuyên tiến hành ra quân tổng vệ sinh thu gom rác thải ven đê biển, nghiêm cấm vứt bừa bãi ra chân đê, các khu vực đất trống ven biển; lắp đặt biển báo cấm đổ rác tại các khu vực thường xuyên có rác thải, ven các tuyến đê. Riêng các xóm, tổ dân phố được lựa chọn đăng ký đạt chuẩn NTM kiểu mẫu cấp tỉnh năm 2020 phải đảm bảo tiêu chí cảnh quan, môi trường: trồng hoa trong bồn hoặc đặt các chậu cây hoa, đảm bảo luôn xanh tốt và trồng cây bóng mát đồng chủng loại tại các tuyến đường trục dong xóm; kênh mương, đường làng, ngõ xóm luôn sạch sẽ, thông thoáng; 100% số hộ dân phải thực hiện tốt việc quản lý, phân loại rác thải tại nguồn; các vị trí đầu dong, khu trung tâm, điểm sinh hoạt công cộng trong dân cư, các cơ quan, trường học có thùng chứa rác cỡ lớn; có mô hình thu gom và xử lý nước thải sinh hoạt trong khu dân cư trước khi thải ra kênh mương; hàng tháng, xóm, tổ dân phố tổ chức tự chấm điểm và đôn đốc các hộ gia đình duy trì tốt công tác chỉnh trang khuôn viên gia đình và nơi công cộng./.

Bài và ảnh: Thanh Thúy