Tìm giải pháp cho vấn đề năng lượng

Diễn đàn Công nghệ và Năng lượng Việt Nam 2022. Ảnh: Đức Dũng/BNEWS/TTXVN

Tuy nhiên, nước ta có nhiều tiềm năng chuyển đổi xanh để trở thành nền kinh tế có mức phát thải carbon ròng bằng 0 vào năm 2050 như Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã cam kết tại Hội nghị COP26.

Để hiện thực hóa và chia sẻ những giải pháp giúp Việt Nam đạt được mục tiêu trên, chiều ngày 16/9, Bộ Công Thương và Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối hợp tổ chức diễn đàn Công nghệ và Năng lượng Việt Nam 2022.

Theo báo cáo triển vọng kinh tế toàn cầu tháng 6/2022, Ngân hàng thế giới nhận định sau hơn hai năm đại dịch COVID-19, cùng với tác động lan tỏa từ cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, hoạt động kinh tế toàn cầu giảm mạnh, dự kiến chỉ đạt 2,9% năm 2022.

Nguyên nhân là do giá năng lượng tăng cao; tình trạng thiếu hụt và giá các nguyên liệu đầu vào tăng xảy ra trong các chuỗi giá trị toàn cầu khiến sản xuất đình trệ và giá thành sản xuất tăng lên.

Trong bối cảnh đó, giải pháp thúc đẩy sử dụng tiết kiệm và hiệu quả về năng lượng cần đặt lên hàng đầu. Chia sẻ tại diễn đàn, ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Vụ trưởng vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững - Bộ Công Thương cho hay, phát thải khí nhà kính từ ngành năng lượng chiếm khoảng 63% tổng phát thải khí nhà kính của Việt Nam năm 2010 và sẽ chiếm khoảng 73% và 80% vào năm 2030 và 2045.

Trong tương lai, các nguồn năng lượng sơ cấp sẽ không đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ năng lượng của nền kinh tế. Việt Nam đã nhập khẩu than cho phát điện và sẽ nhập khẩu LPG từ năm 2023.

Thông tin từ Bộ Công Thương cho biết, tổng số lượng cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm trên toàn quốc năm 2020 là 2.961 cơ sở; trong đó, 2.480 cơ sở sản xuất công nghiệp có mức tiêu thụ năng lượng tổng cộng trong một năm quy đổi ra 1.000 tấn dầu tương đương (1.000 TOE) trở lên.

Việt Nam đã có nhiều văn bản, chính sách trong tiết kiệm điện nhằm huy động mọi nguồn lực trong nước và quốc tế cho thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả thông qua việc triển khai đồng bộ các giải pháp quản lý nhà nước, hỗ trợ kỹ thuật, nghiên cứu khoa học công nghệ và phát triển sản phẩm, chuyển đổi thị trường, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.

Đồng thời, các chính sách cũng tập trung hình thành thói quen tiết kiệm năng lượng trong mọi hoạt động xã hội; giảm cường độ năng lượng trong các ngành nghề, lĩnh vực kinh tế, nhất là các cơ sở sử dụng năng lượng và các ngành kinh tế trọng điểm tiêu thụ nhiều năng lượng, hướng tới đạt mức tiết kiệm năng lượng 8 - 10% tổng tiêu thụ năng lượng toàn quốc. Tuy nhiên, việc tiết kiệm năng lượng vẫn chưa đạt như kỳ vọng, ông Trịnh Quốc Vũ nhận định.

Theo PGS.TS Nguyễn Hồng Quân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tuần hoàn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, có thể thấy ở Việt Nam đang phát triển năng lượng tái tạo rất mạnh mẽ. Phát triển năng lượng tái tạo không chắc chắn là phát triển xanh, nhưng nếu năng lượng tái tạo được kết hợp với kinh tế tuần hoàn thì có thể đạt được mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ thiên nhiên.

Để thực hiện tiết kiệm năng lượng, phát triển bền vững, thiết bị cho phát triển năng lượng tái tạo phải được sản xuất, phân phối và tái chế một cách an toàn, tiết kiệm và bền vững. Kinh tế tuần hoàn có thể giúp các thiết bị này đạt được chu kỳ phát thải thấp nhất, giảm thiểu chất thải.

Chính sách của Chính phủ có thể xem xét kết hợp các khái niệm kinh tế tuần hoàn vào tất cả các chiến lược phát triển năng lượng tái tạo; tạo mạng lưới cho tất cả các bên liên quan đóng góp tích cực vào các mục tiêu phát triển bền vững; phát triển các tiêu chuẩn an toàn và đảm bảo chất lượng trong các sản phẩm mới và tái chế, PGS.TS Nguyễn Hồng Quân cho hay.

“Có thể nói, nếu không có kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo sẽ có bước chuyển mình không sạch như mong đợi. Chính phủ cần xây dựng các mục tiêu và chiến lược dài hạn để phát triển năng lượng tái tạo dựa trên nền kinh tế tuần hoàn. Việc thiết kế nền kinh tế tuần hoàn vào quá trình chuyển đổi năng lượng sẽ cho phép chúng ta tiến nhanh hơn và bền vững hơn trong việc tiến tới mức trung hòa carbon”, PGS.TS Nguyễn Hồng Quân nói.

Theo chia sẻ của các chuyên gia tại diễn đàn, để đáp ứng nhu cầu năng lượng cho nền kinh tế Việt Nam với tốc độ tăng trưởng cao; đồng thời, tiến đến trung hòa carbon vào năm 2050, các nguồn năng lượng mới như hydrogen, năng lượng sóng biển cũng phải được quan tâm phát triển trong thời gian tới.

Năng lượng tái tạo được kỳ vọng sẽ đóng góp 15 - 20% trong tổng cung năng lượng của Việt Nam vào năm 2030. Để đạt được những mục tiêu này, trước hết xây dựng hệ thống chính sách hỗ trợ và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và năng lượng tái tạo.

Chia sẻ về vấn đề này, TS Phạm Văn Long, Đại học Quốc gia Yokohama, Nhật Bản cho rằng, cần đẩy mạnh phát triển các công nghệ điện tử công suất mới, công nghệ xe điện, công nghệ hydrozen; trong đó, phát triển hợp tác chặt trẽ giữa nhà nước, doanh nghiệp và nhà tường. Các cơ quan chức năng phải xây dựng một lộ trình phát triển về công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực để giải quyết bài toán của doanh nghiệp.

Đại diện các doanh nghiệp tham gia diễn đàn cũng đề xuất các ngành chức năng xây dựng những nhiệm vụ khoa học và công nghệ có quy mô lớn nhằm giải quyết trực tiếp các bài toán thực tiễn với sự tham gia của các Tập đoàn, Tổng công ty và doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực năng lượng.

Bên cạnh đó, tập trung nguồn lực hỗ trợ phát triển, ứng dụng và chuyển giao công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực năng lượng tái tạo; công nghệ lưu trữ năng lượng; hệ thống truyền tải điện năng, nhất là công nghệ tiên tiến trong sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.../.

Đức Dũng/BNEWS/TTXVN