Tọa đàm Việt Nam - Hà Lan về phát triển HTX: Thúc đẩy niềm tin của thành viên vào HTX

Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi HTX sang hoạt động theo mô hình HTX kiểu mới, theo Luật HTX 2012, tham khảo kinh nghiệm về phát triển HTX của Hà Lan, trên cơ sở hợp tác của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội với Đại sứ quán Hà Lan tại Việt Nam, chiều ngày 8/2, Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội và Agriterra đã tổ chức tọa đàm về vấn đề phát triển HTX.

Vừa là chủ, vừa là người sử dụng

Chia sẻ về kinh nghiệm phát triển HTX tại Hà Lan, ông Harm Haverkort - Giám đốc Agriterra, cho biết Hà Lan có 4.700 HTX đang hoạt động (trong đó HTX trong lĩnh vực nông nghiệp chiếm khoảng 50%), doanh thu đạt 125 tỷ Euro (tương đương bằng một nửa doanh thu của thị trường chứng khoán tại quốc gia này). Các HTX tại Hà Lan đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế, tạo việc làm cho khoảng 166.000 lao động. Các thành viên vừa là người sử dụng dịch vụ của HTX vừa là chủ HTX. Họ có vai trò kiểm soát, có quyền bỏ phiếu bầu ra ban quản trị HTX.

Về các yếu tố thúc đẩy phát triển HTX tại Hà Lan, ông Harm cho hay, ở quốc gia này, không có sự phân biệt đối xử trong chính sách thuế đối với các HTX. Nói cách khác, các HTX bắt buộc phải đóng thuế như các DN khác. Bên cạnh đó có một số quy định bắt buộc và linh hoạt cho vấn đề quản trị HTX: Hàng năm, HTX bắt buộc phải xây dựng phương án kinh doanh, kiểm toán; HTX có thể toàn quyền chủ động xây dựng thành viên, ban quản trị, cách thức chia lợi tức.

Ở Hà Lan, HTX hoạt động giống như các DN khác nên ban lãnh đạo HTX có năng lực như các DN, mức thu nhập của các thành viên cũng giống thu nhập của các DN nên thu hút được đông đảo đội ngũ lao động trẻ.

Một điểm rất quan trọng, là các thành viên rất tin tưởng vào HTX, có sự cam kết, nhất quán của các thành viên. Đặc biệt, Hà Lan có nhiều sáng kiến, ứng dụng công nghệ trong nông nghiệp, điều này nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường.

Nhận định về thực trạng phát triển HTX tại Việt Nam, ông Harm cho rằng, Luật HTX 2012 có nhiều tiến bộ, tuy nhiên do áp dụng Luật còn hạn chế, nên các thành viên còn chưa tin tưởng vào sự phát triển của HTX. Các HTX hoạt động đa mục đích, giữ nhiều chức năng công, liên kết thị trường còn yếu. Các HTX còn khó tiếp cận được với nguồn tài chính. Huy động vốn nội bộ còn hạn chế. Tài sản của các HTX còn ít, công nghệ lạc hậu, quy mô nhỏ, hoạt động kém hiệu quả. Đây là những khó khăn tạo ra nhiều thách thức trong vấn đề phát triển HTX tại Việt Nam.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Võ Kim Cự phát biểu tại Tọa đàm

Tạo niềm tin cho thành viên

Tham dự tọa đàm, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Võ Kim Cự cho biết Chính phủ Việt Nam có chủ trương ưu tiên phát triển HTX nông nghiệp. Chủ tịch Võ Kim Cự mong muốn được Agriterra chia sẻ kinh nghiệm, giúp Việt Nam có hướng đi nhanh nhất, hiệu quả nhất trong phát triển HTX; mong muốn Agriterra chia sẻ kinh nghiệm giải quyết vấn đề thị trường, đây là điểm nghẽn, xây dựng chuỗi giá trị, liên kết; làm sao để nâng được quy mô HTX, nâng cao năng lực cạnh tranh của HTX; Làm sao kết nối được 4 nhà; Làm sao để các HTX tiếp cận vốn.

Phát biểu kết thúc tọa đàm, ông Vũ Hồng Thanh - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, đánh giá cao những thành tựu trong phát triển HTX của Hà Lan. Ông Thanh cho rằng, thông qua những kinh nghiệm phát triển HTX của Hà Lan, Việt Nam cần chắt lọc, lựa chọn ra phương án tối ưu phát triển HTX của chính mình. Cần có lộ trình từng bước giải quyết vấn đề. Nếu phát triển được quy mô HTX sẽ nâng sức cạnh tranh của HTX, sản phẩm nông nghiệp thời gian tới sẽ tốt hơn nhiều.

Ông Thanh cho rằng cần hướng tới chuyển đổi từ quỹ hỗ trợ phát triển sang quỹ bảo lãnh tín dụng HTX để tăng khả năng tiếp cận vốn cho các HTX; Tích tụ ruộng đất, dồn điền đổi thửa theo mô hình nông dân tham gia cổ phần đất đai với DN để phát triển sản xuất.

Với sự phát triển còn non trẻ của HTX Việt Nam, vai trò hỗ trợ của Nhà nước là cần thiết hơn bao giờ hết. Ông Thanh đề nghị đánh giá lại Luật HTX 2012, từ đó đưa ra điều chỉnh. Phải phân chia lợi nhuận thế nào để tạo động lực cho các thành viên. Ủy ban Kinh tế sẽ là cầu nối. Tiếp theo, Đại sứ quán Hà Lan, Agriterra cùng Liên minh HTX Việt Nam sẽ gặp gỡ, trao đổi kỹ hơn để tìm hướng phát triển KTHT, HTX. Cần tạo niềm tin cho các HTX phát triển trong thời gian tới.

Thu Hường