Tối ưu hóa lợi ích từ các FTA cho ngành điều Việt Nam

Ngày 10/9, Bộ Công Thương phối hợp với Sở Công Thương tỉnh Bình Phước tổ chức Hội nghị “Tọa đàm trao đổi trực tiếp với lãnh đạo các doanh nghiệp tại các tỉnh, thành phố về hệ sinh thái tận dụng các FTA; trong đó, có hiệp định EVFTA, trong lĩnh vực nông sản (tập trung ngành điều) tại Bình Phước”.

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học, các doanh nghiệp ngành điều tỉnh Bình Phước nói riêng và của cả nước nói chung đã đánh giá lại những vấn đề tồn tại trong việc trồng, sản xuất, chế biến, xuất khẩu điều của Việt Nam sang thị trường đối tác FTA; cũng như xây dựng, vận hành Hệ sinh thái tận dụng các FTA cho doanh nghiệp ngành điều.

Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại Đa biên, Bộ Công Thương, phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: Nhật Bình - TTXVN

Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại Đa biên (Bộ Công Thương) cho biết hiện nay, Việt Nam đã thực thi 16 Hiệp định thương mại tự do (FTA) và tiếp tục đàm phán các FTA khác trong thời gian tới. Điều này tạo ra cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp mở rộng hoạt động xuất khẩu của mình. Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã tích cực tận dụng hiệu quả các FTA, tăng trưởng doanh thu từ xuất khẩu lớn và ổn định, góp phần phát triển kinh tế đất nước.

Bộ Công Thương đã nghiên cứu mô hình Hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng các Hiệp định FTA; trong đó có mô hình Hệ sinh tận dụng FTA cho ngành Điều. Tiêu chí tham gia đối với các doanh nghiệp gồm doanh nghiệp uy tín, tài chính ổn định; có hệ thống nhà xưởng máy móc chế biến đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu; cam kết phát triển bền vững, cam kết thu mua hàng hóa của nông dân, cam kết không cạnh tranh thiếu lành mạnh; có nguồn khách hàng tiềm năng, ưu tiên doanh nghiệp có hợp đồng xuất khẩu ổn định, bền vững.

Quang cảnh Tọa đàm. Ảnh: Nhật Bình - TTXVN

Ông Hoàng Trọng Thủy, chuyên gia cao cấp về nông nghiệp cho rằng nhiều năm qua, ngành điều Việt Nam dẫn đầu cuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu, thế nhưng vị thế đó đang lung lay và sẽ mất nếu không kịp thời thay đổi hoặc tìm hướng rẽ mới, giải pháp trước mắt là xây dựng hệ sinh thái tận dụng các FTA cho ngành điều.

Đặc biệt là các doanh nghiệp chế biến điều xuất khẩu trực tiếp là các nhà máy vốn đầu tư nước ngoài khiến không ít nhà máy vừa và nhỏ lâm vào tình cảnh bế tắc, thậm chí có nhà máy tạm dừng hoạt động và đóng cửa. Đây là hệ quả của việc cho phép nhập khẩu điều nhân mà không áp dụng kèm theo các biện pháp bảo vệ ngành điều và chế biến điều trong nước.

“Do đó, để tối ưu hóa các lợi ích từ các FTA, ngành điều Việt Nam cần tập trung vào việc hoàn thiện thể chế, chính sách; đảm bảo nguồn nguyên liệu đầu vào; nâng cao chất lượng sản phẩm; và đẩy mạnh nghiên cứu, cải tiến sản xuất. Việc thúc đẩy hoạt động kinh doanh thông qua các sàn giao dịch thương mại điện tử cũng có thể là sự lựa chọn hướng đi đột phá”, ông Thủy khẳng định.

Ông Vũ Ngọc Long Giám đốc Sở Công Thương Bình Phước cho biết, diện tích canh tác điều trên toàn tỉnh gần 149,7 nghìn ha, chiếm gần 50% tổng diện tích trồng điều của cả nước nên Bình Phước được xem là thủ phủ điều của Việt Nam, hơn 1.400 cơ sở chế biến hạt điều quy mô nhỏ và vừa, đồng thời đứng đầu cả nước về sản lương, kim ngạch xuất khẩu hạt điều.

Năng suất điều Bình Phước bình quân giai đoạn 2020 – 2024 đạt 12,7 tạ/ha. Khu vực sản xuất điều cho năng suất bình quân cao đạt từ 1,8 tấn/ha tập trung tại các xã: Bom Bo, Minh Hưng (huyện Bù Đăng), Bình Thắng (huyện Bù Gia Mập), Phú Trung (huyện Phú Riềng). Tỉnh đã hỗ trợ cho 10 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu điều tham gia liên kết với 38 đơn vị (hợp tác xã, tổ hợp tác, trang trại) với diện tích liên kết với khoảng 4,5 nghìn ha; trong đó, chuỗi liên kết điều được chứng nhận hữu cơ Hoa Kỳ (USDA Organic) và chứng nhận hữu cơ Châu Âu (Organic EU) với khoảng 3,5 nghìn ha.

Cũng theo Giám đốc Sở Công Thương Bình Phước, với tâm thế chủ động trong hội nhập, Bình Phước đã chỉ đạo các sở ngành phối hợp triển khai tuyên truyền, hỗ trợ doanh nghiệp tỉnh nhà tận dụng ưu đãi và cơ hội từ các Hiệp định FTA. Qua đó, nâng cao nhận thức, hiểu biết về các nội dung cam kết cũng như khai thác tối đa lợi thế xuất khẩu và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, trên cơ sở khai thác và hỗ trợ hiệu quả cho các ngành hàng có lợi thế cạnh tranh cao, duy trì tốc độ tăng trưởng những ngành hàng đã có vị trí cao, đồng thời quan tâm đầu tư thích đáng cho những ngành hàng có tiềm năng phát triển.

Nhật Bình/TTXVN