Truy xuất nguồn gốc trong bối cảnh hội nhập quốc tế

Hiện người tiêu dùng ở Sóc Trăng không chỉ quan tâm đến chất lượng hay mẫu mã sản phẩm, mà còn quan tâm đến các thông tin liên quan đến quá trình tạo ra sản phẩm và đưa sản phẩm đến khách hàng, nhất là những mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe như dược phẩm, thực phẩm, đồ uống... Thời gian qua, hoạt động này đã và đang được các cơ quan chức năng có liên quan trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng triển khai nhanh chóng.

Tổ chức tập huấn truy xuất nguồn gốc. Ảnh: PHƯƠNG ANH

Thực hiện Quyết định số 100/QĐ-TTg, ngày 19/1/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Sóc Trăng đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 86/KH-UBND, ngày 24/7/2020 về thực hiện Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2020 - 2025 và định hướng năm 2030.

Để thực hiện Kế hoạch số 86, hằng năm, Sở KH&CN đã xây dựng kế hoạch triển khai các hoạt động nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, nâng cao năng suất và chất lượng dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, truy xuất nguồn gốc, đo lường.

Đối với việc tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn và đào tạo về truy xuất nguồn gốc, từ năm 2019 - 2023, Sở KH&CN tỉnh đã tổ chức 6 lớp đào tạo, tập huấn tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn về truy xuất nguồn gốc, có 311 đại biểu là đại diện các sở, ban ngành, phòng kinh tế thị xã, thành phố; phòng kinh tế và hạ tầng các huyện; các hợp tác xã; các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh tham dự. Đồng thời tổ chức tuyên truyền, phổ biến đề án của Chính phủ, kế hoạch thực hiện của tỉnh về hoạt động truy xuất nguồn gốc thông qua các hình thức, như: đưa tin trên trang thông tin điện tử của Sở KH&CN và Cổng thông tin truy xuất sản phẩm, hàng hóa tỉnh Sóc Trăng; phát 20 kỳ thông báo trên Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Sóc Trăng; thực hiện chuyên mục truyền hình “KH&CN về triển khai truy xuất nguồn gốc trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng”.

Trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, việc áp dụng hoạt động truy xuất nguồn gốc như thế nào để mang lại hiệu quả cao nhất cho doanh nghiệp là một bài toán đòi hỏi nhiều lời giải liên quan đến con người, máy móc, công nghệ, kinh phí… Do đó, mỗi doanh nghiệp sẽ tùy thuộc vào thực trạng và chính sách, định hướng phát triển của doanh nghiệp để áp dụng truy xuất nguồn gốc trong giai đoạn chuyển đổi số là rất quan trọng. Nhằm giúp cho các doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện về truy xuất nguồn gốc trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, từ đó áp dụng vào doanh nghiệp mình một cách hiệu quả nhất, trong tháng 6/2024, Sở KH&CN tổ chức tập huấn “Hướng dẫn áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc trong bối cảnh chuyển đổi số nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chuỗi cung ứng”.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 3.718 doanh nghiệp, trong đó có 3.641 doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các biến động của tình hình thế giới đã ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của doanh nghiệp; các doanh nghiệp của tỉnh với sức cạnh tranh còn thấp càng trở nên khó khăn hơn, nhu cầu chuyển đổi số trở nên cấp thiết để các doanh nghiệp chuyển đổi mô hình kinh doanh, chuyển dần các hoạt động sản xuất, kinh doanh truyền thống sang các phương thức dựa trên các nền tảng số nhằm chủ động mở rộng thị trường, cắt giảm chi phí, nâng cao hiệu quả kinh doanh, tăng khả năng cạnh tranh, thích ứng với bối cảnh mới.

Chuyển đổi số là xu thế chung của thị trường nhưng cũng đồng thời đem lại những trở ngại đáng báo động, việc trao đổi hàng hóa, lưu thông trên thị trường dễ dàng hơn dẫn đến xuất hiện các mặt hàng, sản phẩm không rõ nguồn gốc tràn lan trên thị trường, gây lo lắng cho người tiêu dùng về vấn đề an toàn đến sức khỏe. Qua đó đặt ra một bài toán cho cơ quan quản lý là cần làm thế nào để có thể kiểm soát chất lượng hàng hóa đang lưu thông trên thị trường, còn doanh nghiệp thì cần có hoạt động gì để tăng tính cạnh tranh đối với các mặt hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ đang tràn lan đó. Và hoạt động truy xuất nguồn gốc khi áp dụng vào sẽ góp phần giảm thiểu các vấn đề đang gặp phải.

Như vậy, có thể thấy, khi thông tin về sản phẩm được niêm yết công khai, rõ ràng và doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm về thông tin sản phẩm thì đây sẽ là cơ hội để nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm, hàng hóa trong nước trước sức ép hội nhập kinh tế quốc tế.

Cũng theo Kế hoạch số 86, Sở KH&CN đã xây dựng Hệ thống quản lý truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa tỉnh Sóc Trăng với tên miền là https://txng.soctrang.gov.vn, hiện tại đã cập nhật cơ bản những dữ liệu thông tin 120 sản phẩm của 27 doanh nghiệp lên hệ thống, các sản phẩm, gồm: gạo, bánh pía, nấm, lạp xưởng, vú sữa, bưởi... Hiện tại, Hệ thống truy xuất nguồn gốc tỉnh Sóc Trăng đã kết nối với cổng quốc gia tại trang web: truyxuatnguongoc.gov.vn, đã kết nối 25 sản phẩm của 6 doanh nghiệp tỉnh Sóc Trăng.

Song song đó, Sở KH&CN đã triển khai nội dung hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và các quy định về truy xuất nguồn gốc vào hoạt động sản xuất, kinh doanh đảm bảo khả năng tương tác, trao đổi dữ liệu với các hệ thống truy xuất nguồn gốc của tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế, đã hỗ trợ 10 doanh nghiệp tem truy xuất nguồn gốc, thiết lập cơ sở dữ liệu và cập nhật thông tin vận hành trên Cổng thông tin Truy xuất nguồn gốc tỉnh Sóc Trăng tại địa chỉ https://txng.soctrang.gov.vn. Riêng trong năm 2023, đã hỗ trợ tư vấn triển khai xây dựng đánh giá hệ thống truy xuất nguồn gốc cho 2 hợp tác xã, gồm: Hợp tác xã Nông nghiệp Xóm Đồng 2 và Hợp tác xã Hành tím Hữu cơ Samaki.

UBND tỉnh Sóc Trăng đã ban hành Kế hoạch số 86/KH-UBND, ngày 24/7/2020 về việc thực hiện Đề án triển khai, áp dụng và quản lý Hệ thống truy xuất nguồn gốc trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2020 - 2025 và định hướng đến 2030, với mục tiêu “Nâng cao nhận thức, hiểu biết của xã hội, các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp về truy xuất nguồn gốc; đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động truy xuất nguồn gốc để phục vụ hội nhập quốc tế và nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước, đảm bảo chất lượng, tính an toàn của sản phẩm, hàng hóa; đảm bảo công khai, minh bạch các thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa trong tỉnh, cung cấp thông tin, kiến thức thiết yếu về truy xuất nguồn gốc”.

QUANG BÌNH