TS Nguyễn Mạnh Hùng: Lan tỏa văn hóa đọc từ những bao lì xì là sách

Lì xì bằng sách là nét đẹp, là hành vi, ứng xử văn hóa mới, góp phần làm phong phú thêm tập tục, nghi thức văn hóa lễ Tết truyền thống của dân tộc ta, đang ngày càng được nhiều người ủng hộ. TS Nguyễn Mạnh Hùng - CEO Thái Hà Books có những chia sẻ với VietNamNet xung quanh câu chuyện thú vị này.

- Là đơn vị tiên phong phát động phong trào mừng tuổi bằng sách, điều này có ý nghĩa như thế nào trong việc phát triển văn hóa đọc, thưa ông?

Từ năm 2008, chúng tôi chỉ biết “tận dụng” ngày 23/4 là Ngày Sách và Bản quyền thế giới để dựng lên một thứ rất Việt Nam là Tết Sách. Đêm 22 sang ngày 23/4 hằng năm sẽ “đón giao thừa”, cả ngày 23/4 Tết Sách chúng tôi đón tiếp khách và lì xì sách, bản chất là tặng sách.

Ấn tượng nhất là dịp 1.000 năm Thăng Long Hà Nội, công ty quyết định mừng tuổi 1.000 cuốn sách tại Hà Nội và chi nhánh TP.HCM. Lúc mở cửa, thấy rất đông người xếp hàng nhận sách lì xì, vui và xúc động vô cùng. Kỷ niệm đó có lẽ chẳng bao giờ tôi quên!

Sau này, mới nghĩ ra rằng nhân Tết Âm lịch, người Việt có phong tục lì xì, thường là tiền, nói thật, có vài trẻ bóc ngay bao lì xì ra khoe (đôi khi chê vì tiền mừng ít quá) thấy chạnh lòng. Vậy là ra đời Tết Sách thứ 2 trong năm, chúng tôi bắt đầu bằng hoạt động lì xì sách, tặng giỏ quà sách Tết, kêu gọi các con dành một phần tiền mừng tuổi mua sách để đọc và lì xì.

TS Nguyễn Mạnh Hùng - CEO Thái Hà Books.

Tôi sẽ không bao giờ quên, nhiều năm liền, cứ mồng 6 Tết là trực tiếp cùng Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đến các trường học, đúng ngày đi học đầu tiên của các con để mừng tuổi sách.

Kỷ niệm nữa là thầy giáo Huỳnh Văn Thế, giáo viên dạy ngữ văn trường THPT Măng Thít, tỉnh Vĩnh Long liên lạc muốn cùng làm Tết Sách. Đây cũng là một mốc đáng nhớ khi Tết Sách, mừng tuổi sách chính thức đi vào trường học từ mong ước của thầy cô giáo. Cứ như vậy năm nào thầy Thế cũng song hành cùng chúng tôi. Tiếc thay, thầy Thế qua đời vì bệnh hiểm nghèo. Nhưng cũng rất vui, sau này lại có thầy Hiệp, cũng ở Vĩnh Long nối tiếp công việc dang dở của thầy Thế.

Niềm hạnh phúc vô bờ nữa là nhiều tổ chức xuất bản, doanh nghiệp, cơ quan, trường học liên lạc muốn cùng làm Tết Sách. Có những đơn vị mua cả trăm cuốn về mừng tuổi nhân năm mới. Tôi mừng muốn khóc!

Năm nay, tự nhiên (và chắc không phải ngẫu nhiên), Giáo sư Phan Văn Trường, sống ở Paris, Pháp, người lập ra dự án Cấy nền rất đông học trò là các doanh nhân lập nghiệp, khởi nghiệp liên lạc với chúng tôi muốn cùng song hành. Ngay những ngày vừa qua các hoạt động mừng tuổi sách đang diễn ra cả online và offline, trong đó có một sự kiện mới diễn ra tại Đường sách TP.HCM. Thật vô cùng xúc động!

Khi tôi nghỉ việc tại FPT lập ra Thái Hà Books chỉ với mục đích duy nhất là muốn phát triển, đẩy mạnh văn hóa đọc, khuyến đọc tại Việt Nam thật sự tốt. Và Tết Sách cùng với lì xì sách là một nét đẹp, một thứ rất mới lạ. Tôi tâm huyết và đến nay kết quả bất ngờ, hơn cả mong đợi!

Tết ai cũng muốn được mừng tuổi, lì xì, nhất là trẻ em và người lớn tuổi. Nhưng rõ ràng tặng sách ý nghĩa hơn nhiều. Sách để đọc, trưng bày và chơi. Ngay cả người được lì xì chưa đọc ngay có lúc sẽ đọc. Người được lì xì chưa đọc, đã có người trong nhà, có khi mượn đọc trước. Hơn nữa, mong muốn lớn của tôi là muốn “tủ sách to hơn tủ lạnh” theo nghĩa bóng và nghĩa đen, tức là mong mọi người quan tâm đến sách, đến bộ não, trí tuệ hơn là ăn uống, hơn là dạ dày!

Bạn thấy đấy trước đây người ra hay tặng rượu. Nhiều nhà có tủ rượu nhưng không có tủ sách, trong đó có cả doanh nhân, lãnh đạo. Nhờ phong trào lì xì sách mà sau này, ít nhất 20 doanh nhân và lãnh đạo đã khoe với tôi có tủ sách to hơn tủ rượu. Không ít cơ quan đặt hàng với công ty chọn sách tặng nhân viên nhân năm mới.

Chính Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã cùng tôi chọn cuốn Phụng sự để dẫn đầu, Nhân tố enzyme, IKIGAI – đi tìm lý do thức dậy mỗi sáng để tặng mọi người nhân ngày làm việc đầu tiên của năm mới, khi ông vừa nhậm chức.

Năm nay, đến giờ phút này, khá nhiều tập thể và cá nhân đã liên lạc với tôi mua sách tặng nhân Tết Giáp Thìn. Vui vô cùng khi thấy văn hóa đọc đang phát triển, vẫn nhiều người tâm huyết với sách và đang tìm mọi cách lan tỏa. Mỗi ngày tôi đều nhận được tin vui. Năm nay có Tết Sách tại các phố sách, đường sách...

- Tham gia rất nhiều sự kiện sách trên thế giới, ông thấy họ có văn hóa mừng tuổi bằng sách?

Đầu tháng 1/2024 tôi được mời làm diễn giả Hội sách quốc tế Chennai, Ấn Độ. Tôi đã chia sẻ nhiều điều thú vị về văn hóa đọc của Thái Hà Books và Việt Nam, các bạn đến từ khắp nơi trên thế giới rất thích. Khi tôi giới thiệu về Tết Sách và văn hóa mừng tuổi sách, họ quan tâm và muốn đến Việt Nam trải nghiệm.

Chính vì vậy ngay khi tham gia Hội sách Đài Loan sẽ khai mạc vào 19/2 tới, chúng tôi lại nói về Tết Sách, lì xì sách. Tương tự như vậy, tháng 3/2024, đoàn Thái Hà Books sẽ đi hội sách Băng Cốc, chắc chắn cũng khoe với Thái Lan và bạn bè quốc tế về văn hóa mừng tuổi sách của Việt Nam.

- Ông kỳ vọng ngày nào đó, toàn ngành xuất bản làm Tết Sách?

Chương trình mừng tuổi sách do GS Phan Văn Trường đang tổ chức cùng Thái Hà Books còn có NXB Trẻ và Alpha Books đồng hành. Đây là lần đầu tiên 3 đơn vị xuất bản 2 miền chung tay cho Tết Sách, mừng tuổi sách. Sang năm tôi tin sẽ nhiều hơn.

Dù đang trả lời câu hỏi của bạn, trong đầu tôi tưởng tượng khi tất cả các đơn vị xuất bản, không phân biệt nhà nước hay tư nhân, cùng làm Tết Sách thì hiệu quả lớn vô cùng.

Tôi mãi nhớ ghi nguyên tắc “Việc gì dù nhỏ đến đâu mà thật đông người cùng làm sẽ thành việc lớn. Việc gì dù có lớn đến chừng nào mà thật đông người cùng chung tâm làm thành chuyện nhỏ”. Tôi vẫn nghĩ đến một ngày, toàn ngành xuất bản chung tâm làm Tết Sách. Hiệu quả cho xã hội, cho văn hóa đọc lúc đó rất lớn. Có lẽ, tôi phải bàn sớm với Hội Xuất bản việc này thôi.

- Chọn sách tặng không dễ, ông có tư vấn gì?

Thật sự, văn hóa đọc của Việt Nam đang phát triển. Điều này căn cứ vào số tựa sách và số lượng sách giấy được xuất bản hàng năm, cũng như sự tăng trưởng của sách nói. Đây là niềm vui không nhỏ của ngành xuất bản. Ngay cả trong và sau Covid-19, bao khó khăn về kinh tế toàn cầu và Việt Nam mà ngành xuất bản vẫn ổn. Đó là tín hiệu đáng mừng.

Thị trường lớn giúp bạn đọc tha hồ chọn sách để tặng hay làm quà. Tuy nhiên, khi số lượng quá nhiều dễ bị “loạn”, “mất định hướng” nên các đơn vị xuất bản phải thể hiện vai trò tư vấn, tham mưu. Tôi vẫn luôn tâm niệm độc giả là khách hàng rất đặc biệt bởi sản phẩm là tri thức, trong đó hàm lượng trí tuệ cao. Vậy nên mỗi đơn vị xuất bản cần có cách tiếp cận, cách chăm sóc riêng.

Cá nhân tôi, mỗi ngày đều nhận rất nhiều đề nghị tư vấn chọn sách, nhất là dịp Tết. Chúng tôi thường phân loại bạn đọc và người nhận sách tặng theo lứa tuổi, ngành nghề, vùng miền và sở thích.

Độc giả hiện nay rất thông thái, họ tìm đến các công ty sách uy tín và nghe tư vấn kỹ lưỡng mới chọn mua số lượng lớn làm quà tặng và lì xì đầu năm. Từ thực tế đó, tôi chỉ khuyên khi chọn sách tặng nên tìm đến với các đơn vị có thương hiệu.

Ngày nay, khi kinh tế khá giả, nhu cầu đọc và thưởng thức cao, nhiều người tìm mua những cuốn sách cao cấp. Chính vì vậy mới có dòng sách đặc biệt, được thiết kế và chế tác theo số lượng hạn chế. Bạn đọc mua về làm quà tặng thật tuyệt vời, vừa rẻ hơn những món đồ đắt tiền, vừa trang trọng và ý nghĩa dài lâu. Ví dụ như phiên bản đặc biệt của cuốn Tết Việt, Đi gặp mùa xuân, Hơn cả hạnh phúc, Trái tim của Bụt, Trà kinh, Trà thư… được đón nhận rất nhiệt thành.

TS Nguyễn Mạnh Hùng khuyên nên đọc 'Tết Việt' trong mùa xuân mới.

- Ông có thể tư vấn 5 cuốn sách nên đọc trong ngày đầu năm mới?

Trong một rừng sách như hiện nay, để chọn ra 5 tác phẩm quả là thách thức. Song tôi xin mạnh dạn khuyên 5 cuốn này để đọc hay lì xì nhân năm mới.

Hơn cả hạnh phúc - một cuốn sách rất mỏng, rất thực tế để ứng dụng cho mỗi người, mỗi gia đình có hạnh phúc và những gì hơn cả hạnh phúc trong năm mới.

Nuôi dạy con với trái tim của một vị Phật hướng dẫn để có hạnh phúc cho chính mình và con cái, người thân.

Happy Children của Giáo sư Hà Vĩnh Thọ với các phương pháp giúp tất cả những bạn nhỏ có hạnh phúc của hiện tại và tương lai.

3 người thầy vĩ đại chỉ cho độc giả người thầy để dẫn dắt đến thành công, hạnh phúc và bình an.

Trưởng thành khi yêu, giúp chúng ta thật sự trưởng thành, nhất là khi yêu. Năm mới không chỉ chúc nhau suông mà cần lớn khôn trưởng thành và sống tràn ngập trong yêu thương.

- Trên bàn làm việc của ông ngay lúc này có sách gì?

Cuốn Tết Việt, Trái tim của Bụt và bộ Kinh Nikaya gồm Trường bộ, Trung bộ, Tương ưng bộ, Tăng chi bộ và Tiểu bộ.

Tình Lê