Từ bỏ chiến lược 'zero Covid-19', dân New Zealand vừa mừng vừa lo
New Zealand là một trong số ít những nước đưa được số ca Covid-19 về 0 trong năm 2020 và phần lớn thời gian sạch bóng virus cho đến khi bùng phát đợt dịch do biến thể Delta vào giữa tháng 8 vừa qua.
Nhiều người dân tại New Zealand lo ngại về việc từ bỏ chiến lược đưa số ca Covid-19 về 0 (Zero Covid-19) dù điều này có nghĩa là một số hạn chế sẽ được dần dỡ bỏ.
New Zealand duy trì chiến lược Zero Covid-19 trong 18 tháng qua. Điều đó đã được đền đáp bằng những kết quả tốt nhất trên thế giới trong suốt đại dịch: số người nhập viện và tử vong do Covid-19 ở mức rất thấp, tỷ lệ thất nghiệp cũng thấp và khả năng tồn tại về mặt kinh tế khá vững chắc.
Tuy nhiên, ngày 4/10, gần 2 tháng sau khi bùng phát biến thể Delta, New Zealand thay đổi cách tiếp cận, đánh dấu lần đầu tiên chuyển hướng khỏi chiến lược loại bỏ Covid-19, mặc dù tỷ lệ tiêm chủng vẫn ở mức thấp.
Thủ tướng New Zealand Ardern. Ảnh: AP
Sự thay đổi này được Thủ tướng Jacinda Ardern công bố cùng với kế hoạch 3 bước để người dân New Zealand có thể tụ tập ngoài trời và mở lại chương trình giáo dục mầm non, trước khi mở lại các cửa hàng bán lẻ và dịch vụ khách sạn.
Zero Covid-19 không còn phù hợp, New Zealand cần phải thay đổi
Theo bà Ardern, lệnh phong tỏa ảnh hưởng tới 1,7 triệu người ở thành phố Aukland lớn nhất New Zealand, sẽ được thu nhỏ quy mô theo từng giai đoạn, một số hoạt động được phép nối lại từ 6/10.
Việc đổi hướng chiến lược được công bố khi New Zealand ghi nhận 29 ca Covid-19 trong ngày 4/10. Hầu hết số ca mới là ở Aukland, nơi đã phong tỏa gần 50 ngày.
“Với đợt bùng phát do biến thể Delta hiện nay, việc đưa số ca mắc Covid-19 về 0 là rất khó khăn. Đợt bùng phát biến thể Delta đã thúc đẩy chủng ta phải thay đổi. Việc áp dụng các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt trong thời gian dài không giúp đưa số ca mắc Covid-19 về 0. Chiến lược loại bỏ Covid-19 quan trọng khi chúng ta chưa có vaccine. Nhưng giờ chúng ta đã tiêm chủng cho người dân, vì thế cần phải thay đổi cách thức”, bà Arden nói.
Chiến lược mới được công bố ở thời điểm New Zealand mới chỉ có 40% tổng dân số, tức 47% những người từ 12 tuổi trở lên được tiêm chủng đầy đủ 2 mũi vaccine ngừa Covid-19, trong khi 65% tổng dân số, tức 77% những người từ 12 tuổi trở lên đã tiêm ít nhất một mũi vaccine. Tỷ lệ tiêm chủng đặc biệt thấp ở người Maori.
Chuyên gia Shaun Hendy của Đại học Aukland, người lập mô hình dịch Covid-19 tại New Zealand cho rằng cách tiếp cận mới có thể khiến số ca mắc mới tăng cao, dịch lây lan rộng hơn trong những tuần mới.
Nhà vi trùng học Siouxsie Wiles, một trong những nhà khoa học có ảnh hưởng nhất về ứng phó đại dịch Covid-19, cho biết: “Thật tiếc cho những gì chúng ta [New Zealand] đang đánh mất. Rõ ràng là chúng ta đang đánh mất hệ thống cảnh báo cấp độ 1 để đổi lại một chút tự do và đặc quyền. Hầu hết phần còn lại của thế giới vẫn chưa trở lại cuộc sống bình thường. Hoặc nếu họ có thì điều này vẫn thực sự nguy hiểm, rất nhiều người đã mắc bệnh và cũng nhiều người đã tử vong do Covid-19”.
Theo ông Wiles, chiến lược loại bỏ Covid-19 cho tới nay vẫn rất hợp lý vì nó bảo vệ được hầu hết tất cả người dân New Zealand. Khi chuyển hướng và tính toán tới khả năng dịch bệnh lây lan trong cộng đồng, kết quả ở New Zealand có thể sẽ tương tự như những gì đã xảy ra trên toàn thế giới, tác động của nó sẽ dồn lên những người nghèo, những người khuyết tật hoặc các sắc tộc vốn chịu nhiều thiệt thòi.
“Không phải ai cũng có chung quan điểm về sự thay đổi chiến lược của New Zealand. Những người giàu có và được hưởng đặc quyền sẽ vẫn sống một cuộc sống giàu có, có đặc quyền và họ có thể không bị ảnh hưởng, trong khi các cộng đồng khác có thể sẽ bị tàn phá bởi đại dịch này. Chúng ta có có hội để làm mọi thứ khác đi. Nhưng chúng ta lại không làm”, ông Wiles nói.
Dân New Zealand vừa mừng vừa lo
Thông báo về những thay đổi trong cách thức đối phó dịch Covid-19, Thủ tướng Ardern nói rằng, các hoạt động được phép nối lại không nằm trong danh sách rủi ro cao trong tình hình hiện tại của New Zealand. Mặt khác, nhiều người dân Auckland chắc chắn sẽ cảm thấy nhẹ nhõm khi lại được gặp gỡ bạn bè và người thân, hay gửi trẻ nhỏ đến nơi trông trẻ…
Nhiều người dân Auckland bày tỏ vui mừng trước quyết định mới, mặc dù cũng có một số người bày tỏ quan ngại.
“Tôi nghĩ chúng ta chỉ có 1-2 ca mắc không rõ nguồn lây hoặc không có ca mới trong cộng đồng ở Auklan, tôi muốn ăn mừng ngay lúc này”, một người dân Aukland bày tỏ trên Twitter.
Tuy nhiên, đối với một quốc gia chưa từng rơi vào tình huống dịch Covid-19 lây lan trên diện rộng, niềm vui khi các biện pháp hạn chế được nới lỏng bị lấn át bởi những quan ngại và trong một số trường hợp là bất mãn với những rủi ro và thiệt hại có thể xảy ra trong thời gian tới.
“Nhiều người đang lo sợ và thất vọng vì chiến lược cũ đã mang lại cho chúng ta sự an toàn trong suốt thời gian dài. Đừng mắc sai lầm, vì điều đó sẽ khó được chấp nhận”, Tiến sĩ tâm lý học, Sarb Johal cho biết.
Đảng Xanh - đối tác thân cận nhất của đảng Lao động cầm quyền - đã bày tỏ bất đồng với Thủ tướng Ardern hôm 4/10 và nói rằng họ phản đối chính sách mới vì chính sách này sẽ có tác động lớn tới nhiều người New Zealand.
“Chiến lược loại bỏ Covid-19 đã bảo vệ hàng ngàn sinh mạng ở Aotearoa. Chúng ta phải tiếp tục hành trình để giữ an toàn cho mọi người. Bây giờ không phải là thời điểm thích hợp để thay đổi cách tiếp cận, đặc biệt là khi rất nhiều cộng đồng của New Zealand vẫn đang gặp rủi ro”, đồng lãnh đạo đảng Xanh Marama Davidson nói.
“Lộ trình dự kiến của chính phủ nhằm thoát khỏi Covid-19 có những rủi ro nghiêm trọng đối với các cộng đồng dễ bị tổn thương của chúng tôi - bao gồm cả người Maori và Pasifika. Chiến lược loại bỏ Covid-19 vẫn khả thi nếu chúng ta làm việc cùng nhau để ngăn chặn sự lây lan. Hệ thống y tế công cộng vẫn duy trì được cho đến nay, nhưng chúng tôi lo ngại việc nới lỏng các hạn chế quá sớm có thể khiến các y tá, bác sĩ và tất cả nhân viên hệ thống y tế chịu nhiều sức ép. Họ là lực lượng mà chúng ta phải dựa vào để giữ an toàn cho chính chúng ta”, bà Davidson cho biết thêm.
Trong khi đó, lãnh đạo đảng Đạo luật Tự do David Seymour cho biết: “Họ nói rằng có thể chấp nhận việc triển khai vaccine chậm là vì chúng ta không có ca Covid-19 trong cộng đồng, nhưng đó là một trong những điều liều lĩnh nhất mà bất kỳ chính phủ nào ở New Zealand từng làm và chúng ta sẽ phải trả giá”./.
