Tư vấn, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trong bối cảnh già hóa dân số

Chính quyền, đoàn thể và các cấp hội thường xuyên quan tâm, thăm hỏi, giúp đỡ người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn. Ảnh: HT

Là một trong những địa phương nổi bật trong công tác tư vấn, CSSK toàn diện cho NCT, các cấp ủy Đảng, chính quyền, ban ngành, đoàn thể chính trị - xã hội trên địa bàn huyện Gio Linh đã có nhiều hoạt động thiết thực, quan tâm thực hiện công tác chăm sóc sức khỏe NCT. Toàn huyện Gio Linh hiện có 9.712 NCT, trong đó có 1.875 NCT đủ 80 tuổi trở lên được hưởng chế độ bảo trợ xã hội, 1.678 NCT được hưởng trợ cấp tàn tật, 8.155 NCT có thẻ BHYT.

Trưởng Ban Đại diện Hội NCT huyện Gio Linh Bùi Ngọc Dũng cho biết: “Từ đầu năm 2019 đến nay, đã có trên 5.500 NCT trên địa bàn huyện được khám, tư vấn sức khỏe; 7.734 NCT được cấp sổ theo dõi sức khỏe định kì; 1.300 NCT được khám, tư vấn các bệnh lí về mắt, trong đó có trên 200 NCT được phẫu thuật đục thủy tinh thể miễn phí… Bên cạnh đó, Trung tâm Y tế huyện Gio Linh còn phối hợp với Hội NCT huyện tổ chức 27 lớp tập huấn, tuyên truyền một số kiến thức liên quan đến NCT; thực trạng già hóa dân số ở Việt Nam; nhu cầu và vai trò của NCT; chăm sóc sức khỏe NCT; một số bệnh thường gặp ở NCT... qua đó góp phần tích cực trong việc cải thiện sức khỏe thể chất, tinh thần cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống và phát huy vai trò của NCT trong cộng đồng xã hội”.

Ở huyện Hải Lăng, mặc dù chỉ mới được triển khai thực hiện nhưng mô hình “Tư vấn, chăm sóc sức khỏe NCT dựa vào cộng đồng” đã phát huy hiệu quả thiết thực. Thông qua nhiều hoạt động bổ ích, mô hình góp phần giúp cho NCT trên địa bàn cải thiện sức khỏe toàn diện, có điều kiện hòa nhập với cộng đồng, tạo động lực để họ “Sống vui, sống khỏe, sống có ích”. Đến nay, toàn huyện thành lập được 4 câu lạc bộ (CLB) “Người cao tuổi giúp người cao tuổi” ở các xã: Hải Xuân, Hải Ba, Hải Tân và thị trấn Hải Lăng, thu hút hơn 120 hội viên tham gia sinh hoạt. Theo đó, định kì 3 tháng các CLB tổ chức sinh hoạt 1 lần. Tại các buổi sinh hoạt, ban chủ nhiệm các CLB phối hợp với cán bộ chuyên trách dân số xây dựng nội dung, chương trình theo chủ đề, chủ điểm phù hợp. Mặt khác, cán bộ y tế, dân số còn trực tiếp gặp gỡ, trò chuyện với thành viên CLB để phổ biến các kiến thức về CSSK, chế độ dinh dưỡng hợp lí và cách phòng tránh các bệnh thường gặp ở NCT; truyền thông, tư vấn về CSSK cho NCT và gia đình của họ. Qua đó, giúp NCT biết cách phòng các bệnh ở tuổi già, thoải mái về tinh thần, cải thiện chất lượng cuộc sống.

Người cao tuổi tham gia gìn giữ nghề truyền thống nón lá Trà Lộc. Ảnh: HT

Quảng Trị là một trong những tỉnh có tỉ lệ NCT ở mức cao và tốc độ gia tăng khá nhanh. Nếu như năm 2009, tỉ lệ NCT (trên 60 tuổi) là 10,3% thì nay con số đó đã tăng lên 13%. Số NCT tăng là một thành tựu khẳng định công tác chăm sóc sức khỏe, chất lượng cuộc sống và tuổi thọ của người dân được nâng cao. Tuy nhiên, già hóa dân số cũng đặt ra những thách thức trong công tác CSSK và an sinh xã hội dành cho NCT. Mô hình và nguyên nhân bệnh tật của NCT đang thay đổi nhanh chóng khiến cho gánh nặng “bệnh tật kép” ngày càng rõ ràng, ngoài việc NCT phải chịu nhiều bệnh do lão hóa gây ra như xương khớp, tim mạch, huyết áp, tiền liệt tuyến… thì họ phải chịu thêm các bệnh phát sinh do thay đổi lối sống. Trong khi đó, hầu hết NCT sống ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa nên việc tiếp cận với các dịch vụ CSSK đang gặp hạn chế, chưa có thói quen khám bệnh định kì nên khi phát hiện bệnh thường ở giai đoạn muộn, gây khó khăn cho công tác điều trị.

Được triển khai từ năm 2017, Đề án CSSK NCT giai đoạn 2017 - 2025 đã và đang phát huy hiệu quả. Thời gian thực hiện đề án chia thành 2 giai đoạn: Giai đoạn 1 từ năm 2017 - 2020 tập trung triển khai các hoạt động CSSK người cao tuổi tại cộng đồng, tăng cường các hoạt động truyền thông thay đổi hành vi, tổ chức khám sức khỏe định kì, tăng cường nguồn lực khám chữa bệnh cho NCT tại các cơ sở y tế; giai đoạn 2 từ năm 2021 - 2025, đẩy mạnh các hoạt động trong giai đoạn 1, nhân rộng các mô hình “Tư vấn, CSSK người cao tuổi dựa vào cộng đồng”, huy động các nguồn lực cho việc CSSK người cao tuổi.

Tại các địa bàn triển khai đề án, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh phối hợp với Hội NCT các cấp tổ chức nhiều hội nghị truyền thông cho hội viên về chính sách, pháp luật liên quan đến NCT; vai trò của NCT trong tuyên truyền, vận động thực hiện chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình và nâng cao chất lượng cuộc sống, trách nhiệm của cá nhân, gia đình và xã hội trong việc chăm sóc NCT; mục đích, ý nghĩa, các nội dung và kết quả hoạt động của việc triển khai thực hiện đề án. Bên cạnh đó, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh còn chú trọng mở các lớp tập huấn trang bị kiến thức về vấn đề già hóa dân số, về chăm sóc NCT cho đội ngũ cán bộ dân số - KHHGĐ và cán bộ làm công tác NCT từ tỉnh đến cơ sở. Tổ chức tập huấn bồi dưỡng kiến thức, kĩ năng chăm sóc NCT cho Ban Chủ nhiệm các CLB, Chủ tịch Hội NCT, đội ngũ tình nguyện viên để nâng cao hiệu quả hoạt động của đề án.

Người cao tuổi có vai trò tích cực trong công tác vận động thực hiện chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình. Ảnh: TL

Việc xây dựng và duy trì hoạt động của mạng lưới tình nguyện viên hỗ trợ chăm sóc NCT là một trong những hoạt động trọng tâm của đề án. Trên cơ sở số lượng cộng tác viên y tế thôn bản, cộng tác viên dân số và những người có khả năng; Trạm y tế, Hội NCT và các ban, ngành, đoàn thể của địa phương lựa chọn hội viên, thành lập “Tổ tình nguyện viên tư vấn và chăm sóc NCT”. Các tình nguyện viên hỗ trợ chăm sóc NCT được Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh, Trung tâm Y tế cấp huyện và Trạm Y tế cấp xã đào tạo, tập huấn đã trực tiếp thực hiện các hoạt động tư vấn, chăm sóc NCT, đặc biệt là NCT cô đơn, khó khăn... Hoạt động của mạng lưới tình nguyện viên tư vấn, chăm sóc NCT tại cơ sở bước đầu có hiệu quả với những việc làm cụ thể, thiết thực như thăm hỏi, động viên NCT khó khăn, hỗ trợ, chăm sóc NCT neo đơn không nơi nương tựa.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền luôn được Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh đẩy mạnh thông qua việc phối hợp với Báo Quảng Trị, Đài Phát thanh Truyền hình Quảng Trị và các đơn vị liên quan tích cực tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa, nội dung và kết quả hoạt động của mô hình chăm sóc sức khỏe NCT; biểu dương những tấm gương NCT tiêu biểu..., qua đó nâng cao trách nhiệm của cá nhân, gia đình và xã hội trong việc chăm sóc, giúp đỡ NCT.

Hà Trang