Úc, Anh, Liên minh Châu Âu… nêu quan điểm về Biển Đông
Tại Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông, nhiều ý kiến cho rằng hiện nhiều thách thức mới nảy sinh, trong đó có xu hướng tác chiến ngầm dưới biển.
Ngày làm việc đầu tiên của Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 16 "Định hướng tư duy, Phát huy chuẩn mực" đã diễn ra tại TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt và 4 quan chức cao cấp của Indonesia, Úc, Anh và EU đã có các phát biểu dẫn đề quan trọng định hướng thảo luận cho Hội thảo. Ngoài 3 phiên thảo luận chính, ngày đầu tiên cũng đã có một phiên đặc biệt phản ánh tiếng nói của thế hệ trẻ quốc tế.
Các đại biểu trao đổi ý kiến tại hội thảo. Ảnh: Hằng Nga
Biển Đông là ưu tiên hàng đầu
Trong các phát biểu Phiên Dẫn đề của mình Ông Sidharto Reza Suryodipuro, Tổng Vụ trưởng Hợp tác ASEAN, Bộ Ngoại giao Indonesia, Trưởng SOM ASEAN Indonesia, khẳng định Biển Đông là ưu tiên hàng đầu của Indonesia; nhấn mạnh vai trò trung tâm và quan trọng của ASEAN sẽ đảm bảo cho Biển Đông là vùng biển hòa bình, ổn định và thịnh vượng.
Nghị sĩ Tim Watts, Đồng Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Úc, khẳng định Úc ủng hộ một khu vực hòa bình, ổn định và thịnh vượng, tuân thủ luật pháp quốc tế và đảm bảo các tuyến hàng hải tự do, không bị ngăn trở; mong muốn tăng cường hợp tác với các đối tác, mở rộng hợp tác biển, bảo vệ các nguồn tài nguyên và môi trường biển trong khu vực.
Bà Catherine West, Quốc vụ khanh phụ trách khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Bộ Ngoại giao Vương quốc Anh, khẳng định lập trường của Anh là duy trì khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do, rộng mở và an toàn và mong muốn hợp tác với các đối tác trong các lĩnh vực biển.
Ông Niclas Kvarnström, Tổng Vụ trưởng phụ trách Châu Á - Thái Bình Dương, Cơ quan Đối ngoại Liên minh Châu Âu (EEAS), khẳng định ASEAN là trọng tâm trong cách tiếp cận với khu vực, mong muốn tăng cường hợp tác song phương với các quốc gia thành viên ASEAN như Philippines, Việt Nam.
Nhiều thách thức mới nảy sinh
Đánh giá tình hình và cục diện thế giới và khu vực, nhiều ý kiến cho rằng trong môi trường chiến lược hiện nay, trật tự thế giới không còn tồn tại hình thái đa cực thực sự như trước Chiến tranh thế giới II. Xu hướng cùng tồn tại hòa bình và trật tự quốc tế đang gặp nhiều thách thức.
Biển Đông vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ với các nguy cơ quân sự hóa tại khu vực và hành vi đơn phương, đặt trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung. Bên cạnh những thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, nhiều thách thức mới nảy sinh, trong đó có xu hướng tác chiến ngầm dưới biển, sử dụng các cơ sở hạ tầng dưới nước trong các hoạt động quân sự hoặc phi quân sự, làm gia tăng các nguy cơ đe dọa tự do, an toàn, an ninh hàng hải.
ASEAN không nên né tránh khó khăn
Đánh giá về ASEAN, nhiều ý kiến cho rằng dù ASEAN đang gặp nhiều thách thức, song tổ chức này không nên né tránh khó khăn mà cần mạnh mẽ khẳng định vai trò, đóng góp cho hòa bình, ổn định, giúp các bên cùng tồn tại hòa bình.
Nhiều ý kiến kêu gọi ASEAN phát huy hơn nữa tinh thần Hiệp ước Thân thiện và hợp tác để kiểm soát xung đột khu vực. Một số ý kiến kêu gọi làm sống lại tinh thần Bandung, tìm công thức để các bên cạnh tranh cùng tồn tại hòa bình, nhân dịp kỷ niệm 70 năm Hội nghị Bandung năm 2025. Đa số nhấn mạnh ASEAN cần duy trì tính "trung tâm" và đoàn kết, đồng thời phát huy ngoại giao đa phương và dựa trên luật pháp quốc tế, thông qua việc đổi mới cách tiếp cận, điều chỉnh chính sách phù hợp, cải thiện các cơ chế và tăng cường, đa dạng hóa các đối tác quốc tế.
Các học giả đã thảo luận các thách thức chung với an toàn và tự do hàng hải quốc tế, nhấn mạnh Biển Đỏ và Biển Đông có nhiều điểm đồng. Nhiều bài học, kinh nghiệp đã được chia sẻ; gồm cả việc phát huy vai trò của các tổ chức quốc tế như IMO (Tổ chức hàng hải quốc tế). Học giả Israel cho biết 10 năm trước, không ai nghĩ các chủ thể phi nhà nước có thể làm thay đổi cuộc chơi ở Trung Đông như hiện nay, cho rằng đó là bài học mà khu vực Đông Nam Á không nên coi nhẹ.
Cũng trong chiều 23-10 đã diễn ra Phiên đặc biệt với tiêu đề "Thế hệ trẻ và an ninh biển" với các học giả trẻ toàn cầu tham dự Chương trình Lãnh đạo trẻ thuộc Hội thảo quốc tế Biển Đông. Mục tiêu của Chương trình Lãnh đạo nhằm giúp xây dựng và bồi dưỡng một thế hệ trẻ học giả quốc tế có thể đóng góp tích cực cho hòa bình, ổn định và hợp tác khu vực trong tương lai.
Trong ngày làm việc thứ hai, 24-10, Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 16 sẽ có 1 Phiên Dẫn đề của Thẩm phán Tòa án Luật biển quốc tế và Lãnh đạo Bộ Quốc phòng Canada, và 4 phiên thảo luận chính.
