Văn Bàn nỗ lực phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống

Tiểu dự án 2 của Dự án 9 được thực hiện nhằm tạo sự đồng thuận trong xã hội, thúc đẩy thay đổi hành vi trong hôn nhân của đồng bào dân tộc thiểu số nhằm làm giảm tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, giảm phụ nữ dưới 18 tuổi sinh con, góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn.

Hội nghị tuyên truyền về phòng ,chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống được triển khai tại nhiều địa phương.

Thời gian qua, Văn Bàn đã quyết liệt thực hiện, lồng ghép các chương trình, dự án liên quan đến công tác phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Hằng năm, UBND huyện ban hành các kế hoạch để triển khai thực hiện công tác phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn với nhiều nội dung như xây dựng tài liệu tuyên truyền phong phú, đa dạng, phù hợp với các đối tượng; xây dựng các mô hình can thiệp phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, giảm phụ nữ sinh con trước 18 tuổi tại các thôn, xã vùng III, thôn đặc biệt khó khăn và tại các trường THCS, THPT. Địa phương cũng đã xử lý nghiêm các trường hợp tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và hộ gia đình không chấp hành, cố tình vi phạm cho con em cưới tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống theo quy định của pháp luật và theo quy ước, hương ước của thôn, bản.

Tổ chức tuyên truyền và thi tìm hiểu về phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong trường học.

Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, hiện nay việc nam, nữ kết hôn trước tuổi theo quy định của pháp luật trên địa bàn vẫn diễn ra ở một số xã vùng sâu, vùng xa.

Theo rà soát tình trạng tảo hôn từ năm 2019 đến năm 2024: Trên địa bàn toàn huyện có dấu hiệu vi phạm Luật Hôn nhân gia đình là 58 người; xử lý vi phạm hành chính hôn nhân 2 người, hôn nhân cận huyết thống 1 cặp (năm 2020 tại xã Nậm Mả); tình trạng phụ nữ dân tộc thiểu số dưới 18 tuổi sinh con vẫn còn cao, với 279 người (riêng năm 2023 là 70 người).

Tại xã Thẳm Dương, những năm qua, địa phương này đã chú trọng thực hiện công tác tuyên truyền về phòng, chống bạo lực gia đình, phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống thông qua các hội nghị truyền thông về nội dung này tại chi hội Nậm Miện và Trường THCS Thẳm Dương. Từ 2021 đến nay, trên địa bàn xã có 2 cặp đôi có nguy cơ tảo hôn, địa phương đã vận động các cặp ký cam kết không vi phạm.

Ông Đỗ Văn Tĩnh, Bí thư Đảng ủy xã Thẳm Dương cho biết: Bên cạnh công tác tuyên truyền, chúng tôi đưa việc phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, phụ nữ sinh con trước 18 tuổi vào quy ước, hương ước. Ví dụ như trong cộng đồng, người dân thống nhất với nhau không đến dự lễ cưới tảo hôn, vi phạm sẽ bị phạt hành chính theo quy định và bị phạt theo quy ước, hương ước thôn bản. Cùng với đó, chúng tôi cũng phối hợp với ngành y tế tư vấn sức khỏe về những rủi ro liên quan đến hôn nhân cận huyết thống, sinh con sớm... Nhờ đó, những năm qua, tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, phụ nữ sinh con trước 18 tuổi đã giảm mạnh, góp phần nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn.

Tại Văn Bàn, hoạt động tuyên truyền về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại các trường học được tổ chức vào buổi tối thứ 7 hàng tuần.

Cũng như Thẳm Dương, tại nhiều địa phương khác, số vụ tảo hôn, hôn nhân cận huyết và sinh con dưới 18 tuổi giảm dần theo thời gian. Trong năm 2024, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn huyện có 1 trường hợp tảo hôn; không có trường hợp hôn nhân cận huyết thống. Tuy nhiên, số phụ nữ dân tộc thiểu số dưới 18 tuổi sinh con vẫn còn cao với 67 trường hợp.

Những năm qua, công tác tuyên truyền, vận động được đẩy mạnh với nhiều hình thức phong phú; thường xuyên nắm bắt tình hình trong Nhân dân và ngăn chặn, xử lý kịp thời các trường hợp có ý định tảo hôn. Các thôn, bản, tổ dân phố đã đưa các nội dung cụ thể về "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống" vào quy ước, hương ước của thôn, bản để thực hiện.

Trong năm nay, Văn Bàn đã tổ chức chiến dịch truyền thông phòng, chống tảo hôn với 13 cuộc truyền thông, có gần 1.200 lượt người tham gia. Đến nay, đã có 22 xã, thị trấn ký cam kết tiếp tục đẩy mạnh phòng, chống tảo hôn trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Các mô hình điểm về phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống được duy trì hoạt động.

Thông qua việc tuyên truyền phổ biến pháp luật về Luật Hôn nhân và Gia đình, nhận thức của người dân được nâng lên, đa số Nhân dân trên địa bàn toàn huyện đã hiểu và tích cực tham gia chấp hành pháp luật về hôn nhân và gia đình. UBND huyện, UBND các xã, thị trấn đã kịp thời kiện toàn Ban Chỉ đạo; hoạt động của các tổ hòa giải cơ sở đã đạt được nhiều kết quả, góp phần thực hiện hiệu quả nội dung xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư.

Các địa phương ký cam kết tiếp tục đẩy mạnh phòng, chống tảo hôn trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Ông Lý Văn Xuân, Trưởng Phòng Dân tộc huyện Văn Bàn cho biết: Để đạt mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 cơ bản không còn tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, phụ nữ dân tộc thiểu số dưới 18 tuổi sinh con, cần sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị trên địa bàn huyện và sự đồng lòng, đoàn kết tham gia tích cực, chủ động, có trách nhiệm của chính cộng đồng các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện. Các xã, thị trấn cần căn cứ vào điều kiện thực tế để lựa chọn phương pháp, hình thức tuyên truyền phù hợp; lồng ghép các hoạt động tuyên truyền với các hoạt động giao lưu văn hóa, hội nghị, sinh hoạt của chính quyền, hoạt động ngoại khóa của trường học, câu lạc bộ, tổ, nhóm...

Cũng theo ông Xuân, Phòng Dân tộc sẽ phối hợp Ban Dân vận Huyện ủy, Phòng Tư pháp huyện tổ chức các lớp tuyên truyền phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyện thống tại các cụm xã thuộc Tiểu dự án 2, Dự án 9 để tiếp tục nâng cao hiệu quả của dự án trên địa bàn huyện.

Mai Dương