Vì sao bầu trời phía đông Texas bị nhuộm đen bất thường?

Các nhà máy lọc dầu và hóa dầu dọc vùng Vịnh duyên hải Mexico của Mỹ (US Gulf Coast) buộc phải dừng hoạt động sản xuất giữa lúc khối không khí vùng cực tràn vào khu vực vốn không quen với nhiệt độ lạnh giá, theo Reuters.

Cái lạnh cực độ - đã cướp đi sinh mạng hàng chục người ở Texas và gây mất điện diện rộng, đỉnh điểm có lúc tới hơn 4 triệu người không có điện sử dụng - cũng ảnh hưởng đến lĩnh vực khai thác khí tự nhiên và sản xuất điện đang phải cắt nguồn cung cần thiết để vận hành các nhà máy.

Xả lượng khí thải lớn bất thường

Việc ngừng sản xuất dẫn tới các nhà máy lọc dầu đốt cháy khí thải và xả ra môi trường, để ngăn chặn thiệt hại tới các cơ sở chế xuất của họ. Hoạt động này khiến bầu trời ở phía đông Texas bị bao trùm trong khói đen bất thường khắp hàng dặm.

Nhận định về diễn biến này, bà Jane Williams - chủ tịch Nhóm Không khí sạch Quốc gia của Sierra Club - cho rằng các nhà quản lý của Mỹ phải thay đổi chính sách cho phép “những lượng khí thải khổng lồ này xảy ra mà không bị trừng phạt”.

Theo dữ liệu sơ bộ từ Ủy ban Chất lượng Môi trường Texas (TCEQ), năm nhà máy lọc dầu lớn nhất của Texas xả gần 170 tấn khí thải ô nhiễm, gồm benzene, carbon monoxide, hydrogen sulfide và sulfur dioxide.

Công ty Valero Energy cho biết trong một hồ sơ gửi TCEQ rằng họ đã xả gần 40 tấn khí thải trong vòng 24 giờ bắt đầu vào ngày 15/2 từ nhà máy lọc dầu ở Port Arthur, với lý do giá lạnh cực độ và sự gián đoạn trong các dịch vụ tiện ích.

Gần 60 tấn khí thải từ nhà máy ở Port Arthur, bang Texas của Motiva trong khoảng thời gian từ ngày 15 đến 18/2 đã cao gấp ba lần so với lượng khí thải vượt mức mà hãng này đã khai báo với Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ trong cả năm 2019.

Nhà máy lọc dầu Galveston Bay của Marathon Petroleum xả gần 7 tấn khí thải trong chưa đầy 5 giờ hôm 15/2, tương đương 10% tổng lượng phát thải trên mức cho phép vào năm 2019.

Nhà máy lọc dầu của Exxon Mobil ở Baytown, Texas. Ảnh: Reuters.

Exxon Mobil cho biết nhà máy Baytown Olefin của họ đã thải ra gần một tấn benzen và 68.000 tấn carbon monoxide, viện dẫn việc ngừng “nhiều cơ sở chế xuất và sử dụng an toàn hệ thống xử lý khí thải”.

Exxon đổ lỗi cho việc ngừng hoạt động của 2 nhà máy lọc dầu ở Texas do thời tiết băng giá và thiệt hại nguồn cung khí thiên nhiên. Một người phát ngôn của công ty nói rằng các nhà máy hóa dầu của họ ở Texas và Louisiana đã cung cấp 560 megawatt cho các cộng đồng địa phương, trợ giúp năng lượng cho khoảng 300.000 ngôi nhà.

Phía Valero chưa đưa ra bình luận. Motiva và Marathon cũng chưa có phản hồi khi được liên hệ.

Lẽ ra phải có biện pháp chuẩn bị trước

Những con số cuối cùng về phát thải ô nhiễm dự kiến được đệ trình lên giới chức trách của bang trong 2 tuần tới.

Việc đốt khí thải dự kiến tiếp tục suốt tuần khi các nhà máy lọc dầu chưa quay lại hoạt động.

“Chúng tôi có 6 hay 7 hệ thống xử lý khí thải hoạt động một lúc”, Hilton Kelly - người sống ở Port Arthur, nơi có các nhà máy lọc dầu của Motiva, Valero và Total SE, chia sẻ hôm 19/2. “Hoạt động này vẫn diễn ra”.

Sharon Wilson, một nhà nghiên cứu tại nhóm vận động Earthworks, cho biết việc phát thải khí là đáng báo động, một phần do “không có mức an toàn về phơi nhiễm benzen đối với con người”.

Dữ liệu của bang cho thấy các nhà sản xuất dầu và khí đốt đang đốt khí methane trong tuần qua “chỉ làm mọi thứ tồi tệ hơn, và nó lẽ ra có thể ngăn chặn được” bằng sự chuẩn bị trước, bà Wilson nhận định.

Theo dữ liệu của TCEQ, các công ty dầu khí ở Texas đã đệ trình 174 thông báo về việc phát thải ô nhiễm vượt quá mức cho phép trong khoảng thời gian từ ngày 11/2 đến 18/2, gấp 4 lần so với tuần trước đó.

Tổng mức ô nhiễm tại các cơ sở trong khu vực Houston trong thời gian lạnh giá lên tới khoảng 350 tấn, chiếm khoảng 3% tổng ô nhiễm vượt mức cho phép, theo dữ liệu của TCEQ được phân tích bởi nhóm vận động môi trường Texas.

Bốn bà cháu trong gia đình gốc Việt thiệt mạng ở Texas Bà ngoại và ba trẻ nhỏ đã thiệt mạng trong một vụ cháy nhà ở thành phố Sugar Land, bang Texas, Mỹ vào sáng sớm 16/2.

Đông Phong