Việt Nam là trung tâm dịch chuyển chuỗi cung ứng ASEAN của Nhật Bản

Ông Matsumoto Nobuyuki, trưởng đại diện của JETRO, cho biết các nhà sản xuất đã đầu tư vào sản xuất thiết bị tiên tiến và các lĩnh vực khác tại Việt Nam một phần là do chính phủ Nhật Bản rút trợ cấp khỏi Trung Quốc và đa dạng hóa sản xuất ở Đông Nam Á.

Cuộc khảo sát gần đây của cơ quan này về các doanh nghiệp Nhật Bản cho thấy mục tiêu mở rộng khu vực hàng đầu của họ là Việt Nam, nơi đã có các nhà sản xuất điện tử lớn như Sharp và Murata, cả hai đều là nhà cung cấp của Apple.

Trưởng đại diện của JETRO tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, đầu tư của Nhật Bản vào Việt Nam gia tăng khi Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng.

Lần đầu tiên, cuộc thăm dò hàng năm của JETRO đặt câu hỏi liên quan đến việc các công ty có đang cắt giảm khí thải hay không, cho thấy chỉ 29% người được hỏi ở Việt Nam nói có - mức thấp nhất trong số 18 quốc gia được khảo sát. Mặt khác, quyền con người đang được đề cao, với 65,4% số người được hỏi ở Việt Nam cho rằng đây là một yếu tố quan trọng trong chuỗi cung ứng, tăng 16,6 điểm phần trăm trong giai đoạn năm 2021 đến năm 2022.

“Các công ty ở Mỹ và châu Âu yêu cầu các đối tác xem xét vấn đề nhân quyền,” ông Matsumoto nói với Nikkei. Ông giải thích bước nhảy vọt mới nhất có nghĩa là các nhà máy Nhật Bản tại Việt Nam ngày càng xuất khẩu nhiều hơn không chỉ sang thị trường trong nước mà còn sang phương Tây. "Việc kinh doanh của họ đang thay đổi," ông nói. "Họ đang xây dựng lại chuỗi cung ứng toàn cầu."

Khi được hỏi điều gì làm ông ngạc nhiên trong cuộc khảo sát vừa được công bố ngày 13/2, ông Matsumoto cho biết đó là tỷ lệ người được hỏi ở Việt Nam kỳ vọng sẽ có lãi vào năm 2022. Chỉ ở mức 59,5%, thấp hơn tất cả, trừ sáu quốc gia. Ông cho rằng điều này là do Việt Nam vẫn đang phục hồi sau đợt đóng cửa nhà máy vào năm 2021 để ngăn chặn sự lây lan của COVID.

Ông nói: “Vạch xuất phát của Việt Nam khác xa các nước khác”.

Ngân hàng Thế giới cho biết Việt Nam đang leo lên chuỗi giá trị, với tỷ trọng xuất khẩu hàng hóa công nghệ cao đạt 42% vào năm 2020, tăng từ 13% vào năm 2010.

Nhưng tỷ lệ nội địa hóa nguồn cung chỉ đạt 37,3%, thấp hơn Indonesia hay Thái Lan. Hơn nữa, 72,6% số người tham gia khảo sát cho biết họ cần đào tạo nhân viên, cao hơn mức trung bình 66% ở Đông Nam Á, JETRO cho biết.

Ông Matsumoto đã vẽ ra một bức tranh về tình trạng năng suất thấp đang cản trở Việt Nam: Một công ty ở Nhật Bản có thể kiểm tra xem một thiết bị điện tử có hoạt động hay không bằng cách chụp ảnh thiết bị đó và kiểm tra hình ảnh đó bằng máy tính. Nhưng ở Việt Nam, ông nói, sẽ có một số lượng lớn công nhân kiểm tra thiết bị theo cách thủ công.

Ông tin rằng Việt Nam sẽ tự động hóa các quy trình sử dụng nhiều lao động này và tâm lý lo lắng về cuộc chiến chống tham nhũng đang diễn ra của Việt Nam sẽ qua đi.

60% số người được hỏi của JETRO có kế hoạch mở rộng hoạt động tại Việt Nam trong một hoặc hai năm tới, cao hơn bất kỳ nơi nào khác ngoại trừ Ấn Độ và Bangladesh. Nhật Bản và Hàn Quốc thường xuyên là hai nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam, với sự thúc đẩy từ chính phủ Nhật Bản vào năm 2020 khi đưa ra các khoản trợ cấp cho các công ty rời khỏi Trung Quốc.

Ông Matsumoto cho biết các nhà sản xuất đang chuyển sang Việt Nam để đa dạng hóa sản xuất các sản phẩm công nghệ và các sản phẩm khác trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị.

“Điều đó không có nghĩa là, quên Malaysia đi, quên Thái Lan đi,” ông nói. "Bây giờ họ đang cố gắng truyền bá những vai trò đó sang một số quốc gia."

Trưởng đại diện của JETRO, ông Matsumoto Nobuyuki, nói rằng Malaysia là chìa khóa cho sản xuất chip bán dẫn và các sản phẩm khác nhưng điều này đang lan sang Việt Nam.

Trung Việt (theo Nikkei)