Vợ dìu ta đi từng bậc thang mòn (*)

Tập thơ Vợ ơi của nhà thơ Nguyễn Duy xuất bản lần đầu năm 1995 tại NXB Phụ nữ, được giới văn chương nhận định “thương rát lòng, đau thắt ruột, cười ra nước mắt...”.

Tròn 25 năm sau, tập thơ được tái bản trong một diện mạo mới với những hình minh họa thật đẹp từ bộ lịch thơ Nguyễn Duy. Hẳn là nhà thơ chủ ý thắp nén tâm nhang này, tưởng nhớ vợ mình sau tròn năm bà từ biệt cõi đời.

Tập thơ đồng thời là một món quà tặng ấm áp mà những cặp đôi có thể dành cho nhau, như những lời nhắc tinh tế, khiến ai đó có thể … giật mình bởi nỗi chưa biết sống trọn vẹn với người bạn đời của mình.

Vợ ơi là một tập thơ nhỏ xinh gồm 20 bài thơ Nguyễn Duy viết cho vợ - bà Bùi Thị Hào – “từ hồi trót nói lời thương” năm 1971 cho đến hơn hai thập kỷ sau đó, với đủ mọi cung bậc cảm xúc của một hành trình dài yêu thương và gắn bó.

Đó là tâm tư của một kẻ ưa lang bạt kỳ hồ chợt một ngày “ngộ” ra:

“thôi ta về với mình thôi

chân trời đành để chim trời nó bay
trông người xưa ngẫm người nay

đường xa nghĩ nôĩsau này… cũngkinh”

(Đường xa, 1988);

Đó là lời tạ tội của một ông chồng nghệ sĩ ham vui, ham chơi:

“thất tha thất thểu văn chương

kẽo cà kẽo kẹt tai ương đường dài

yêu cùng ai ghét giùm ai

để cơm áo vẹo hai vai em gầy

…
Xin đừng buồn nữa em ơi…”

(Xin đừng buồn em nhé, 1989)

Đó là lời tâm tình, an ủi:

“này em mình tự dọn mình

Ta ân xá tội với tình cho ta

Thời gian lướt khướt quan tòa

một mai trắng án thiên hà cả thôi”
(Thời gian, 1994)

Đó là lời tự thú đầy trào lộng mà cũng thật xót xa:

“Khi trong túi có mấy đồng ngọ nguậy

ta chạy rông như gì nhỉ - quên đời

lúc xơ xác bờm xơm từng sợi tóc

đói lả mò về

cơm đâu

vợ ơi”

(Vợ ơi, 1990)

Có thể nói Vợ ơi vừa mang tính riêng tư – tâm tình của nhà thơ viết riêng cho người vợ của mình – vừa mang tính phổ quát – tâm sự của những đức ông chồng ham vui, ưa những chuyện đại sự to tát, bỏ quên gánh nặng cơm áo, gia đình, con cái trên vai những người vợ nhẫn nại bao dung:

“áo mưa vợ giương cánh buồm giữa phố

chồng với con mấp mé một thuyền đầy

năm tháng bão giông sang sông lũ đổ

một tay em chèo chống ngày ngày ngày…»
(Nợ nhuận bút, 1992)

----------

(*) Câu thơ trích trong bài “Vợ ơi” của nhà thơ Nguyễn Duy

V.H.T