Vườn mít Ya Đố - Bước ra từ huyền thoại

Ya Đố (Bà Đố - còn được gọi là Cô Hầu) là người phụ nữ Bahnar, thứ phi của Nguyễn Nhạc - Thái Đức Đế - Hoàng đế sáng lập Nhà Tây Sơn.

Trước thời Tây Sơn, người xuôi và người thượng (các dân tộc Bahnar, Ê Đê khu vực Tây Nguyên) không quan hệ với nhau, người xuôi đi lên vùng người thượng có thể bị bắt chém đầu. Buổi khởi đầu sự nghiệp, Nguyễn Nhạc trong vai người buôn trầu (còn được gọi là Hai Trầu) giao thương với người thượng, quen và cưới Ya Đố.

Cha Ya Đố là “tù trưởng của các tù trưởng Bahnar” hùng mạnh sở hữu trăm thớt voi. Cuộc hôn nhân của Ya Đố và Nguyễn Nhạc tạo ra liên minh, hình thành nghĩa quân “Tây Sơn thượng đạo” đóng phần quan trọng vào sự nghiệp Nhà Tây Sơn và đánh đuổi quân Thanh xâm lược.

Ya Đố chủ trì trồng cánh đồng và vườn mít để nuôi quân (khu vực 20ha ở xã Nghĩa An huyện Kbang, Gia Lai ngày nay). Di sản vườn mít được coi là độc nhất thế giới với quần thể hàng chục cây cổ thụ hơn 200 năm tuổi, được cộng đồng Bahnar địa phương bảo tồn nguyên vẹn. Bộ Văn hóa đã công nhận “Cánh đồng - vườn mít Cô Hầu” là di tích lịch sử cấp quốc gia (Quyết định số 1057/QĐ-BT ngày 14/6/1991).

Người Bahnar ở nơi đây đã “phong Thánh” cho Ya Đố, trong lời khấn khi tế lễ ở làng Quao hiện nay, già làng bao giờ cũng đọc tên Ya Đố sau các thần núi, thần sông, thần đất…

Bước ra từ huyền thoại

Khi khảo sát dự án khu vực Kbang, TreeBank được các cán bộ địa phương tâm huyết giới thiệu, và được truyền cảm hứng mạnh mẽ bởi nhân vật Ya Đố và di sản Vườn mít. Ya Đố rõ ràng là một nhân vật lịch sử quan trọng, trong vai trò đại đoàn kết dân tộc đánh đuổi ngoại xâm, và với truyền thống phụ nữ Việt Nam giỏi việc nước đảm việc nhà - câu chuyện lịch sử có giá trị đặc biệt trong bối cảnh chúng ta đang tích cực bảo vệ môi trường, bình đẳng giới…

Mặc dù được Nhà nước sớm ghi nhận đầy đủ và địa phương bảo tồn tốt, tuy nhiên có thể do lịch sử ghi chép hơi mờ, và đường sá xa xôi, mà câu chuyện Ya Đố và di sản vườn mít nơi đây còn lặng lẽ, đời sống đồng bào nơi đây còn nhiều khó khăn…

Trong 6 tháng qua, TreeBank đã tiến hành sàng lọc giống, ươm trồng cho ra đời sản phẩm quà tặng “Vườn mít Ya Đố”, với mong muốn mang câu chuyện đến cho mọi người, truyền cảm hứng về các giá trị truyền thống và xu hướng phát triển bền vững… đồng thời gây quỹ cho dự án “trồng cây - tạo sinh kế” cho đồng bào Bahnar trên mảnh đất quê hương Ya Đố.

Trân trọng giới thiệu Quý Đối tác, Bạn đồng nghiệp - Tặng phẩm đặc biệt tôn vinh người phụ nữ và truyền cảm hứng tới người thưởng lãm! (Ra mắt thí điểm vào dịp ngày Doanh nhân 13/10 và ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10 với số lượng rất hạn chế)

Đặt mua:

- Đăng ký + Thanh toán theo hướng dẫn tại link: https://bit.ly/VuonMitYaDo hoặc scan QR Code

- Mua trực tiếp tại:

Hà Nội: P707, tòa nhà 142 Lê Duẩn (Ms Quỳnh – 0382175188)

TP.HCM: Villa 63, Vinhomes Golden River, Q.1 (Mr Sang – 0352826222)

PV