Xem xét đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Chính phủ đề nghị bổ sung 20.695 tỷ đồng vốn nhà nước cho Vietcombank

Trình bày Tờ trình của Chính phủ về nội dung này, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, việc đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại VCB là phù hợp với Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025 và vai trò “sếu đầu đàn” trong ngành tài chính ngân hàng theo định hướng của Đảng, Chính phủ.

Việc đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại VCB nhằm tạo điều kiện để VCB đáp ứng các tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo quy định hiện nay; giúp cho VCB có tiềm lực để tiếp tục phát huy trong việc thực thi các chính sách của Nhà nước và hỗ trợ nền kinh tế; là cơ sở để VCB nâng cao năng lực tài chính, có nguồn lực để cấp tín dụng cho nhiều dự án quan trọng quốc gia với nhu cầu vốn đặc biệt lớn; là điều kiện cần thiết để VCB có đủ nguồn lực hỗ trợ tái cơ cấu tổ chức tín dụng yếu kém được Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước giao, bảo đảm an toàn hệ thống, góp phần vào sự phát triển lành mạnh và ổn định của ngành ngân hàng, nền kinh tế.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Đồng thời, sẽ giúp VCB nâng cao năng lực tài chính để phấn đấu vươn ra khu vực nằm trong top 100 ngân hàng lớn nhất khu vực châu Á (về tổng tài sản) theo mục tiêu Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; đồng thời, mang lại hiệu quả cho nhà nước thông qua việc thực hiện các nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước (NSNN).

Về Phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại VCB, Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, từ nhu cầu cấp thiết về vốn tự có nêu trên, VCB đã nghiên cứu các nguồn bổ sung vốn tự có, VCB đã xây dựng Phương án tăng Vốn điều lệ thông qua phát hành cổ phiếu riêng lẻ trong giai đoạn 2023 - 2025 với số lượng cổ phiếu chào bán dự kiến tối đa 6,5% vốn điều lệ tại thời điểm chào bán.

Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc Trình bày Tờ trình của Chính phủ. Ảnh: Hồ Long

Để bù đắp nhu cầu vốn tự có thiếu hụt, VCB cũng nghiên cứu các nguồn bổ sung vốn tự có như từ phát hành trái phiếu tăng vốn. Tuy nhiên, trái phiếu tăng vốn là nguồn vốn thứ cấp và tạm thời, không phải giải pháp tăng vốn tự có một cách bền vững, chi phí trả lãi cao, hiệu quả kinh tế thấp và tỷ lệ tính giá trị trái phiếu tăng vốn vào vốn tự có sẽ giảm dần theo thời gian.

Về giải pháp tăng vốn thông qua phát hành cổ phiếu trả cổ tức, VCB là đơn vị thuộc phạm vi nhà nước đầu tư bổ sung vốn nhà nước để duy trì tỷ lệ vốn góp của nhà nước (74,8%). Trong bối cảnh hiện nay, NSNN và Quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp không thể cấp vốn để đầu tư bổ sung vốn nhà nước nhằm duy trì tỷ lệ vốn góp nhà nước tại VCB.

Vì vậy, Chính phủ cho rằng đề xuất của người đại diện phần vốn nhà nước tại VCB, Ngân hàng Nhà nước và các bộ, ngành có liên quan về nguồn vốn nhà nước đầu tư bổ sung vào VCB từ cổ tức bằng cổ phiếu được chia của cổ đông nhà nước từ lợi nhuận còn lại lũy kế đến hết năm 2018 và lợi nhuận còn lại năm 2021 là phù hợp.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Đánh giá tác động đến NSNN, Tờ trình của Chính phủ cũng nêu rõ, VCB đã nộp Ngân hàng Nhà nước đúng quy định đối với phần cổ tức chia bằng tiền mặt cho cổ đông nhà nước, phần lợi nhuận còn lại sau khi chia cổ tức bằng tiền mặt đang được giữ lại tại ngân hàng để bảo đảm tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu và đã trình cấp có thẩm quyền xem xét tăng vốn điều lệ để tăng cường năng lực tài chính, phát huy vai trò quan trọng là lực lượng chủ lực, chủ đạo về quy mô, thị phần, khả năng điều tiết thị trường trong ngành ngân hàng.

Khoản 1, Điều 13 và khoản 1 Điều 35 của Luật Ngân sách Nhà nước quy định “Thu, chi ngân sách nhà nước được hạch toán bằng Đồng Việt Nam (khoản 1 Điều 13); nguồn thu của ngân sách trung ương bao gồm “thu cổ tức, lợi nhuận được chia tại công ty cổ phần” (khoản 1 Điều 35). Như vậy, phần cổ tức, lợi nhuận được chia bằng tiền mặt tại công ty cổ phần được xác định là khoản thu của ngân sách Nhà nước.

Phần lợi nhuận còn lại lũy kế đến năm 2018 và năm 2021 của VCB là lợi nhuận còn lại sau khi đã nộp thuế, trích lập các quỹ và chia cổ tức bằng tiền mặt, hiện được hạch toán, theo dõi tại VCB và không phải khoản mục thu ngân sách Nhà nước theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước. Do vậy, nguồn vốn VCB đề xuất để tăng vốn điều lệ không có tác động đến NSNN.

Căn cứ các nội dung nêu trên, căn cứ Luật 69/2014/QH13 của Quốc hội, Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại VCB để duy trì tỷ lệ sở hữu của nhà nước tại VCB thông qua nguồn cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận còn lại lũy kế đến hết năm 2018 và lợi nhuận còn lại năm 2021 của VCB và đưa vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV đối với nội dung như sau:

Chấp thuận chủ trương đầu tư bổ sung vốn nhà nước để duy trì tỷ lệ vốn góp nhà nước tại Vietcombank (VCB) với số tiền 20.695.100.980.000 đồng từ cổ tức bằng cổ phiếu được chia của cổ đông nhà nước từ nguồn lợi nhuận còn lại lũy kế đến hết năm 2018 và lợi nhuận còn lại năm 2021 của Vietcombank.

Giao Chính phủ chỉ đạo việc đầu tư, bổ sung vốn nhà nước tại Vietcombank theo đúng quy định của pháp luật; chịu trách nhiệm trước Quốc hội về tính chính xác của số liệu và quy mô bổ sung vốn nhà nước cho Vietcombank.

Làm rõ nhận định “nguồn vốn VCB đề xuất để tăng vốn điều lệ không có tác động đến ngân sách”

Trình bày Báo cáo thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế nhất trí với sự cần thiết đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại VCB với lý do như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ và nêu rõ việc đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại VCB sẽ giúp ngân hàng này nâng cao năng lực tài chính, bảo đảm các tỷ lệ an toàn và hướng tới chuẩn mực quốc tế theo Hiệp ước Basel III, nâng cao khả năng chống chịu rủi ro trong bối cảnh kinh tế toàn cầu có nhiều biến động và tiềm ẩn rủi ro tài chính.

Mở rộng hoạt động tín dụng, trong đó có các dự án quan trọng quốc gia có nhu cầu vốn lớn; tiếp tục phát huy vai trò chủ đạo trong thực hiện các chính sách của Nhà nước, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội và tăng cường năng lực cạnh tranh…

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Hồ Long

Về nguồn đầu tư bổ sung vốn, Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại VCB bằng nguồn cổ tức bằng cổ phiếu, lợi nhuận được chia là bảo đảm cơ sở pháp lý.

Về phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại VCB, Ủy ban Kinh tế cơ bản nhất trí với mức vốn và nguồn vốn đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại VCB theo đề xuất của Chính phủ.

Về kế hoạch sử dụng vốn và tác động của việc đầu tư bổ sung vốn nhà nước, đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế đề nghị làm rõ hơn cơ cấu sử dụng vốn được đầu tư bổ sung tại VCB trên cơ sở bảo đảm phù hợp, thống nhất với mục đích đầu tư bổ sung vốn nhà nước, trong đó trọng tâm mở rộng hoạt động kinh doanh, cung ứng tín dụng đối với các ngành, lĩnh vực ưu tiên, các dự án quan trọng quốc gia có quy mô lớn, thực thi các chính sách của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước trong định hướng giảm mặt bằng lãi suất huy động, lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân trong sản xuất, kinh doanh, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế.

Đồng thời, tiếp tục đổi mới mô hình quản trị hiện đại, đầu tư công nghệ số, cải thiện hạ tầng kỹ thuật, nâng cao chất lượng dịch vụ đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.

Có ý kiến đề nghị đánh giá tác động kỹ lưỡng, thấu đáo hơn đối với hiệu quả việc đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại VCB, trong đó tác động tới chính ngân hàng, tới sự phát triển của ngành ngân hàng và hiệu quả kinh tế của vốn đầu tư. Có ý kiến đề nghị làm rõ nhận định “nguồn vốn VCB đề xuất để tăng vốn điều lệ không có tác động đến ngân sách nhà nước” nêu tại trang 16 Tờ trình Chính phủ.

Thanh Chi