Yếu tố di truyền liên quan đến việc mất khứu giác và vị giác sau khi mắc Covid-19

Sáu tháng sau khi mắc Covid, có tới 1,6 triệu người ở Mỹ vẫn không thể ngửi được hoặc có sự thay đổi về khả năng ngửi. Nguyên nhân chính xác của việc mất khứu giác khi mắc Covid vẫn chưa được biết, nhưng các nhà khoa học cho rằng nó bắt nguồn từ tổn thương các tế bào bị nhiễm trùng ở một phần mũi được gọi là biểu mô khứu giác. Các tế bào này liên kết với các tế bào thần kinh khứu giác, giúp con người ngửi thấy.

Ảnh minh họa. Nguồn: GI

Bài liên quan

Để tránh lây Covid-19, Liên Hợp Quốc gặp khó trong việc cứu trợ Tonga sau sóng thần

WHO: Trẻ em và thanh thiếu niên khỏe mạnh chưa cần tiêm vắc xin Covid-19 tăng cường

10 người giàu nhất thế giới đã tăng gấp đôi tài sản trong đại dịch Covid-19

Các thành phố Trung Quốc trong mối lo Covid-19 khi Tết Nguyên đán đến gần

Tiến sĩ Justin Turner, phó giáo sư khoa tai mũi họng tại Đại học Vanderbilt, người không tham gia nghiên cứu cho biết: “Việc nhiễm trùng ảnh dẫn đến mất khứu giác hiện vẫn chưa rõ ràng".

Ông nói thêm: “Dữ liệu ban đầu cho thấy rằng các tế bào hỗ trợ biểu mô khứu giác là những tế bào chủ yếu bị nhiễm virus, và có lẽ điều này dẫn đến cái chết của các tế bào thần kinh. Nhưng chúng tôi không thực sự biết tại sao và khi nào điều đó xảy ra, và tại sao điều này chỉ xảy ra ở một số cá nhân nhất định”.

Theo nghiên cứu, một vị trí di truyền gần hai gen khứu giác có liên quan đến việc mất khứu giác và vị giác do Covid gây ra.

Yếu tố di truyền này làm tăng khả năng một người nhiễm SARS-CoV-2 bị mất khứu giác hoặc vị giác lên 11%. Trong khi một ước tính cho thấy 4 trong số 5 bệnh nhân Covid lấy lại được các giác quan này. Nghiên cứu còn cho thấy tình trạng có mất hoặc giảm khả năng khứu giác thể kéo dài, ảnh hưởng đến các mối quan hệ, sức khỏe thể chất và tâm lý.

Các nhà nghiên cứu tại công ty công nghệ sinh học và gen 23andMe đã tiến hành nghiên cứu này như một phần của dự án Covid lớn hơn. Tất cả những người tham gia sống ở Mỹ hoặc Vương quốc Anh.

Trong một nhóm 69.841 người có xét nghiệm Covid-19 dương tính, 68% cho biết họ mắc một triệu chứng mất khứu giác hoặc vị giác.

Sau khi so sánh sự khác biệt về gen giữa những người mất khứu giác và những người báo cáo rằng họ không bị ảnh hưởng này, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy một vùng của bộ gen liên quan đến sự phân chia nằm gần hai gen UGT2A1 và UGT2A2. Cả hai gen này đều được biểu hiện trong mô bên mũi liên quan đến mùi và đóng vai trò chuyển hóa chất tạo mùi.

“Đó là một ví dụ thực sự ấn tượng về khoa học, chúng tôi đã có thể nhanh chóng có được một số hiểu biết sinh học về căn bệnh”, ông Adam Auton, phó chủ tịch 23andMe và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.

Hiện chưa rõ UGT2A1 và UGT2A2 tham gia vào quá trình này như thế nào, mặc dù ông và các đồng nghiệp của mình đưa ra giả thuyết rằng các gen “có thể đóng một vai trò nào đó trong sinh lý của các tế bào bị nhiễm bệnh” và kết quả là suy giảm dẫn đến mất khứu giác.

Để tận dụng những phát hiện này, các nhà khoa học cần tìm hiểu thêm về cách các gen này được biểu hiện và chức năng của chúng trong việc truyền tín hiệu khứu giác, ông Turner nói.

Một số xu hướng nhất định cũng xuất hiện trong số những người tham gia báo cáo về việc mất khứu giác và vị giác: Ví dụ, phụ nữ có nguy cơ mắc chứng này cao hơn 11% so với nam giới. Trong khi đó, những người trưởng thành trong độ tuổi từ 26 đến 35 chiếm 73% trong nhóm này.

Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những người có "tổ tiên là người Mỹ gốc Đông Á hoặc người Mỹ gốc Phi ít có khả năng bị mất khứu giác hoặc vị giác". Nguyên nhân của điều này vẫn chưa được biết.

Hoàng Nam