Ả Rập Xê Út tuyên bố thận trọng với tân tổng thống Mỹ bởi những lo ngại về Iran và kinh tế

Thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed Bin Salman phát biểu trong Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 41 của Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) tại Al-Ula, Ả Rập Xê Út vào ngày 5 tháng 1 năm 2021. Ảnh: REUTERS

Trong khoảng thời gian vài tuần, vương quốc này đã công bố một thỏa thuận Ả Rập để hòa giải với Qatar, tự nguyện cắt giảm sản lượng dầu thô của Ả Rập Xê Út để giúp ổn định thị trường và tạo động lực mới cho các vấn đề chiến lược như kế hoạch đa dạng hóa kinh tế vốn đang vấp phải những tranh cãi chính trị, giá dầu thấp và COVID-19.

Cho dù ở bất kỳ vị thế nào, vị hoàng tử trẻ Mohammed bin Salman, được gọi là MbS, hiện đang chuyển sang những động thái mới để thể hiện hình ảnh của mình như một chính khách đáng tin cậy và thiết lập một mối quan hệ có lợi với chính quyền ông Biden, đặc biệt là đối với kẻ thù Iran của họ.

Văn phòng truyền thông của chính phủ Ả Rập Xê Út hiện vẫn chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào về động thái mới nhất của thái từ Mohammed.

Một nhà ngoại giao phương Tây trong khu vực cho biết, Thái tử Mohammed biết rằng “một kỷ nguyên mới đã bắt đầu” mà không có sự hỗ trợ của Tổng thống Donald Trump và Ả Rập Xê Út cần nhượng bộ một số vấn đề gây tranh cãi như nhân quyền để thúc đẩy các ưu tiên như hiệp định hạt nhân Iran (JCPOA).

Tổng thống đắc cử Joe Biden, người được cho là sẽ tái hợp tác với Iran, ông đã nói rằng sẽ mình có lập trường vững chắc hơn về hồ sơ nhân quyền của Ả Rập Xê Út và cuộc nội chiến Yemen – một cuộc chiến đã diễn ra hơn nửa thập kỷ giữa phiến quân Houthi với quân đội Chính phủ Yemen và liên quân của Ả Rập Xê Út.

Khi Tân tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức, chắc chắn những quy tắc trên bàn tròn thế giới sẽ được thay đổi khác với thời của ông Trump. Ả Rập Xê Út cũng như các quốc gia lân cận khác cũng cần chuẩn bị trước sự thay đổi này.

An ninh quốc phòng – một vấn đề vô cùng quan trọng đối với triển vọng kinh tế khu vực, cũng là một sự cân nhắc quan trọng đối với các nhà lãnh đạo UAE - những người đang tự chuẩn bị cho nhiệm kỳ tổng thống của Biden bằng cách tự định vị mình như một lực lượng điều tiết trong một khu vực đầy biến động và bảo vệ cho chính quốc gia mình.

Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, cảnh giác với Iran và nhận thấy mối đe dọa do các phong trào Hồi giáo gây ra, đã thực hiện một thỏa thuận do Mỹ làm trung gian để thiết lập quan hệ với Israel, tạo ra một động lực chống Iran mới và mở ra cánh cửa cho Abu Dhabi đến với nước Mỹ mới.

Bộ trưởng Ngoại giao Ả Rập Xê Út Faisal bin Farhan nói với CNBC vào tháng 11 rằng Ả Rập Xê Út muốn hợp tác với chính quyền Biden về một hiệp ước hạt nhân tiềm năng mới mà ông nói có thể được gắn nhãn “JCPOA ++”, bao gồm tên lửa đạn đạo của Iran và các hoạt động táo bạo hơn.

Một nhà ngoại giao khác cho biết cho biết Ả Rập Saudi cũng muốn bù đắp những tổn thất lớn về thời gian và tiền bạc của họ khi Covid-19 làm nản lòng các kế hoạch kinh tế vào năm 2020 nhằm tái tập trung sự chú ý vào động lực đa dạng hóa đầy tham vọng của MbS sau khi một số nhà đầu tư nước ngoài hoảng sợ vì những bất ổn an ninh quốc gia và một cuộc chống tham nhũng bí mật thanh trừng diễn ra tại đất nước này

Thái tử MbS đã xuất hiện trên truyền hình hiếm hoi vào ngày 13 tháng 1 để công bố kế hoạch thành phố không carbon là dự án xây dựng lớn đầu tiên cho NEOM, khu kinh doanh hàng đầu trị giá 500 tỷ USD đã có chút tiến triển kể từ khi được công bố rầm rộ vào năm 2017.

Vài ngày sau, ông được xuất hiện một mình trong trại sa mạc riêng của mình thông báo về cơ hội đầu tư trị giá 6 nghìn tỷ USD trong một bài phát biểu trực tuyến tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới.

Kristin Smith Diwan, học giả thường trú cấp cao tại Viện các quốc gia vùng Vịnh Ả Rập có trụ sở tại Washington, cho biết: “Ả Rập Xê-út phải đối mặt với thách thức to lớn trong việc chuyển đổi nền kinh tế trong nước và sau COVID-19, con đường này nguy hiểm hơn nhiều. Họ cần rất nhiều tiền, cũng như sự ủng hộ của các đối tác và họ cần sự tham gia toàn cầu.”

Huy Hoàng