Ấn Độ nỗ lực phát huy tiềm năng hợp tác với Mỹ Latinh

Ngoại trưởng Dominica Roberto Alvarez (trái) và Ngoại trưởng Ấn Độ S. Jaishankar trong lễ khánh thành bức tượng lãnh tụ Ấn Độ Mahatma Gandhi mới đây tại Dominica. Ảnh: La Prensa Latina

Truyền thông quốc tế cho biết, trọng tâm chính trong chuyến công du là thúc đẩy phát triển quan hệ kinh doanh. Phân tích của giới chuyên gia chính trị quốc tế cũng chỉ ra rằng, trong 2 thập niên qua, tầm quan trọng kinh tế của Ấn Độ đối với khu vực Mỹ Latinh ngày càng được thể hiện rõ nét.

Trên thực tế, Ấn Độ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của khu vực về dầu thực vật, lớn thứ ba về xuất khẩu quặng đồng, dầu mỏ và vàng. Cùng với đó, Ấn Độ cũng là thị trường lớn thứ tư về xuất khẩu đường và gỗ của Mỹ Latinh. Dẫu vậy, thương mại tổng thể giữa Ấn Độ và khu vực vẫn ở mức rất khiếm tốn, khoảng 50 tỷ USD vào năm 2022, chủ yếu là xuất khẩu năng lượng, khoáng sản của Brazil; xuất khẩu dầu ăn từ Argentina và tăng xuất khẩu khoáng sản từ khu vực này, bao gồm cả đồng.

Ấn Độ thời gian gần đây đang đẩy mạnh nỗ lực đa dạng hóa nhập khẩu dầu thô, thay vì chỉ tập trung giao thương mặt hàng này với các đối tác truyền thống ở khu vực Trung Đông. Vì vậy, việc Guyana mới đây phát hiện ra một lượng dầu thô lớn được xem như một động lực quan trọng thúc đẩy Ấn Độ tăng cường liên kết với khu vực này. Ngoài ra, khu vực Mỹ Latinh cũng giúp Ấn Độ khai phá được một thị trường nông nghiệp đầy tiềm năng với diện tích lớn gần gấp 5 lần nhưng dân số chỉ bằng một nửa so với Ấn Độ. Việc tăng cường hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp chắc chắn sẽ giúp Ấn Độ giải quyết sự phụ thuộc vào nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu.

Một trong những nội dung quan trọng trong chương trình nghị sự của chuyến công du là về chính sách đối ngoại. Theo bình luận của truyền thông quốc tế, Ấn Độ bắt đầu mở các cơ quan đại diện tại những quốc gia ở khu vực vốn không có sự hiện diện ngoại giao. Ấn Độ đã và đang hiện thực hóa những mục tiêu lớn về việc trở thành cường quốc hàng đầu thế giới, trong khi khu vực Mỹ Latinh được nước này nhìn nhận sẽ là khu vực giúp Ấn Độ phát triển mạnh mẽ với những dấu ấn quan trọng.

Theo Giáo sư Sonya Gupta - Giám đốc danh dự của Trung tâm Nghiên cứu châu Âu và Mỹ Latinh tại Đại học Jamia Millia Islamia (Ấn Độ) đánh giá, việc duy trì quan hệ chặt chẽ Ấn Độ - Mỹ Latinh đang được chính quyền Ấn Độ hết sức coi trọng và coi đây là một chiến lược. Trên thực tế, Ấn Độ đang cho thấy nỗ lực rất lớn trong việc tìm phương thức nâng cấp mức độ hợp tác của Ấn Độ với khu vực. Các doanh nghiệp Ấn Độ đang thực hiện nhiều dự án ở Mỹ Latinh, bao gồm cơ sở hạ tầng, truyền tải điện và khai thác mỏ, đồng thời cũng đang cung cấp các sản phẩm trong lĩnh vực vận chuyển và hàng không.

Dù ý chí và hành động nhằm tăng cường hợp tác được đánh giá là quyết liệt, song Ấn Độ và Mỹ Latinh đang đối diện với một số thách thức. Dễ thấy nhất, Ấn Độ chưa xây dựng một cơ chế để can dự với toàn bộ khu vực, hoặc tham gia một cách có ý nghĩa với các nhóm nước nhỏ ở khu vực, chẳng hạn như Hệ thống Hội nhập Trung Mỹ (SICA); Liên minh Thái Bình Dương (AP) hay Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latinh và Caribe (CELAC). Giới phân tích chỉ ra rằng, những yếu tố khó khăn sẽ tồn tại cho đến khi Mỹ Latinh đạt được mục tiêu hội nhập khu vực lâu dài. Khi đó, Ấn Độ phải tập trung vào các mối quan hệ song phương với từng quốc gia trong khu vực.

Song hành với đó, Ấn Độ vẫn chưa thể hiện quyết tâm chính trị để tăng cường quan hệ kinh tế với khu vực chủ yếu thông qua việc ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA). Các hiệp định thương mại ưu đãi (PTA) hiện có giữa Ấn Độ với Khối thị trường chung Nam Mỹ (Mercosur) và Chile vẫn còn hạn chế về phạm vi. Giới chuyên gia đánh giá, Ấn Độ sẽ phải nỗ lực hơn rất nhiều mới có thể phát huy đầy đủ tiềm năng vốn có của mối quan hệ song phương Ấn Độ - Mỹ Latinh đầy hứa hẹn.

Thanh Trúc