Anh và Iran căng thẳng sau vụ bắt giữ tàu chở dầu Stena Impero

Theo AP, ngày 19-7, Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã dừng hai chiếc tàu chở dầu tại eo biển Hormuz. Chiếc tàu đầu tiên mang tên Stena Impero treo cờ Anh bị lực lượng chức năng Iran tạm giữ với cáo buộc vi phạm luật hàng hải quốc tế. Theo Hãng thông tấn Fars của Iran ngày 20-7, lý do tàu Stena Impero bị bắt giữ là vì tàu này đã va chạm với một tàu đánh cá của Iran trên eo biển Hormuz một ngày trước đó. Tuy nhiên, khi chiếc tàu đánh cá phát tín hiệu hỗ trợ thì tàu của Anh lại phớt lờ. Sau đó, tàu Stena Impero cùng 23 thành viên thủy thủ đoàn trên tàu đã được đưa tới cảng Bandar Abbas của Iran và những người này vẫn ở trên tàu cho đến khi cuộc điều tra kết thúc.

Trong khi đó, truyền thông Iran dẫn tuyên bố của IRGC cho biết, lực lượng này đã bắt giữ một tàu chở dầu của Anh vì vi phạm luật hàng hải quốc tế trong khi đi qua eo biển Hormuz. Theo kênh truyền hình Press TV của Iran, tuyên bố của Cơ quan Quan hệ công chúng thuộc IRGC nêu rõ, chiếc tàu mang tên Stena Impero đã bị bắt giữ “theo đề nghị của Tổ chức Hàng hải và Cảng Hormozgan khi đi qua eo biển Hormuz vì không tôn trọng các quy định hàng hải quốc tế”.

Tàu chở dầu Stena Impero mang cờ Anh bị Iran bắt giữ ngày 19-7. Ảnh: Getty Images.

Trong khi vụ việc trên còn chưa được giải quyết, tối 19-7, một tàu chở dầu khác mang tên Mesdar, treo cờ Liberia và thuộc sở hữu của một công ty Anh, đang trên đường tới cảng Ras Tanura của Saudi Arabia, cũng đột ngột phải thay đổi hướng đi và tiến về phía lục địa Iran. Theo giới truyền thông Iran, lực lượng chức năng Iran đã giữ con tàu này trong một thời gian ngắn tại eo biển Horrmuz để cảnh báo việc tuân thủ các quy định an toàn và vấn đề môi trường trước khi cho phép nó tiếp tục hải trình.

Phía Anh ngay sau đó đã kêu gọi Iran thả tàu Stena Impero và cho rằng đây là hành động không thể chấp nhận được. Trong một tuyên bố, Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt cảnh báo Tehran có thể sẽ phải gánh hậu quả nặng nề vì động thái mới này. Đồng thời, Ngoại trưởng Jeremy Hunt cũng tiến hành thảo luận vấn đề này với người đồng cấp Mỹ Mike Pompeo và cũng có kế hoạch nói chuyện rõ ràng với Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif ngay khi có thể. “Tuy nhiên, Anh sẽ ưu tiên tìm kiếm một giải pháp ngoại giao cho vấn đề này thay vì phải sử dụng tới quân sự”, Ngoại trưởng Jeremy Hunt khẳng định.

Giới quan sát cho rằng, ngoài các sai phạm của tàu chở dầu Anh được Iran nêu trên, việc bắt giữ còn là hành động “ăn miếng trả miếng” của Tehran trước việc Anh hồi đầu tháng 7 đã bắt giữ tàu chở dầu của nước này. Theo Reuters, quan hệ giữa Iran và Anh trở nên căng thẳng sau khi lực lượng thủy quân lục chiến Hoàng gia Anh ngày 4-7 bắt giữ tàu chở dầu Grace 1 của Iran ở Gibraltar do nghi ngờ tàu này vận chuyển dầu tới Syria, vi phạm các lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ. Iran cho rằng, việc bắt giữ này là "sai trái" và cảnh báo Anh sẽ đối mặt với “những hậu quả” do bắt giữ tàu chở dầu của Tehran.

Việc Iran bắt giữ tàu chở dầu của Anh được cho là bước leo thang căng thẳng tiếp theo tại vùng Vịnh. Trước đó một ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố, tàu tấn công đổ bộ USS Boxer của nước này đã bắn hạ một máy bay không người lái của Iran do chiếc máy bay này tiến gần tàu của Mỹ và không dừng lại bất chấp nhiều lời kêu gọi từ phía Mỹ, đe dọa tới đến sự an toàn của tàu Boxer cũng như thủy thủ đoàn. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif khẳng định, ông chưa nhận được thông tin nào về việc một máy bay không người lái của nước này bị bắn hạ. Trong khi chưa rõ thực hư ra sao thì ngày 19-7, Tổng thống Donald Trump đã xác nhận việc ủy quyền cho Thượng nghị sĩ Rand Paul đàm phán với Iran nhằm hạ nhiệt căng thẳng song phương.

BÌNH NGUYÊN