Áp dụng kinh nghiệm quốc tế khi tăng Thuế Tiêu thụ đặc biệt
Thuế Tiêu thụ đặc biệt là công cụ để hạn chế tiêu dùng với một số mặt hàng nhưng cần phải phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh Việt Nam. Đây là yêu cầu mà Chính phủ đặt ra khi sửa Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt. Đề xuất tăng thuế với mặt hàng thuốc lá điếu lên 10.000 đồng/bao vào năm 2030 đang nhận được nhiều ý kiến tranh luận trái chiều, nhất là khi thực trạng buôn lậu mặt hàng này có nhiều diễn biến khó lường mỗi khi có biến động tăng mạnh về giá. Sau đây là một số kinh nghiệm liên quan đến chính sách thuế thuốc lá tại một số nước trong khu vực và trên thế giới.
Kinh nghiệm tại Malaysia cho thấy, sau khi nước này tăng thuế từ 2014, sản lượng thuốc lá hợp pháp giảm 55% chỉ sau 5 năm. Trái ngược với thuốc lá hợp pháp, thuốc lá lậu lại có xu hướng gia tăng. Năm 2020, thuốc lá lậu chiếm 65% thị phần, gây thất thoát 5,1 tỷ Ringgit tiền thuế. Từ đó, nghịch lý là sau khi tăng thuế thuốc lá, thu ngân sách lại giảm so với thời điểm trước đó. Sau đó, 3 nhà sản xuất thuốc lá lớn tại Malaysia đã phải ngừng hoạt động.
Theo Báo cáo của PwC, việc tăng giá thuốc lá hợp pháp khiến người tiêu dùng có xu hướng cao chuyển sang sử dụng các loại thuốc lá bất hợp pháp để thay thế.
Hay như tại các nước châu Âu khác, như tại Đức trong giai đoạn 2002-2005 khi thuế tuyệt đối tăng 48% và thuế tương đối tăng khoảng 8%, người tiêu dùng chuyển sang mua thuốc lá từ các quốc gia khác, lượng tiêu thụ thuốc lá hợp pháp giảm khoảng 34%, và ngân sách Nhà nước bị trì trệ. Còn tại Vương quốc Anh trong năm 2011, quốc gia này đã tăng 30% thuế tuyệt đối dẫn đến thuốc lá lậu tăng và chiếm khoảng 20% thị trường vào năm 2016, gây thất thu thuế khoảng 2,5 tỷ bảng Anh.
Đứng trước những kinh nghiệm của các nước trên thế giới, các chuyên gia khuyến nghị, Việt Nam cần cân nhắc lộ trình tăng Thuế Tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá hợp lý, đảm bảo ổn định nguồn thu ngân sách, giảm thiểu những tác động tiêu cực, và cân đối hài hòa lợi ích của các bên liên quan.
Mời quý vị và các bạn theo dõi chi tiết!
