Áp thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường: Cần xem xét lộ trình và tính phù hợp

Hài hòa lợi ích Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng

Theo ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), thuế tiêu thụ đặc biệt góp phần định hướng sản xuất, tiêu dùng của xã hội, điều tiết thu nhập của người tiêu dùng và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước (NSNN). Một sắc thuế tiêu thụ đặc biệt tốt thì ngoài các mục tiêu trên còn cần tính tới những yếu tố như tính khả thi, tính tuân thủ, cạnh tranh bình đẳng, tính tin cậy, dự báo trước được và phù hợp với thông lệ quốc tế. Ông Đậu Anh Tuấn cũng đặt vấn đề, trong bối cảnh doanh nghiệp đang phục hồi sau đại dịch, việc đưa ra chính sách thuế này có phù hợp với chủ trương hỗ trợ doanh nghiệp, người dân hay không? Lộ trình tăng thuế như thế nào là phù hợp để các doanh nghiệp điều chỉnh phương án sản xuất, kinh doanh, bảo đảm ổn định sản xuất, đóng góp nguồn thu cho NSNN?

Hoạt động sản xuất tại Công ty TNHH Nước giải khát Coca Cola Việt Nam. Ảnh: THU HƯƠNG

Với các nhà máy có mặt ở hầu khắp các tỉnh, thành phố, ngành đồ uống có doanh thu 200.000 tỷ đồng/năm, đóng góp gần 60.000 tỷ đồng/năm vào NSNN (khoảng 3,2% tổng thu NSNN). Cùng với đó, ngành đồ uống còn tạo việc làm trực tiếp và gián tiếp cho hàng triệu lao động; tạo tác động lan tỏa khi thúc đẩy phát triển nhiều lĩnh vực khác trong chuỗi giá trị: Nông nghiệp, kho vận, cơ khí, hóa sinh, bao bì, dịch vụ. Chính vì vậy, một số ý kiến cho rằng, cần xem xét kỹ về đề xuất bổ sung đồ uống có đường vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Ông Đỗ Thái Vương, Trưởng tiểu ban Nước giải khát, Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam nêu thực tế, ngành nước giải khát đang phục hồi sau dịch và hiện gặp nhiều khó khăn với những bất ổn từ tình hình thế giới, chi phí sản xuất tăng. Các doanh nghiệp đồ uống cần môi trường chính sách ổn định về thuế, phí để quay lại thời kỳ tăng trưởng như trước dịch. Đồng thời, nếu áp thuế với đồ uống có đường không giúp giải quyết vấn đề thừa cân, béo phì mà tạo ra chính sách thuế mang tính phân biệt. Chưa kể, chính sách này sẽ gây ra những hệ lụy không mong muốn với các ngành khác có liên quan như ngành mía đường, bán lẻ, bao bì.

Cần đánh giá kỹ tác động

Lý do Bộ Tài chính đề xuất áp thuế cho đồ uống có đường là để kiểm soát béo phì, các bệnh lây nhiễm. Ông Chris Vanloon, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Mỹ (AmCham) đề nghị xem xét cẩn trọng quy định này, bởi hệ thống văn bản pháp luật Việt Nam hiện hành không có định nghĩa về “đồ uống có đường”. Do đó, đề xuất của Bộ Tài chính có thể bao gồm cả một số sản phẩm thiết yếu và tốt cho sức khỏe như sữa và các sản phẩm từ sữa, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm y tế cho người bệnh..."Nếu đề xuất được thông qua, cả ngành thực phẩm và đồ uống, vốn đang chật vật phục hồi sau Covid-19, sẽ đối mặt thêm gánh nặng tài chính. Nó cũng tạo thêm áp lực đối với các gia đình khi phải chi trả cao hơn cho nhiều loại thực phẩm thông thường", ông Chris Vanloon cho biết. Bày tỏ quan điểm, ông Tạ Văn Hạ, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội nêu vấn đề, việc bổ sung thêm loại đồ uống có đường cần phải được đánh giá tác động chính sách kỹ lưỡng.

Với những băn khoăn trên, các doanh nghiệp đề nghị không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường. Việc này cơ quan quản lý cần có thêm thời gian phân tích, đánh giá toàn diện hơn và xây dựng lộ trình áp thuế phù hợp. Cụ thể, ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam cho biết, kiến nghị của ngành bao gồm những điểm quan trọng: Xem xét chưa sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt ít nhất trong thời gian 2023-2024 để giúp các doanh nghiệp ổn định sản xuất, kinh doanh và phục hồi sau đại dịch; không bổ sung mặt hàng đồ uống có đường, thức uống đại mạch và nước giải khát không cồn vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Đặc biệt, dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) cần có đánh giá cụ thể, toàn diện về tác động của các đề xuất, tránh gây ảnh hưởng tiêu cực tới người tiêu dùng, doanh nghiệp.

MINH ĐỨC