Bài 2: Khát vọng vươn lên

Em Bùi Thị Hóa ngồi lọt thỏm sau bàn máy khâu của lớp học may.

Đúng vậy! Với niềm khát khao vươn lên ấy, các em đã cố gắng không mệt mỏi. Từ vượt qua những mặc cảm, tự ti về bản thân, khắc phục những khiếm khuyết của cơ thể… các em - những nạn nhân chất độc da cam/dioxin ấy đã từng bước thực hiện được mong ước. Câu chuyện về các em khiến tôi vô cùng khâm phục.

Đó là em Đoàn Trung Đức, 24 tuổi, học lớp kỹ năng 2, quê ở Thái Bình, ảnh hưởng chất độc da cam từ bố nên bị khuyết tật trí tuệ; mắt lại kém, chân tay không linh hoạt, đường tiêu hóa khó kiểm soát. Chính vì vậy mà chỉ việc học nấu cơm bằng nồi cơm điện nhưng Đức học tới 4 năm mới thực hiện được.

Ở tầm tuổi đôi mươi, để biết cách nấu cơm bằng nồi cơm điện chỉ cần vài lần được hướng dẫn, nhưng với Đức thì không hề dễ dàng. Từ việc cho gạo vào nồi đến vo gạo, cho nước vừa với gạo, cắm điện, bật nút… đều được cô chủ nhiệm lớp Nguyễn Thị Loan tận tâm chỉ dạy. Nhưng cũng mất... 4 năm, Đức mới làm được. Cô Loan phấn khởi nói về học sinh của mình: “Khi mới vào làng, khả năng tự phục vụ của Đức dường như bằng không. Nhưng đến nay, em có thể tự đánh răng, rửa mặt, rửa tay chân… Và sau rất nhiều lần cơm nhão, cơm khô thì từ năm 2020 đến nay, Đức hoàn toàn tự mình nấu được cơm bằng nồi cơm điện. Dù chỉ là thói quen do được lặp đi lặp lại nhiều lần, nhưng đó là sự nỗ lực hết mình của Đức”.

Đoàn công tác của Tổng cục Hậu cần tham quan sản phẩm do các nạn nhân da cam làm ra tại Làng Hữu nghị Việt Nam.

Ngồi lọt thỏm sau bàn máy khâu của lớp học may là em Bùi Thị Hóa, sinh năm 1985, ở xã Quảng Xuân, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Tôi ước chừng, Hóa cao tầm học sinh lớp 3, em bị khuyết tật vận động, vẹo cột sống, đi lại rất khó khăn. May mắn, trí tuệ em tốt hơn so với các bạn trong làng nên tiếp thu được bài giảng. Đến làng, Hóa chuyên tâm học may. Cô Nguyễn Thị Hồng Hải-người trực tiếp dạy lớp may chia sẻ: “Em Hóa làm được tất cả các công đoạn may và đã tham gia lớp học cắt may thời trang. Ngoài ra, em còn sáng tạo và tự làm các mẫu túi, khăn để bán cho khách đến tham quan tại làng. Hiện tại, em đang làm trợ giảng tại lớp này”.

Trò chuyện với tôi, Hóa thủ thỉ: “Sức em có hạn nên không làm được những việc như người bình thường. Em mong muốn, sau khi rời Làng sẽ mua được một chiếc máy khâu để sửa quần áo cho người dân quanh làng, cố gắng không làm khổ mẹ là được!”.

Em Chung Thị Thanh Bình ở lớp thêu đã nỗ lực vượt qua bệnh tật, trở thành trợ giảng cho cô giáo.

Với em Lê Văn Đô, dù đang học và làm trợ giảng tại lớp Vi tính nhưng mong muốn của em là, sau khi trở về sẽ mở một cửa hàng tạp hóa làm sinh kế để duy trì cuộc sống. Bố của Đô là CCB Lê Quang Vinh, ở xóm An Phúc, xã An Khang, TP Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. Đô có 6 anh, chị em thì 4 người bị teo cơ, cơ thể phát triển không đều do di chứng từ bố. Dù đôi chân vừa ngắn vừa nhỏ, phải ngồi xe lăn nhưng Đô luôn vui vẻ, lạc quan: “Cơ thể mình như vậy rồi, có thay đổi được đâu chị. Để mọi người đỡ lo lắng, vất vả thì mình cố gắng sống tốt và vui vẻ thôi…”.

Chị Đặng Thị Toàn là người chăm sóc các con nhà T3 – nơi Đô ở tại làng, cho biết: “Mặc dù khó khăn trong di chuyển, vận động nhưng mọi sinh hoạt cá nhân em Đô đều cố gắng tự làm”.

Câu nói của CCB Đỗ Đức Điệu với con gái Đỗ Thị Hằng ở lớp Hoa lụa lại làm tôi nghẹn lòng: “Bố chỉ mong các con chết trước bố cho chúng mày đỡ khổ!”. Có nỗi đau nào khi cha lại mong con chết trước mình? Nhưng đó là thực tế!

Bởi, theo CCB Đỗ Đức Điệu, nếu ông chết trước, ai sẽ là người chăm sóc và lo cho các con? Nghe câu chuyện của ông thật xót xa! Hai vợ chồng ông Điệu sinh 15 lần nhưng chỉ sống được 3 cô con gái. Cả 3 đều bị ảnh hưởng chất độc da cam… Riêng Hằng bị não úng thủy, đã phẫu thuật ba lần. Em luôn cố gắng vượt qua tất cả, học được nghề để sau này trở về quê có thể mở một cửa hàng photocopy làm kế sinh nhai.

Cô Nguyễn Thị Phương Thảo cùng các học sinh của mình vui vẻ chụp ảnh trong giờ giải lao.

Mỗi em ở Làng là một “mảnh ghép”, một cuộc đời đáng thương. Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Nguyễn Thăng Long, Giám đốc Làng Hữu nghị Việt Nam tin tưởng: “Dù bị bệnh tật, bị khiếm khuyết cơ thể nhưng nhiều cháu ở đây rất cố gắng vượt lên số phận. Để giúp các cháu thực hiện ước mơ tự mình lo được một phần cuộc sống thì ngoài chăm lo dạy dỗ của làng là sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, Trung ương Hội CCB Việt Nam và các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước”.

Mọi sự quan tâm, chăm lo, dạy dỗ của Làng Hữu nghị Việt Nam cùng sự cố gắng của các em cũng đến ngày kết trái. Trong số những em được trở về hòa nhập cùng gia đình, nhiều em đã tự lo được cuộc sống. Có những em tiếp tục nhận được sự quan tâm giúp đỡ của làng và xã hội để tự lập trong cuộc sống - Đó là câu chuyện được chúng tôi đề cập ở bài viết tiếp theo.

(còn nữa)

Bài và ảnh: THÀNH MINH