Bài 4: Chính sách thiếu đồng bộ

Giáo viên Trường mẫu giáo Hoa Sen, huyện Tân Biên ra về sau giờ tan trường.

Cả nước thừa 10.178 giáo viên (trong đó thừa 5.175 giáo viên tiểu học, 4.688 giáo viên THCS, 315 giáo viên THPT), thiếu 94.714 giáo viên (48.718 giáo viên mầm non, 20.210 giáo viên tiểu học, 14.653 giáo viên THCS, 11.133 giáo viên THPT).

Liên quan số lượng, đội ngũ giáo viên, trong đó có giáo viên mầm non, ngày 20.12.2021, Bộ Giáo dục và Đào tạo có Công văn số 5973/BGDĐT-GDMN về việc tăng cường các điều kiện bảo đảm huy động trẻ mầm non đến trường. Tuy nhiên, nhìn nhận cho thấu đáo, chuyện hết thừa lại đến thiếu hoặc vừa thiếu vừa thừa giáo viên có hàng loạt nguyên nhân, trong đó có chính sách thiếu đồng bộ.

TÂN BIÊN THIẾU 138 GIÁO VIÊN

Theo thống kê của Phòng GD&ĐT huyện, năm học 2021-2022, toàn huyện thiếu 138 giáo viên phổ thông và mầm non, tương đương 10% tổng số giáo viên đang thiếu của cả tỉnh. Tính từ năm học 2018-2019 đến năm học 2021-2022, duy nhất chỉ một lần, Tân Biên tuyển dụng đủ giáo viên mầm non (năm học 2018-2019), ba năm học còn lại, không năm nào tuyển đủ chỉ tiêu.

Đơn cử, năm học 2020-2021, Tân Biên cần tuyển 46 giáo viên mầm non, 16 giáo viên tiểu học nhưng kết quả chỉ tuyển được... 1 giáo viên mầm non. Năm học này (2021-2022), Tân Biên lên kế hoạch tuyển 112 giáo viên mầm non và phổ thông nhưng kết quả chỉ tuyển được hai giáo viên tiểu học, hai giáo viên trung học cơ sở cùng hai nhân viên y tế, không tuyển được giáo viên mầm non. Từ năm 2018-2021, huyện biên giới này có 47 giáo viên nghỉ việc, bỏ việc.

Chưa kể, do địa bàn vùng biên giới, sau một thời gian công tác, nhiều giáo viên xin chuyển về dạy học gần nhà. Trong khi đó, nguồn tuyển bổ sung lại không có, dẫn đến tình hình thiếu giáo viên nói chung, giáo viên mầm non nói riêng.

Lãnh đạo Phòng GD&ĐT giải thích, việc tuyển dụng giáo viên ngày càng khó là do thực hiện theo quy định của Luật Giáo dục năm 2019 (giáo viên mầm non tối thiểu phải tốt nghiệp cao đẳng sư phạm, giáo viên phổ thông phải có bằng đại học).

Ngoài quy định văn bằng, chế độ lương đối với giáo viên cũng được nhìn nhận là một trong những yếu tố cản trở sinh viên vào sư phạm, đặc biệt là ngành sư phạm mầm non. Hiện tại, một số giáo viên mầm non, phổ thông trên địa bàn Tân Biên cũng có ý định xin nghỉ việc vì nhiều lý do khác nhau.

Trong đó có hai giáo viên mầm non đi dạy quá xa nhà (một người lập gia đình ở xã Phước Vinh, huyện Châu Thành, cô giáo còn lại lập gia đình ở thị xã Hòa Thành) nhưng đang dạy ở ấp Chàng Riệc, xã Tân Lập, nơi xa nhất của huyện Tân Biên.

Do khoảng cách địa lý xa, chưa nói về yếu tố kinh tế, riêng chuyện đi lại của giáo viên nữ đã đủ mệt, kèm theo nhiều rủi ro dọc đường. Lại có trường hợp giáo viên nhiễm Covid- 19, mặc dù đã âm tính nhưng rơi vào trạng thái trầm cảm, không muốn tiếp tục gắn bó với ngành.

“Đây là khó khăn chung, lãnh đạo ngành Giáo dục của huyện đã, đang động viên giáo viên cố gắng vượt qua để tiếp tục theo nghề, vì sự nghiệp giáo dục. Chúng tôi kiến nghị, ngoài chính sách hiện hành, tỉnh cần có chính sách hỗ trợ đối với giáo viên dạy ở vùng sâu vùng xa, khu vực sát biên giới”- lãnh đạo Phòng GD&ĐT huyện Tân Biên nêu ý kiến.

KHÔNG RIÊNG ĐỊA PHƯƠNG NÀO

Trong lần làm việc mới đây với lãnh đạo Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT thông tin, toàn tỉnh hiện có 1.801 giáo viên bậc học mầm non. Trong khi đó, Tây Ninh cần ít nhất 2.064 giáo viên cho bậc học này. Như vậy, năm học này, bậc học mầm non ở Tây Ninh thiếu 263 giáo viên. Đó là con số theo tính toán về tỷ lệ của tỉnh.

Còn đối chiếu với quy định tại Thông tư liên tịch số 06/2015/TTLT-BGDĐT-BNV thì nhu cầu giáo viên cho bậc học mầm non là 2.230 giáo viên. Như vậy, chưa nói vị trí việc làm khác trong trường mầm non, chỉ riêng giáo viên, Tây Ninh đang thiếu 429 người.

Giáo dục phổ thông, cấp tiểu học, toàn tỉnh hiện có 4.432 giáo viên trong khi nhu cầu giáo viên (theo định mức Bộ GD&ĐT), Tây Ninh cần 4.705 giáo viên, thiếu 273 giáo viên. Cấp THCS toàn tỉnh có 2.856 giáo viên, theo quy định, cấp học này cần 3.173 giáo viên, thiếu 317 giáo viên. Cấp THPT, Tây Ninh hiện có 1.371 giáo viên trong khi theo quy định, cấp học này cần 31.617 giáo viên, thiếu 246 giáo viên. Cộng lại, toàn tỉnh đang thiếu 1.265 giáo viên các cấp học, bậc học.

Lãnh đạo Sở GD&ĐT giải thích, thực hiện Luật Giáo dục năm 2019, việc tuyển dụng viên chức mầm non, tiểu học, trung học cơ sở gặp nhiều khó khăn về nguồn tuyển dụng (tiêu chuẩn viên chức mầm non phải đạt trình độ cao đẳng trở lên, viên chức tiểu học và trung học cơ sở phải đạt trình độ đại học trở lên). Do quy định mới như vừa nêu, công tác tuyển dụng giáo viên cho các cấp học, bậc học khó khăn hơn.

Năm 2020, bậc học mầm non có kế hoạch tuyển dụng 311 giáo viên nhưng chỉ tuyển được 105 giáo viên, đạt 34% so với kế hoạch; cấp học tiểu học tuyển dụng 197 giáo viên, chỉ tuyển được 107 giáo viên, đạt 54% so với kế hoạch; cấp học THCS có kế hoạch tuyển dụng 156 giáo viên, kết quả tuyển được 89 giáo viên, đạt 57% so với kế hoạch.

Năm 2021, bậc học mầm non có kế hoạch tuyển dụng 249 giáo viên nhưng chỉ tuyển được 43, đạt 17% so với kế hoạch; cấp học tiểu học tuyển 183 giáo viên, nhưng chỉ tuyển được 34 người, đạt 19% so với kế hoạch; cấp học THCS tuyển 189 giáo viên, kết quả chỉ tuyển được 38 giáo viên, đạt 20% so với kế hoạch.

Từ thực tế đó, lãnh đạo Sở GD&ĐT kiến nghị các cấp có thẩm quyền tiếp tục chỉ đạo việc tuyển dụng, bố trí, sắp xếp đội ngũ theo hướng ưu tiên biên chế để tuyển dụng giáo viên cho những môn học mới ở các cấp học nhằm đáp ứng kịp thời nguồn tuyển dụng theo lộ trình đổi mới Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018.

CẦN XEM LẠI CHÍNH SÁCH

Liên quan số lượng, đội ngũ giáo viên, trong đó có giáo viên mầm non, ngày 20.12.2021, Bộ GD&ĐT có Công văn số 5973/BGDĐT-GDMN về việc tăng cường các điều kiện bảo đảm huy động trẻ mầm non đến trường.

Đến thời điểm này, thực trạng thừa - thiếu hoặc vừa thừa vừa thiếu giáo viên đã được thông tin, nhìn nhận ở nhiều góc độ. Đặt trong tổng thể, dịch chuyển lao động giữa các ngành nghề là điều bình thường. Nhưng, bất cập trong đào tạo, tuyển dụng giáo viên có phần quan trọng từ việc xây dựng chính sách pháp luật, tức có yếu tố chủ quan. Để giải quyết câu chuyện này, cần xem xét lại một số chính sách.

Cơ chế, chính sách đối với giáo dục, trong đó có đội ngũ nguồn nhân lực của ngành này đã và đang tồn tại nhiều bất cập. Nhiều bằng chứng cho thấy, các văn bản pháp luật hoặc chủ trương có mâu thuẫn. Ví dụ, nghị quyết tinh giản biên chế nhằm tinh gọn bộ máy nhưng cho đến nay, dù đã gần 5 năm kể từ ngày ra đời, nhiều lĩnh vực vẫn chưa được cụ thể hóa.

Nếu thực hiện đúng theo Nghị quyết 19, rất nhiều thông tư, nghị định hiện nay phải sửa đổi, bổ sung. Gần đây nhất, Bộ GD&ĐT có công văn đề nghị UBND các tỉnh, thành xem xét tuyển đặc cách vào biên chế những giáo viên hợp đồng. Đây là những trường hợp đạt chuẩn văn bằng đào tạo theo Luật Giáo dục năm 2005 nhưng chưa đạt chuẩn theo quy định của Luật Giáo dục năm 2019.

Vấn đề đặt ra, tại sao chỉ cho phép tuyển dụng đặc cách những giáo viên hợp đồng theo chuẩn văn bằng của Luật Giáo dục năm 2005, còn những sinh viên mới ra trường, chưa đáp ứng được văn bằng theo Luật Giáo dục năm 2019 lại không đươc tuyển, trong khi giáo viên đang thiếu? Đó còn chưa kể, đúng ra, Luật Giáo dục năm 2019 (sửa đổi) cần quy định về điều khoản chuyển tiếp trong thời gian ít nhất hai năm để sinh viên sư phạm có bằng trung cấp, cao đẳng hoàn thiện văn bằng của mình sau khi được tuyển dụng.

Tây Ninh có 1.801 giáo viên bậc học mầm non, trong khi tỉnh cần ít nhất 2.064 giáo viên cho bậc học này, còn thiếu 263 giáo viên. Đó là con số theo tính toán. Còn đối chiếu với quy định tại Thông tư liên tịch số 06/2015/TTLT-BGDĐT-BNV thì nhu cầu giáo viên cho bậc học mầm non là 2.230 giáo viên. Chưa nói vị trí việc làm khác trong trường mầm non, chỉ riêng giáo viên, Tây Ninh đang thiếu 429 người.

Việt Đông