Bánh tai Hà Thạch

Bánh tai sau khi nặn được xếp gọn gàng vào khay để đưa vào máy hấp chín.

Nghề sản xuất bún, bánh của HTX sản xuất bún, bánh Hà Thạch (khu Ngọc Tháp, xã Hà Thạch, thị xã Phú Thọ) đã có từ lâu đời. Các sản phẩm của HTX phong phú, đa dạng gồm bún và các loại bánh truyền thống thơm ngon, được nhiều người yêu thích như: Bánh chưng, bánh giầy, bánh tai, bánh giò, bánh tẻ... Trong đó, HTX hiện có 7 hộ tham gia sản xuất bánh tai. Ghé thăm HTX, được tận mắt tìm hiểu về quy trình làm bánh, mới hiểu rõ hơn về những vất vả cùng tình yêu và lòng say nghề với món bánh tai đặc sản của người dân nơi đây.

Không giống như các HTX khác, HTX sản xuất bún, bánh Hà Thạch chủ yếu hoạt động sôi nổi... về đêm. Từ 1h sáng, các hộ sản xuất đã bắt đầu “khởi động”, đến 3 rưỡi sáng là đã có mẻ bánh tai đầu tiên ra lò để có sản phẩm giao cho thương lái đưa đến các chợ, hàng, quán bán lẻ phục vụ người dân ăn sáng. Bánh tai là thứ bánh làm từ gạo tẻ loại ngon, dẻo, được ngâm nước lã từ 3 - 5 tiếng rồi đem đi nghiền thành bột. Gạo thơm ngon, bột mới mịn và bánh mới đảm bảo hương vị đặc trưng.

Sản phẩm bánh tai Hà Thạch từ lâu đã trở thành thứ đặc sản dân dã được nhiều người yêu thích.

Trước khi làm vỏ bánh, người làm thường chuẩn bị phần nhân trước gồm thịt lợn ngon 2 phần nạc một phần mỡ xay nhỏ, hành tím băm nhuyễn, trộn với hạt tiêu và nước mắm vừa vặn. Trước đây, bột gạo tẻ nghiền xong thường được nắm lại rồi luộc, giã, đánh tơi bằng tay khá phức tạp và mất thời gian.

Hiện nay, nhiều gia đình trong HTX đã mạnh dạn đầu tư máy ráo bột (đánh bột) giúp tiết kiệm được nhiều thời gian, công sức, năng suất cao hơn nhiều lần. Bột gạo tẻ sau khi nghiền xong sẽ được đưa vào máy đánh, trộn khoảng 15 phút là chín đến 80%, sau đó được chia thành từng phần nhỏ để làm vỏ bánh. Công đoạn tạo hình cho chiếc bánh tai cũng rất quan trọng.

Người làm bánh phải khéo léo cho nhân vào các phần bột đã được ép tròn sẵn rồi gấp lại như hình cái tai nhưng phải làm sao cho thật khéo để phần vỏ khi hấp gặp hơi nước không bị tách rời nhau. Bánh sau khi nặn xong được xếp gọn gàng vào khay, mang đi hấp cách thủy trong máy hấp tầm 40 phút là sẽ chín. Trung bình một ngày, mỗi hộ của HTX sản xuất bún, bánh Hà Thạch sản xuất khoảng 3.000 cái bánh tai, làm tới đâu bán hết ngay tới đó.

Dù phải thức khuya dậy sớm nhưng từ bao đời nay, nghề làm bánh tai ở Hà Thạch vẫn phát triển bền vững. Chiếc bánh tai màu trắng hấp dẫn, thơm mùi gạo mới quyện với vị ngon ngậy, béo béo của nhân, ăn kèm với nước chấm cay pha sẵn rất ngon mà không bị ngán. Chính bởi cách làm và hương vị vừa lạ nhưng rất đỗi quen thuộc này mà nhiều gia đình, nhà hàng đã lựa chọn bánh tai trong các bữa tiệc, lễ cưới, vừa lịch sự lại hấp dẫn.

Với mong muốn gìn giữ, xây dựng thương hiệu bánh tai Hà Thạch, gia tăng giá trị kinh tế, cải thiện thu nhập cho thành viên, năm 2023, HTX sản xuất bún, bánh Hà Thạch đã hoàn thiện các quy trình để đưa sản phẩm bánh tai tham gia chương trình đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP cấp tỉnh và đã đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao.

Ông Nguyễn Doanh Hiệu - Giám đốc HTX cho biết: “Việc sản phẩm bánh tai được chứng nhận OCOP đã mở ra cơ hội cho HTX xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường, tiêu thụ tốt hơn, là động lực để HTX tiếp tục nâng tầm chất lượng, đưa ra thị trường những sản phẩm có sức cạnh tranh cao. Thời gian tới, HTX sẽ tiếp tục đồng hành với các hộ thành viên cải tiến kỹ thuật sản xuất và đầu tư thêm thiết bị hiện đại hơn để nâng cao hiệu quả chế biến, từ đó mở rộng thị trường tiêu thụ bánh tai, góp phần gìn giữ, phát huy nét văn hóa ẩm thực đặc trưng riêng có của quê hương thị xã hàng trăm năm lịch sử”.

Phan Uyên