Bầu cử tổng thống Mỹ không chỉ tìm ra chủ nhân Nhà Trắng

Gần 186,5 triệu người Mỹ đủ điều kiện bỏ phiếu trong cuộc bầu cử ngày 5/11 tới để bầu ra tổng thống thứ 47 của Mỹ. Tuy nhiên, cuộc đua tổng thống không phải là cuộc đua duy nhất trên các lá phiếu bầu cử của Mỹ. Các cử tri cũng sẽ sử dụng quyền của mình để tìm người lấp đầy các vị trí cấp liên bang, tiểu bang và địa phương.

Trong cuộc đua liên bang, cử tri sẽ bầu ra tổng thống và các thành viên của hai viện cấu thành nên Quốc: Hạ viện và Thượng viện.

Cuộc đua Hạ viện

Cử tri tại 50 bang của Mỹ sẽ bầu ra các thành viên của Hạ viện. Tổng cộng có 435 ghế và mỗi ghế được bầu lại sau mỗi hai năm.

Số lượng thành viên Hạ viện được phân bổ của mỗi tiểu bang được xác định theo dân số của tiểu bang đó. Do đó, nếu một tiểu bang mất hoặc tăng cư dân trong cuộc điều tra dân số, tiểu bang đó sẽ mất hoặc tăng ghế trong Hạ viện.

Trong số đó, sẽ có đại diện từ 6 khu vực không có quyền bỏ phiếu trong Hạ viện (được gọi là đại biểu hoặc ủy viên thường trú) đại diện cho các vùng lãnh thổ của Mỹ.

Dù không có quyền bỏ phiếu thông qua hoặc phản đối các dự thảo nhưng họ vẫn được hưởng đặc quyền và tham gia vào một số chức năng khác của Hạ viện. 6 khu vực này bao gồm:Đặc khu Columbia; Puerto Rico; vùng Samoa thuộc Mỹ; Guam; Quần đảo Bắc Mariana và Quần đảo Virgin.

Các nghị sĩ Hạ viện sẽ được bầu hai năm một lần.

Cuộc bầu cử Hạ viện và Thượng viện cũng được quan tâm tại Mỹ. (Ảnh: News.az)

Tranh ghế Thượng viện Mỹ

Trong cuộc bầu cử năm nay, cử tri sẽ được tham gia bỏ phiếu cho 33 ghế Thượng viện, chiếm khoảng 1/3 trong tổng số 100 ghế. Đặc biệt, có 1 ghế sẽ được quyết định trong một cuộc bầu cử đặc biệt.

Mỗi tiểu bang có 2 đại diện tham gia Thượng viện. Thành viên Thượng viện của các bang không phụ thuộc vào quy mô dân số như Hạ viện.

Hiện nay, Thượng viện đang có 49 đảng viên Cộng hòa, 47 đảng viên Dân chủ và 4 đảng viên độc lập bao gồm: Nghị sĩ Bernie Sanders từ Vermont; Nghị sĩ Angus King từ Maine; Nghị sĩ Joe Manchin từ Tây Virginia; Nghị sĩ Kyrsten Sinema từ Arizona

Phó tổng thống Mỹ sẽ đảm nhận chức vụ Chủ tịch Thượng viện, có vai trò chủ trì các phiên họp của Thượng viện và bỏ phiếu quyết định.

Bên cạnh việc bỏ phiếu về luật, thượng viện phải xác nhận việc bổ nhiệm của tổng thống đối với các thành viên nội các, thẩm phán Tòa án Tối cao, các thẩm phán liên bang khác và đại sứ.

Trong cuộc đua Thượng viện hiện tại, 8 bang chiến địa bao gồm: Montana; Wisconsin; Ohio; Nevada; Pennsylvania; Michigan; Arizona và Texas. Trong đó, 7 ghế Thượng viện tại các bang trên do đảng Dân chủ nắm giữ. Chỉ có 1 ghế hiện thuộc về đảng Cộng hòa.

Các cuộc đua vào Hạ viện và Thượng viện được coi trọng bởi bất kỳ đảng nào kiểm soát Quốc hội sẽ nắm ưu thế khi thông qua luật hoặc dự luật nào đó. Điều này sẽ tác động trực tiếp tới chương trình nghị sự của tổng thống.

Bầu cử Thống đốc

Cũng trong mùa bầu cử 2024, các cử tri tại 11 bang và 2 vùng lãnh thổ sẽ bầu thống đốc mới.

Cụ thể, cuộc bầu cử thống đốc sẽ diễn ra tại các bang, vùng lãnh thổ: Samoa thuộc Mỹ; Delaware; Indiana; Missouri; Montana; New Hampshire; North Carolina; North Dakota; Puerto Rico; Utah; Vermont; Washington; và West Virginia.

Cử tri sẽ bầu ra nhiều vị trí trong cuộc bầu cử tháng 11. (Ảnh: BBC)

Đại cử tri đoàn

Theo quy định bầu cử của Mỹ, cử tri sẽ không trực tiếp bỏ phiếu cho Tổng thống hoặc phó Tổng thống mà sẽ thông qua Đại cử tri đoàn.

Khi cử tri đưa ra lựa chọn trên lá phiếu của họ, họ thực sự đang bỏ phiếu cho một danh sách cử tri đoàn đại diện cho tiểu bang. Sau khi các phiếu bầu được kiểm và chứng nhận, những cử tri đoàn này đã cam kết bỏ phiếu cho một ứng cử viên tổng thống và phó tổng thống.

Những cử tri đoàn này đã bỏ phiếu quyết định cho tổng thống và phó tổng thống trong cuộc họp của Đại cử tri đoàn vào tháng 12. Năm nay, cuộc bỏ phiếu sẽ diễn ra vào ngày 17/12.

Ở 48 tiểu bang, ứng cử viên tổng thống nào giành được nhiều phiếu bầu nhất sẽ giành được tất cả các đại cử tri của tiểu bang đó. Riêng tại Maine và Nebraska, phương pháp này có sự khác biệt.

Hai tiểu bang này phân bổ đại cử tri của họ dựa trên một hệ thống phức tạp hơn phản ánh số phiếu phổ thông ở cấp tiểu bang và cấp khu vực quốc hội. Do đó, phiếu bầu của Đại cử tri đoàn tại Maine và Nebraska thường được chia cho cả 2 đảng.

Số lượng đại cử tri ở mỗi tiểu bang bằng số lượng thành viên Hạ viện của tiểu bang đó cộng với hai, số lượng thượng nghị sĩ Hoa Kỳ từ mỗi tiểu bang. Ví dụ, California sẽ có 54 phiếu của Đại cử tri đoàn. Con số này tương ứng với hai thượng nghị sĩ và 52 thành viên Hạ viện.

Tổng cộng có 538 đại cử tri. Trrong đó, 535 người đến từ 50 tiểu bang và 3 người từ đặc khu Columbia.

Trước cuộc bầu cử, các đảng phái chính trị ở mỗi tiểu bang sẽ chọn ra danh sách đại cử tri của mình. Các đại cử tri hầu như luôn là quan chức hoặc người ủng hộ của đảng. Theo hệ thống này, một ứng cử viên giành được số phiếu phổ thông chưa chắc đã giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng.

Kông Anh (Nguồn: Al Jazeera)