Các hãng ôtô Nhật Bản đối mặt thách thức ở Mỹ trong chuyển đổi xe điện

Ôtô mới tại trung tâm phân phối của Toyota ở cảng Long Beach, bang California (Mỹ). (Ảnh: AFP/TTXVN)

Chương trình trợ cấp mua xe điện (EV) được sản xuất tại Bắc Mỹ của chính phủ Mỹ đã kích hoạt "cơn sốt" đầu tư của các nhà sản xuất ôtô thế giới. Tuy nhiên, các công ty Nhật Bản, hiện chiếm chưa đến 1% sản lượng EV tại thị trường này, phải đối mặt với nhu cầu cấp thiết để tạo chuỗi cung ứng địa phương để tránh bị đứng ngoài cuộc đua này.

Tại cuộc họp báo của Toyota Motor cuối tuần qua về các kế hoạch tổ chức mới của mình, Chủ tịch Koji Sato đã nhấn mạnh cam kết phát triển thế hệ xe EV tiếp theo và kế hoạch sản xuất xe thể thao đa dụng chạy điện tại Mỹ vào năm 2025, đánh dấu lần sản xuất xe EV đầu tiên tại nước này của Toyota.

Honda Motor cũng sẽ bắt đầu sản xuất xe EV ở Mỹ, đặt mục tiêu đưa loại xe này ra thị trường vào năm 2026. Nhà sản xuất ô tô này đã nâng cấp một trong hai dây chuyền sản xuất tại nhà máy Marysville, Ohio (Mỹ). Honda sẽ tiếp tục sản xuất xe chạy bằng xăng và xe hybrid đồng thời chuyển dịch sang xe EV.

Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) được Mỹ thông qua hồi tháng 8/2022 cung cấp khoản tín dụng thuế lên tới 7.500 USD cho những người tiêu dùng mua một số loại xe mới, bao gồm cả xe EV. Do ưu đãi thuế chỉ giới hạn cho những chiếc xe được lắp ráp ở Bắc Mỹ, các nhà sản xuất ôtô trên khắp thế giới đang đổ xô đầu tư.

Trước tình hình đó, nhiều nhà sản xuất ôtô đã nhanh chóng vạch ra kế hoạch để không bị đứng ngoài cuộc chơi. Kia Motors, thương hiệu con của Hyundai Motor, đã công bố tại Triển lãm Ôtô quốc tế New York tháng này rằng họ có kế hoạch bắt đầu sản xuất xe EV tại Mỹ vào năm 2024. Ford Motor và Volkswagen có kế hoạch xây dựng các nhà máy sản xuất pin ôtô mới.

Các công ty Nhật Bản rõ ràng đang chậm chân hơn các đối thủ khác. Theo LMC Automotive, một công ty nghiên cứu có trụ sở tại Anh, 5 nhà sản xuất ôtô lớn nhất của Nhật Bản, bao gồm Toyota và Honda, đã sản xuất được 4,41 triệu xe ở Bắc Mỹ vào cuối năm 2022. Trong số này, xe điện chỉ chiếm 0,4%.

Tính đến năm 2029, 5 nhà sản xuất ôtô lớn của Nhật Bản dự kiến sẽ sản xuất 950.000 xe EV ở Bắc Mỹ, tăng gấp sáu lần so với mức của năm 2022. Tuy nhiên, con số đó vẫn chỉ chiếm khoảng 20% sản lượng ở Bắc Mỹ vào thời điểm đó. Các công ty Mỹ và châu Âu có kế hoạch sản xuất 2,69 triệu xe EV vào năm 2029, bằng 30% sản lượng của họ và gấp ba lần so với các công ty Nhật Bản.

Theo công ty nghiên cứu thị trường MarkLines, sáu nhà sản xuất ôtô Nhật Bản, bao gồm cả Toyota, chiếm hơn 30% thị phần Mỹ trong năm 2022, nhưng khi nói đến xe EV, doanh số bán hàng chỉ giới hạn ở một số loại xe như Leaf của Nissan Motor.

Tomoyuki Suzuki, Giám đốc điều hành của AlixPartners, cho biết để thực sự chuyển hướng sang xe EV ở Bắc Mỹ, các nhà sản xuất ôtô Nhật Bản "phải mở rộng sang các nhà cung cấp địa phương khác với mạng lưới mua sắm được xây dựng thông qua việc sản xuất xe chạy bằng động cơ."

Khi sự cạnh tranh đầu tư vào xe EV ngày càng gay gắt, có lo ngại rằng chi phí phát triển và lao động sẽ tăng lên. Phó Chủ tịch Toyota Yoichi Miyazaki cho biết ngành ôtô của Mỹ đang đối mặt với những thách thức lớn, bao gồm cả việc nhân viên rời bỏ sản xuất và chi phí cấu trúc tăng.

Ford dự kiến sẽ công bố khoản lỗ EBIT (thu nhập trước lãi vay và thuế) đã điều chỉnh là 3 tỷ USD cho hoạt động kinh doanh xe EV trong năm nay. Một số tiền lớn đang được đầu tư vào các mô hình và nhà máy mới, và thua lỗ sẽ ngày càng tăng. Trong tháng 3/2023, General Motors bắt đầu cho lao động nghỉ hưu sớm do chi phí cao.

Ông Suzuki cho biết nếu không có mức lương cao hơn, nguồn nhân lực ở Bắc Mỹ không thể được đảm bảo, điều này sẽ khiến giá xe tăng.

Tesla, công ty tiên phong trong lĩnh vực xe EV, một lần nữa quyết định giảm giá ở Mỹ sau khi vừa làm như vậy vào tháng 1/2023. Ngoài hai mẫu xe cao cấp, mẫu sedan bán chạy Model 3 và SUV Model Y đều giảm giá. Mức giá giảm sẽ lên tới 6% như một phần của kế hoạch tăng thị phần.

Với sự cạnh tranh về giá cũng ngày càng gay gắt, việc các công ty Nhật Bản chuyển sang xe điện sẽ là một thách thức lớn./.

Minh Hằng (TTXVN/Vietnam+)