Các nhóm nghiên cứu góp phần nâng cao chất lượng tiến sĩ

Để nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ, không chỉ cần có một cơ chế tài chính giúp nghiên cứu sinh có thể bảo đảm cuộc sống, toàn tâm toàn ý nghiên cứu, mà một yếu tố then chốt nữa là phải tạo được các nhóm nghiên cứu và môi trường học thuật cho nghiên cứu sinh, theo như quan điểm từ đại diện các trường đại học.

Đại diện các cơ sở GDĐH trao đổi tại hội thảo.

Đại diện các cơ sở GDĐH trao đổi tại hội thảo.

Ngày 27-5, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tổ chức hội thảo “Các giải pháp, chính sách nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ, gắn với nhu cầu nghiên cứu khoa học và nhóm nghiên cứu” với sự tham dự của đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ cùng hơn 20 cơ sở giáo dục đại học trên cả nước.

Thứ trưởng GD-ĐT Nguyễn Văn Phúccho biết, số lượng và chất lượng công bố quốc tế của các cơ sở giáo dục đại học (GDĐH) đã tăng hơn ba lần so với bảy năm trước.

Hoạt động nghiên cứu khoa học trong các cơ sở GDĐH gắn bó mật thiết với công tác đào tạo, đặc biệt là đào tạo tiến sĩ. “Chúng ta mong muốn đào tạo tiến sĩ là đào tạo nhân tài, tinh hoa, nên phải bảo đảm chất lượng đầu ra. Các trường có trách nhiệm nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ, xây dựng các nhóm nghiên cứu trong trường, từ đó xây dựng uy tín thương hiệu của trường” - Thứ trưởng nói.

Theo Thứ trưởng, Luật Sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học và Nghị định số 99/2019/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật này đã trao quyền tự chủ mạnh mẽ cho các cơ sở giáo dục đại học nhằm nâng cao chất lượng đào tạo. Để tiếp tục thúc đẩy chất lượng đào tạo và nghiên cứu trong các cơ sở GDĐH, Bộ GDĐT đang xây dựng Quy chế đào tạo trình độ tiến sĩ và Nghị định hoạt động khoa học công nghệ trong các cơ sở GDĐH.

Trong quá trình xây dựng hành lang pháp lý, Bộ GD-ĐT sẽ nghiên cứu, tham khảo tối đa kinh nghiệm của các nước phát triển phù hợp thực tiễn Việt Nam; đồng thời tiếp thu ý kiến của các cơ sở GDĐH, kế thừa những gì đang triển khai tốt, rà soát sửa đổi những bất cập, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và hội nhập với thế giới.

Thứ trưởng cho biết, Bộ GD-ĐT sẽ xem xét, đề xuất các phương án hỗ trợ học phí, học bổng cho nghiên cứu sinh trong nước, cũng như xây dựng cơ chế chính sách để nghiên cứu sinh có thể bảo đảm cuộc sống, toàn tâm toàn ý nghiên cứu.

Tại Hội thảo, Quyền Vụ trưởng Vụ GDĐH, Bộ GD-ĐT Nguyễn Thu Thủy cho biết, trong hai năm qua, từ đăng ký chỉ tiêu đào tạo tiến sĩ của các trường cho thấy, số trường đào tạo tiến sĩ gia tăng. Tuy số ngành đào tạo giảm đi, tỷ lệ nghiên cứu sinh nhập học trong nước giảm sút, nhưng số lượng học viên đăng ký năm 2020 của các trường cao hơn nhiều so với năm 2019.

Quyền Vụ trưởng Vụ GDĐH cho biết, thời gian tới, Bộ GDĐT nghiên cứu sửa đổi Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính, nâng cao tinh thần tự chủ của các cơ sở GDĐH, đồng thời có những điểm sửa đổi kỹ thuật để phù hợp với thực tiễn, nâng cao chất lượng tuyển sinh và đào tạo tiến sĩ, tiệm cận với quốc tế.

Bộ GDĐT cũng sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai Đề án nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý các cơ sở GDĐH đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo giai đoạn 2019-2030 theo Quyết định 89/QĐ-TTg, trong đó có cấp học bổng cho nghiên cứu sinh trong nước.

Tại hội thảo, GS, TSKH Nguyễn Đình Đức, Đại học Quốc gia Hà Nộichia sẻ kết quả khảo sát 463 nghiên cứu sinh và 333 giảng viên của các cơ sở GDĐH trên toàn quốc, cho thấy: Nhóm giảng viên/nghiên cứu sinh tham gia nhóm nghiên cứu có công bố quốc tế uy tín cao gấp hơn 4,6 lần so với nhóm giảng viên/nghiên cứu sinh chưa từng tham gia nhóm nghiên cứu.

Đặc biệt, nhóm giảng viên và nghiên cứu sinh đã từng tham gia nhóm nghiên cứu có số công bố khoa học trung bình lớn hơn hẳn nhóm chưa từng tham gia nhóm nghiên cứu (về cả công bố trong nước, nước ngoài trong và ngoài hệ thống ISI/Scopus).

Nổi bật nhất là số lượng công bố khoa học trên hệ thống hệ thống ISI/Scopus của nhóm giảng viên đã từng tham gia nhóm nghiên cứu gấp tới 4,87 lần so với nhóm giảng viên chưa từng tham gia nhóm nghiên cứu. Kết quả tương tự, nhóm nghiên cứu sinh đã từng tham gia nhóm nghiên cứu gấp tới 4,86 lần so với nhóm nghiên cứu sinh chưa từng tham gia nhóm nghiên cứu.

Điều này cho thấy, việc tham gia nhóm nghiên cứu góp phần không nhỏ giúp nghiên cứu sinh công bố khoa học - đặc biệt là công bố quốc tế do nghiên cứu sinh sẽ được giúp đỡ không chỉ từ chính giảng viên hướng dẫn mà còn là từ các thành viên khác trong nhóm nghiên cứu về xây dựng ý tưởng, viết bài báo cho tới cách thức để hoàn thiện cũng như nộp sản phẩm khoa học của mình.

Khảo sát cũng cho thấy, yếu tố “Có nhóm nghiên cứu và môi trường học thuật” là một trong hai yếu tố được đánh giá là quan trọng nhất, đứng sau yếu tố “Chất lượng đội ngũ hướng dẫn nghiên cứu sinh”.

Từ nghiên cứu, GS, TSKH Nguyễn Đình Đức đề xuất sửa đổi Quy chế tuyển sinh và đào tạo tiến sĩ theo hướng đặt ra yêu cầu cao đối với người học và cán bộ hướng dẫn, đồng thời có chế độ, chính sách khuyến khích cán bộ, nghiên cứu sinh tích cực tham gia nghiên cứu khoa học; tăng quy mô và chất lượng nghiên cứu sinh.

Đồng quan điểm PGS,TS Trần Thị Thanh Tú, Trường đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, để đào tạo tiến sĩ thành công và đạt chuẩn quốc tế, yếu tố then chốt là chính sách thu hút GS nước ngoài, nghiên cứu sinh làm việc toàn thời gian và cần xây dựng nhóm nghiên cứu.

TS Nguyễn Đắc Trung, Phó Trưởng phòng Đào tạo, Trường đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh: “Nghiên cứu sinh phải thực sự là người làm tiến sĩ, coi đây là công việc của họ, để toàn tâm toàn ý, từ đó nhận được lại thành quả. Từ đây mới tạo nên động lực đúng đắn, thúc đẩy nghiên cứu sinh hoàn thành tốt công việc của mình”.

Thừa nhận vai trò của nhóm nghiên cứu trong cơ sở GDĐH và đào tạo tiến sĩ, bà Lê Yên Dung, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học xã hội, nhân văn và tự nhiên, Bộ KH-CN, cho biết, sắp tới Bộ sẽ đẩy mạnh triển khai Đề án đào tạo, bồi dưỡng nhân lực khoa học và công nghệ ở trong nước và nước ngoài bằng ngân sách nhà nước theo Quyết định số 2395/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

PGS, TS Lê Hiếu Giang, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP Hồ Chí Minh cũng cho biết, thành lập những nhóm nghiên cứu là một trong những giải pháp của trường nhằm thu hút nghiên cứu sinh. “Nghiên cứu sinh không có nhóm nghiên cứu thì không có sự hỗ trợ. Nhóm nghiên cứu của chúng tôi bao gồm GS, PGS, TS, Thạc sĩ, cử nhân và kỹ sư”.

Theo PGS Giang, thông qua các nhóm nghiên cứu, trường thu hút nhiều dự án để nghiên cứu giải quyết những vấn đề thực tiễn. Đồng thời, với cơ chế tự chủ, ngân sách cho phép trường hỗ trợ nghiên cứu sinh trong nghiên cứu khoa học, thưởng bài báo ISI,…

Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc cho biết, từ các ý kiến thảo luận ủng hộ việc cần thiết hình thành các nhóm nghiên cứu, Bộ GD-ĐT sẽ tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện hành lang pháp lý, trong đó có dự thảo Nghị định hoạt động Khoa học công nghệ trong GDĐH.

HOÀNG LINH - HOA LÊ

Nguồn Nhân Dân: http://nhandan.com.vn/giaoduc/dien-dan/item/44625302-cac-nhom-nghien-cuu-gop-phan-nang-cao-chat-luong-tien-si.html