Các 'ông lớn' dầu khí toàn cầu lấn sân sang khai thác lithium

ExxonMobil, Schlumberger, Occidental Petroleum và Equinor đang tìm hiểu các quy trình xử lý lithium từ các nguồn nước muối độc đáo, giúp giảm bớt tình trạng thiếu hụt nguyên liệu được dự báo là rất quan trọng cho quá trình chuyển đổi năng lượng.

Brian Menell, Giám đốc điều hành của TechMet, một quỹ đầu tư khai thác được Chính phủ Mỹ hậu thuẫn, cho biết: “Có một số công ty lớn về dầu khí đang dành nhiều thời gian và sự chú ý vào việc làm thế nào họ có thể trở nên lớn mạnh trong lĩnh vực lithium”.

Ảnh minh họa: FT.

Khả năng thúc đẩy tiềm năng làm giàu xuất hiện khi các nhà sản xuất từ Exxon và Chevron ở Mỹ đến Equinor và BP ở châu Âu cố gắng duy trì lợi nhuận trong nỗ lực toàn cầu nhằm hạn chế khí thải và chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch hơn.

Việc các công ty dầu mỏ tập trung vào lithium sẽ cung cấp nguồn cung cần thiết để điện khí hóa phương tiện trong thập kỷ tới khi các nước phương Tây cấm bán ô tô chạy bằng xăng và dầu diesel, sử dụng phương tiện chạy bằng điện tăng vọt ở Trung Quốc.

Tuy nhiên, hoạt động của các công ty dầu mỏ cho đến nay vẫn mang tính đầu cơ, liên quan đến một phần nhỏ vốn chi cho sản xuất nhiên liệu hóa thạch mỗi năm và chỉ giới hạn trong việc mua quyền đối với các nguồn lithium tiềm năng. Hầu hết ông lớn này nắm giữ cổ phần thiểu số trong các công ty lithium thông qua các công ty liên doanh và cấp phép công nghệ khai thác.

ExxonMobil gần đây đã trả hơn 100 triệu đô la tiền mặt để mua các mỏ dầu chứa lithium ở khu vực Smackover của Arkansas, nhằm tránh sự quan tâm từ Schlumberger và Equinor, theo hai người quen thuộc với vấn đề này.

Vào năm 2021, Equinor đã mua cổ phần của nhà phát triển Lithium de France, trong khi nhà sản xuất đá phiến của Mỹ Occidental cùng sở hữu TerraLithium, một tập đoàn công nghệ lithium và giám đốc điều hành của Chevron cũng bày tỏ sự quan tâm đến kim loại pin.

Tăng trưởng nguồn cung cấp lithium trong những năm gần đây được thúc đẩy bởi sự gia tăng các nguồn tài nguyên đá cứng của Úc và Trung Quốc, đã bổ sung vào nước muối của Mỹ Latinh vốn là nguồn cung cấp kim loại pin quan trọng khác.

Tuy nhiên, đóng góp trong tương lai của nước muối và sự tham gia của các công ty lớn về dầu mỏ - phụ thuộc vào sự phát triển thương mại của phương pháp chiết xuất lithium trực tiếp (DLE), một công nghệ chưa được chứng minh ở quy mô lớn nhằm loại bỏ có chọn lọc khoáng chất màu trắng bạc ra khỏi hỗn hợp muối bằng cách sử dụng màng, bộ lọc hoặc hạt .

Hiện tại, lithium được tìm thấy trong nước muối bên dưới vùng đất có nhiều muối, được gọi là salar, ở Nam Mỹ được chiết xuất thông qua các ao bốc hơi có tác dụng loại bỏ mọi nguyên tố ngoài lithium.

Goldman Sachs đánh giá đó là một “công nghệ có khả năng thay đổi cuộc chơi” - tương đương với việc fracking (thủy lực cắt phá) dầu để tạo ra lithium.

Thành công đối với DLE, được Livent sử dụng ở Argentina từ năm 1998 và trong một số dự án ở Thanh Hải, Trung Quốc, sẽ mở ra khả năng các công ty dầu mỏ chiết xuất lithium từ nước thải tại các mỏ dầu và tại các dự án năng lượng địa nhiệt có nước muối tại chỗ.

Công ty tư vấn dầu mỏ Enverus gần đây đã mô tả “cơ hội tiềm năng trị giá hàng tỷ đô la” đang chờ đợi các nhà đầu tư DLE tại Lưu vực Permian ở Texas và New Mexico, vốn đã là mỏ dầu dồi dào nhất thế giới.

Chỉ riêng trong một phần, nước thải được sử dụng trong quá trình fracking đá phiến có thể tạo ra 225.000 tấn lithium cacbonat mỗi năm, trị giá 19 tỷ đô la doanh thu, Enverus tính toán.

Các dự án DLE cũng đang được tiến hành ở Nevada và Utah. Ở tỉnh Alberta giàu dầu mỏ phía Tây Canada, Imperial Oil, phần lớn thuộc sở hữu của Exxon, đã tham gia liên doanh DLE với E3 Lithium.

Bất chấp sự chuyển giao tự nhiên các kỹ năng của các công ty dầu mỏ sang các nguồn tài nguyên như vậy, sự phức tạp của việc có được các vật liệu cấp pin được các nhà sản xuất ô tô chấp thuận và quy mô thị trường nhỏ có thể không đáng để nỗ lực.

Ngay cả với các giả định về tăng trưởng và định giá lạc quan, lithium có thể tăng lên 150 tỷ đô la một năm vào năm 2030 so với thị trường dầu mỏ 2,6 nghìn tỷ đô la hiện tại, theo tính toán của Financial Times.

Ngoại trừ Rio Tinto, quy mô thị trường nhỏ thậm chí còn là một trở ngại đối với các công ty khai thác lớn đặt cược lớn vào lĩnh vực lithium. Thị trường tiềm năng cho các công ty dầu mỏ lớn sẽ là một phần nhỏ của thị trường lithium tổng thể.

Ahmed Mehdi, cố vấn tại Benchmark Mineral Intelligence, người tư vấn cho các công ty dầu khí về chiến lược lithium của họ, cho biết đóng góp của DLE vào nguồn cung lithium có thể tăng từ 10% hiện nay lên 15 đến 20% vào năm 2030.

Một số người trong ngành dự đoán rằng các hoạt động ở giai đoạn đầu có thể mở đường cho một bước nhảy vọt lớn hơn trong việc sản xuất đáng kể kim loại pin.

Điệp Nguyễn (Theo FT)