Cách kẻ lừa đảo dùng deepfake của Elon Musk và những người nổi tiếng đánh cắp hàng triệu USD
Kẻ lừa đảo đang sử dụng ảnh và video giả mạo của những người nổi tiếng để đánh cắp tiền của nạn nhân theo cách ngày càng tinh vi.
Theo Ủy ban Cạnh tranh và Người tiêu dùng Úc (ACCC), người Úc đã mất tới 8 triệu USD trong năm 2024 do các vụ lừa đảo sử dụng nền tảng đầu tư trực tuyến.
Kẻ lừa đảo sử dụng các bài báo giả mạo và video deepfake để lừa nhiều người tin rằng một người nổi tiếng đang cần ở họ một số tiền lớn.
Trong một ví dụ, những kẻ lừa đảo đã chia sẻ những bức ảnh giả của Robert Irwin (con trai của thợ săn cá sấu quá cố Steve Irwin) bị còng tay, kèm theo bài viết có tiêu đề: "Đây có phải là dấu chấm hết cho sự nghiệp của anh ấy không? Robert Irwin không biết chiếc quay vẫn còn ghi hình".
Bài viết giả mạo cho biết một ngân hàng đã đệ đơn kiện Robert Irwin về những bình luận của anh về một nền tảng giao dịch tiền điện tử. Sau đó, nó hứa hẹn sẽ giúp độc giả trở nên giàu có nếu đầu tư 375 USD vào nền tảng đó.
Robert Irwin, con trai của thợ săn cá sấu quá cố Steve Irwin - Ảnh: Getty Images
Phó chủ tịch ACCC - Catriona Lowe nói: “Chúng tôi đang kêu gọi người Úc dành thời gian và nghiên cứu kỹ trước khi thực hiện một cơ hội đầu tư, đặc biệt là trên mạng xã hội”.
ACCC cho biết các cơ hội đầu tư trông hấp dẫn trên những nền tảng giao dịch tiền điện tử trực tuyến giả mạo, đặc biệt là nền tảng tuyên bố sử dụng "trí tuệ nhân tạo (AI) hoặc các công nghệ mới nổi khác", là chiến thuật lừa đảo ngày càng phổ biến.
Theo Catriona Lowe, ít nhất một người đàn ông Úc đã mất hơn 50.000 USD tiền điện tử sau khi đăng ký thông tin chi tiết của mình thông qua biểu mẫu trực tuyến mà anh thấy trong cuộc phỏng vấn với deepfake của Elon Musk trên mạng xã hội.
Đó không phải là lần duy nhất những kẻ lừa đảo sử dụng deepfake của Giám đốc điều hành Tesla và SpaceX để đánh cắp tiền. Đầu năm nay, một phụ nữ ở Hàn Quốc cho biết những kẻ lừa đảo đã sử dụng deepfake của Elon Musk để lừa cô chuyển 50.000 USD. Đó là số tiền mà cô tin rằng sẽ được đầu tư thay mặt mình. Người phụ nữ thậm chí còn gọi điện video với người mà cô nghĩ là Elon Musk, khi hắn ta bày tỏ tình cảm với cô.
Deepfake cũng được sử dụng trong các vụ lừa đảo kiểu lãng mạn. Đây là một loại hình gian lận mà kẻ lừa đảo tạo ra mối quan hệ tình cảm với nạn nhân, thường là qua mạng internet, để lừa tiền hoặc tài sản của họ.
Tháng trước, Ủy ban Chứng khoán và Hợp đồng Tương lai Hồng Kông (SFC) đã cảnh báo về một vụ lừa đảo sử dụng deepfake của Elon Musk để giới thiệu nền tảng giao dịch tiền điện tử có tên Quantum AI.
Kiểu lừa đảo này không mới nhưng nêu bật sự gia tăng đáng báo động trong việc sử dụng AI để thực hiện lừa đảo, và châu Á là khu vực đặc biệt dễ bị ảnh hưởng.
Trong cảnh báo công khai vào ngày 8.5, SFC cho biết Quantum AI đưa ra tuyên bố về khả năng kiếm được lợi nhuận “quá tốt để có thể là sự thật”. Cơ quan quản lý đã yêu cầu cảnh sát Hồng Kông chặn truy cập vào các trang web và trang mạng xã hội liên quan đến Quantum AI. Các tên miền được liên kết với Quantum AI hiện không thể truy cập và những nhóm Facebook của kẻ lừa đảo dường như đã bị xóa.
Một trang web sử dụng trò lừa đảo Quantum AI tự mô tả là “nền tảng đột phá” do Elon Musk lên ý tưởng - Ảnh: Chụp màn hình
Đã có nhiều trường hợp lừa đảo liên quan đến deepfake ở Hồng Kông, khiến chính quyền phải cảnh giác. Theo báo cáo từ nền tảng xác minh danh tính Sumsub (Anh), các vụ lừa đảo deepfake ở châu Á - Thái Bình Dương đã tăng 1.530% trong năm 2023, trong đó Việt Nam và Nhật Bản hứng chịu nhiều cuộc tấn công nhất.
Penny Chai, Phó chủ tịch phát triển kinh doanh của Sumsub tại châu Á - Thái Bình Dương, cho biết: “Các giao dịch tài chính kỹ thuật số ngày càng tăng ở thị trường châu Á mới nổi, nên có nhiều mục tiêu cho deepfake hơn. Vì khối lượng lớn giao dịch xuyên biên giới tức thì diễn ra trong khu vực, đặc biệt là ở Hồng Kông, những kẻ lừa đảo deepfake có thể tận dụng sự phức tạp và lượng giao dịch tài chính này để thực hiện các hoạt động lừa đảo”.
Trò lừa đảo Quantum AI đã diễn ra ít nhất một năm qua, nhưng dường như được chế biến dưới nhiều dạng khác nhau để nhắm mục tiêu vào các nhóm khác nhau.
Một video lan truyền trên Facebook vào năm ngoái có sự góp mặt của Elon Musk cùng Jack Ma (đồng sáng lập Alibaba) quảng bá Quantum AI, nhưng bị trang PolitiFact vạch trần. Nó được chỉnh sửa từ một video quay cảnh Elon Musk và Jack Ma xuất hiện cùng nhau tại Hội nghị AI thế giới 2019 ở thành phố Thượng Hải (Trung Quốc).
Một video khác đã được chỉnh sửa từ hình ảnh Elon Musk tham gia trên chương trình Fox News, theo Reuters Fact Check. Reuters Fact Check là trang web chuyên kiểm tra tính chính xác của thông tin, được điều hành bởi Reuters, hãng thông tấn quốc tế có trụ sở tại London.
Các vụ lừa đảo bằng cách sử dụng deepfake đang gia tăng. Sumsub, công ty theo dõi các sự cố gian lận danh tính, đã phát hiện ra việc sử dụng deepfake đã tăng gấp 10 lần vào năm ngoái.
Sumsub xác định Hồng Kông là 1 trong 5 thị trường hàng đầu ở châu Á về gian lận danh tính với tỷ lệ 3,3% vào năm ngoái. Bangladesh có mức cao nhất là 5,4%.
Sumsub nói với trang SCMP rằng trong quý 1/2024, gian lận trong ngành công nghệ tài chính ở Hồng Kông đã tăng với tốc độ 3,8%, nhanh hơn 216% so với tốc độ cùng kỳ năm trước.
Deepfake đã gây ra thiệt hại hàng chục triệu đô la cho Hồng Kông.
SFC ngày càng tỏ ra tích cực hơn trong cảnh báo các trò lừa đảo liên quan đến tiền điện tử trên trang web của mình. Trong số 29 nền tảng giao dịch tài sản ảo đáng ngờ mà SFC liệt kê, có 18 cảnh báo được đưa ra năm nay và 24 trong số đó đã được đưa ra kể từ vụ bê bối JPEX vào tháng 9.2023.
Sự cố đó đã khiến sàn giao dịch tiền điện tử JPEX bị thiệt hại khoảng 1,5 tỉ đô la Hồng Kông (192 triệu USD), khiến nó trở thành một trong những vụ gian lận tài chính lớn nhất lịch sử thành phố này.
Cơ quan quản lý Hồng Kông cũng tích cực cảnh báo các sản phẩm đáng ngờ khác liên quan đến tiền điện tử. Hôm 13.5, họ cảnh báo về một sản phẩm đầu tư đáng ngờ có tên LENA Network liên quan đến các thỏa thuận đặt cọc, vay và cho vay tiền điện tử.
Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC) cho biết hầu hết vụ lừa đảo ở Mỹ đều bắt đầu trên mạng xã hội, với những kẻ lừa đảo cố gắng dụ dỗ nạn nhân thanh toán cho các khoản đầu tư bằng Bitcoin để hành vi phạm tội của chúng không thể truy vết.
“Lừa đảo đầu tư là một trong những cách phổ biến nhất mà những kẻ gian lừa bạn mua tiền điện tử và gửi nó cho chúng. Thế nhưng, những kẻ lừa đảo cũng đang mạo danh các doanh nghiệp, cơ quan chính phủ và người yêu, cùng nhiều chiến thuật khác”, FTC cho hay.
FTC thông báo cách tốt nhất để tránh lừa đảo là không bao giờ tin tưởng những người chỉ chấp nhận thanh toán bằng tiền điện tử, hoặc ai đó hứa hẹn mang lại lợi nhuận lớn cho khoản đầu tư của bạn.
Deepfake là từ ghép của deep learning (học sâu) và fake (giả mạo), thường chỉ các phương pháp và công nghệ sử dụng AI và học sâu để tạo ra hoặc chỉnh sửa nội dung video và âm thanh sao cho giống người thật. Cụ thể hơn, deepfake thường được sử dụng để thay đổi gương mặt và giọng điệu của các người nổi tiếng trong video hoặc tạo ra video giả mạo họ trong các tình huống hoặc hành động mà họ không thực sự tham gia.
Deepfake đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng trong thế giới truyền thông và giải trí, vì được sử dụng để tạo ra thông tin sai lệch, lừa dối người xem, hoặc xâm phạm quyền riêng tư của người khác.
Dù phương tiện tổng hợp như vậy đã có từ vài năm trước nhưng nó xuất hiện nhiều hơn trong năm qua, bởi một loạt công cụ AI tạo sinh mới như Midjourney giúp việc tạo deepfake dễ dàng và trông thuyết phục hơn. Một cách nhanh chóng để phát hiện deepfake là thực hiện tìm kiếm hình ảnh ngược và kiểm tra nguồn thật của hình ảnh.
