Cảnh báo sớm để giảm nhẹ rủi ro thiên tai

Theo đánh giá của ngành khí tượng - thủy văn, Lào Cai thường xuyên chịu ảnh hưởng của 16/21 loại hình thiên tai như mưa lớn, lũ quét, sạt lở, sét đánh, giông lốc… Năm 2021, trên địa bàn tỉnh xảy ra 31 đợt thiên tai làm 4 người chết, 3 người bị thương; 987 nhà ở, 21 điểm trường và 8 nhà văn hóa bị hư hỏng; 288 con gia súc bị chết, nhiều diện tích sản xuất nông nghiệp bị thiệt hại; hơn 500 vị trí thuộc quốc lộ, tỉnh lộ bị sạt lở… Thiệt hại về kinh tế do thiên tai gây ra năm 2021 là hơn 90 tỷ đồng.

Cán bộ Đài Khí tượng - Thủy văn Lào Cai ghi số liệu quan trắc.

Dù diễn biến thời tiết, thiên tai ngày càng khó lường nhưng thiệt hại về người và tài sản do thiên tai gây ra từ năm 2017 đến nay đã giảm dần. Công tác dự báo, cảnh báo sớm là một trong những yếu tố quan trọng góp phần giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra. Hiện nay, mạng lưới quan trắc khí tượng - thủy văn trên địa bàn tỉnh có 75 trạm, hệ thống dự báo, cảnh báo thời tiết, thiên tai, trong đó có 4 trạm khí tượng tại các địa phương có khí hậu đặc thù như thị xã Sa Pa, huyện Bắc Hà, Bảo Yên và thành phố Lào Cai; 5 trạm thủy văn tại thành phố Lào Cai, Ngòi Nhù, Bảo Yên, Vĩnh Yên và Bảo Hà; 3 trạm thời tiết tổng hợp thuộc Văn Bàn, Bát Xát và Bắc Hà; 55 trạm đo mưa chuyên dùng và 8 trạm quan trắc khí tượng tự động.

Ông Quảng Văn Việt, Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh cho biết: Từ khi lắp đặt, thuê các dịch vụ cảnh báo thiên tai, năng lực phòng, chống thiên tai được tăng cường. Ban chỉ huy các cấp nắm sớm thông tin, chỉ đạo kịp thời các biện pháp phòng tránh, ứng phó nên thiệt hại về người, tài sản, kết cấu hạ tầng giảm rõ rệt. Có thể minh chứng cụ thể bằng việc lắp đặt, thuê dịch vụ các trạm đo mưa tự động Vinarain và trạm thời tiết tổng hợp đã cung cấp thông tin dữ liệu đo mưa theo thời gian thực, thông tin tình hình mưa được cập nhật nhanh, chính xác theo giờ. Qua đó, cán bộ trực ban có thể theo dõi lượng mưa ở các địa phương, cảnh báo khi lượng mưa vượt ngưỡng, có nguy cơ kéo theo các loại hình thiên tai tiếp theo như ngập lụt, lũ quét, sạt lở… làm cơ sở chỉ đạo phòng tránh, ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Năm 2021, thiên tai gây thiệt hại hơn 90 tỷ đồng. (Ảnh minh họa)

Tuy đã được đầu tư nhưng theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường, để đảm bảo việc đo mưa và cảnh báo chính xác, mật độ đặt trạm khoảng 10 đến 15 km2/trạm đối với các vùng đồi núi, sườn đón gió (bình quân mỗi xã 1 trạm). Với số lượng trạm đo mưa trên địa bàn tỉnh (55 trạm) như hiện nay còn mỏng, chưa đủ để quan trắc, dự báo, cảnh báo hết trên phạm vi toàn tỉnh (nhu cầu hơn 100 trạm). Trong khi đó, hiện nay, mức độ dự báo, cảnh báo thời tiết của Trung tâm Khí tượng - Thủy văn Quốc gia, Đài Khí tượng - Thủy văn khu vực Việt Bắc và Đài Khí tượng - Thủy văn tỉnh Lào Cai mới chỉ dự báo, cảnh báo được đến cấp huyện. Do đó, Lào Cai vẫn cần lắp đặt, thuê dịch vụ thêm khoảng 60 trạm đo mưa tự động để nâng cao năng lực cảnh báo, dự báo thiên tai.

Theo lãnh đạo Đài Khí tượng - Thủy văn Lào Cai, việc đầu tư lắp đặt hoặc thuê dịch vụ cung cấp cảnh báo thời tiết, thiên tai có vai trò quan trọng nhằm cảnh báo sớm các hiện tượng thiên tai nguy hiểm, chủ động các phương án ứng phó, giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra. Công tác dự báo, cảnh báo cần tới được cấp xã, mức độ chính xác cao hơn và được thông tin kịp thời đến người dân. Bên cạnh đó, cần nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ cảnh báo, dự báo viên và cán bộ làm công tác phòng, chống thiên tai các cấp, tuyên truyền, nâng cao năng lực ứng phó, tăng tính chủ động cho người dân trước những diễn biến thời tiết cực đoan có thể xảy ra.

Dự kiến năm 2022, tỉnh Lào Cai sẽ đầu tư và thuê thêm trạm đo mưa và hệ thống cảnh báo nhằm nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo thiên tai trên địa bàn tỉnh. Những năm tới, trong bối cảnh khí hậu toàn cầu có những biến đổi lớn, dự báo tiếp tục diễn biến bất thường, khó lường. Để phục vụ hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai, các cơ quan chuyên môn, lực lượng phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh đang nỗ lực nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo thiên tai, trọng tâm là việc cảnh báo, dự báo sớm và chi tiết.