Chân dung thủ lĩnh Hamas Yahya Sinwar, nhân vật vừa bị Israel tuyên bố tiêu diệt

Bị Israel gắn cho nhiều biệt danh

Sinwar là một trong những mục tiêu chính trong cuộc chiến của Israel chống lại lực lượng Hamas ở Dải Gaza. Các quan chức Israel đã gắn cho ông nhiều biệt danh, bao gồm “bộ mặt của cái ác” và “gã đồ tể từ Khan Younis”.

Từng là một nhân vật được nhiều người biết đến, ông Sinwar đã không xuất hiện công khai kể từ cuộc tấn công vào Israel hồi tháng 10-2023. Mặc dù bị Israel truy lùng gắt gao trong thời gian dài, nhưng nhân vật này vẫn sống sót bằng cách ẩn náu trong mạng lưới đường hầm ngầm rộng lớn ở Dải Gaza.

Sinwar sinh ra trong một trại tị nạn tại Khan Younis, phía Nam Gaza, vào năm 1962. Gia đình ông đã phải di tản khỏi ngôi làng Al-Majdal của Palestine - hiện là thành phố Ashkelon của Israel - trong cuộc chiến tranh Ảrập-Israel.

Sinwar theo học tại Đại học Hồi giáo ở Gaza vào đầu những năm 1980, nơi ông học tiếng Ảrập, gia nhập các tổ chức sinh viên theo chủ nghĩa dân tộc Palestine và bị giam giữ vì tham gia vào hoạt động chống chiếm đóng. Năm 1985, trước khi Hamas được thành lập, ông đã giúp tổ chức Majd, một mạng lưới thanh niên Hồi giáo vạch trần những người cung cấp tin tức Palestine cho Israel.

Sinwar gia nhập Phong trào Hồi giáo Hamas vào cuối những năm 1980, và nhanh chóng thăng tiến trong hàng ngũ của tổ chức này. Ông thành lập nhánh an ninh tình báo quốc tế đáng sợ của Hamas, Majd, và được biết đến với việc sử dụng bạo lực tàn bạo đối với bất kỳ ai bị nghi ngờ hợp tác với người Israel.

Sinwar bị giam giữ tại Israel với 4 bản án chung thân vào năm 1988, bị buộc tội dàn dựng vụ giết hại 2 binh sĩ Israel và 4 người Palestine bị tình nghi hợp tác với Israel. Trong thời gian bị giam giữ, Sinwar bị cáo buộc đã ngược đãi và thao túng các tù nhân khác.

Yahya Sinwar (ở giữa), cùng cố thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh (bên trái), tham dự lễ tang Mazen Fuqaha - thành viên cấp cao của nhóm, tại thành phố Gaza ngày 25-3-2017

Sinwar cho biết ông đã dành nhiều năm trong tù để nghiên cứu kẻ thù của mình, bao gồm cả việc học cách đọc và nói thành thạo tiếng Do Thái. Năm 2011, ông được thả như một phần của cuộc trao đổi tù nhân, trong đó hơn 1.000 tù nhân Palestine được thả để đổi lấy việc trả tự do cho Gilad Shalit, một binh sĩ thuộc Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã bị giam giữ tại Dải Gaza trong suốt 5 năm.

Sau khi được trả tự do, Sinwar trở về Dải Gaza, nơi ông tiếp tục hoạt động trong hàng ngũ tổ chức Hamas. Trong khi một số người coi Sinwar là một nhân vật cứng rắn, những người khác lại đánh giá ông là chiến lược gia lão luyện. Ông cũng được coi là một lãnh đạo chính trị thực dụng. Năm 2017, Hamas bầu ông Sinwar làm người đứng đầu chính trị của cơ quan ra quyết định chính tại Dải Gaza.

Sau 15 năm trong tù, ông đã sử dụng tiếng Do Thái của mình để kêu gọi công chúng Israel ủng hộ lệnh ngừng bắn với Hamas. “Chúng tôi sẽ không công nhận Israel, nhưng sẵn sàng thực hiện một lệnh ngừng bắn dài hạn với Israel để mang lại sự bình yên và thịnh vượng cho khu vực”, ông nói trong cuộc phỏng vấn với một đài truyền hình Israel.

Và trong cuộc phỏng vấn hiếm hoi với một nhà báo Italy vào năm 2018, Sinwar cho biết nhóm này sẵn sàng tìm kiếm giải pháp chính trị. Ông nói rằng: “Một cuộc chiến mới không có lợi cho bất kỳ ai”.

Ông cũng ám chỉ đến thực tế mà ông và những người khác ở Dải Gaza đang phải đối mặt dưới sự phong tỏa của Israel, rút ra từ kinh nghiệm của chính ông trong nhà tù Israel. “Tôi chưa bao giờ ra ngoài - tôi chỉ thay đổi nhà tù”, ông nói về cuộc sống ở Gaza.

Củng cố vai trò lãnh đạo Hamas trong suốt cuộc chiến với Israel

Năm 2018, dưới sự lãnh đạo của Sinwar, Hamas đã phát động chiến dịch “Hành trình trở về”, trong đó người dân Gaza biểu tình hàng tuần gần biên giới Israel, kêu gọi Israel dỡ bỏ lệnh phong tỏa và cho phép người Palestine có quyền trở về làng mạc và thị trấn của tổ tiên họ. Các cuộc biểu tình đã thu hút sự chú ý của quốc tế và sự ủng hộ của các nhóm nhân quyền. Tại một trong những cuộc biểu tình, Sinwar đã hoan nghênh những người phải đối mặt với “kẻ thù đang bao vây chúng ta”.

Là lãnh đạo chính trị của Hamas, Sinwar tập trung vào các mối quan hệ đối ngoại của nhóm, xây dựng mối quan hệ quan trọng với các nước Ả rập trong khu vực. Theo nghiên cứu của Hội đồng quan hệ đối ngoại châu Âu (ECFR), ông chịu trách nhiệm khôi phục mối quan hệ của Hamas với các nhà lãnh đạo Ai Cập, và tiếp tục thu hút nguồn tài trợ quân sự từ Iran.

Israel đã công khai cáo buộc Sinwar là “kẻ chủ mưu” vụ tấn công của Hamas nhằm vào Israel ngày 7-10 năm ngoái, khiến ông trở thành một trong những mục tiêu chính trong cuộc chiến của Israel ở Gaza. Đây là cuộc tấn công gây thương vong nặng nề nhất trong lịch sử Israel. Hamas và các nhóm vũ trang Palestine khác đã giết chết hơn 1.200 người, chủ yếu là thường dân, và cũng bắt khoảng 250 người làm con tin.

Ông Yahya Sinwar xuất hiện tại một lễ hội ở Sân vận động Palestine của thành phố Gaza vào ngày 1-10-2022

Sinwar được coi là người ra quyết định quan trọng và có khả năng là điểm liên lạc chính tại Dải Gaza trong các cuộc đàm phán căng thẳng về việc trả tự do cho các con tin bị Hamas bắt cóc vào vùng đất này trong các cuộc tấn công ngày 7-10-2023. Các cuộc đàm phán có sự tham gia của những quan chức cấp cao từ Israel, Mỹ, Qatar và Ai Cập.

Trong suốt cuộc chiến với Israel, Sinwar đã củng cố vai trò lãnh đạo Hamas và trở thành nhân vật quan trọng nhất của tổ chức này. Ảnh hưởng của ông ta thậm chí còn lớn hơn sau vụ Israel hạ sát các thành viên cấp cao khác của Hamas, bao gồm Mohammed al-Masri, thường được gọi là Mohammed Deif, chỉ huy Lữ đoàn Al-Qassam, cánh quân sự của Hamas và cấp phó Marwan Issa. Vào tháng 8 vừa qua, ông Sinwar trở thành thủ lĩnh Hamas sau khi người tiền nhiệm của ông là Ismail Haniyeh bị ám sát tại Thủ đô Tehran của Iran.

Đến ngày 17-10-2024, quân đội Israel mới tuyên bố tiêu diệt được ông Yahya Sinwar, chấm dứt cuộc truy lùng gắt gao nhân vật này trong hơn 1 năm qua.

Theo CNN

Hoàng Cường