Chiến lược tích hợp hệ thống năng lượng và Chiến lược hydro của Liên minh châu Âu (Kỳ II)

Chiến lược Hydrogen của EU

Chiến lược hydro của EU đề cập đến cách hiện thực hóa các tiềm năng này thông qua các khoản đầu tư, hệ thống các quy định, tạo lập thị trường, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo.

Hydro có thể cung cấp năng lượng cho các ngành không phù hợp với điện khí hóa và có khả năng ứng dụng để lưu trữ các luồng năng lượng tái tạo trong thời gian thấp điểm. Tuy nhiên, điều này chỉ có thể đạt được với sự phối hợp hành động giữa khu vực nhà nước và tư nhân ở cấp độ liên minh. EU ưu tiên phát triển hydro tái tạo, được sản xuất chủ yếu từ năng lượng gió và năng lượng mặt trời. Tuy nhiên trong ngắn và trung hạn, EU sẽ cần sử dụng các loại hydro phát thải carbon thấp khác để đẩy nhanh quá trình giảm phát thải và hỗ trợ phát triển thị trường hydro.

Quá trình chuyển đổi dần sang năng lượng hydro đòi hỏi cách tiếp cận theo từng giai đoạn:

Trong giai đoạn 2020-2024, EU sẽ hỗ trợ lắp đặt tối thiểu 6 GW công suất điện phân mới nhằm sản xuất hydro từ các nguồn năng lượng tái tạo cũng như tăng sản xuất lên 1 triệu tấn green hydrogen mỗi năm.

Trong giai đoạn 2025-2030, hydro sẽ phải trở thành một phần cơ bản của hệ thống năng lượng tích hợp châu Âu với công suất điện phân hydro đạt ít nhất 40 GW và năng lực sản xuất hydro tái tạo tăng lên 10 triệu tấn/năm.

Trong giai đoạn 2030-2050, các công nghệ hydro sẽ đạt đến độ chín và được triển khai ở quy mô lớn trong tất cả các lĩnh vực khó giảm phát thải carbon.

Để giúp thực hiện chiến lược này, Ủy ban châu Âu sẽ thành lập Liên minh hydro sạch châu Âu (European Clean Hydrogen Alliance) với sự tham gia của các nhà lãnh đạo công nghiệp, xã hội dân sự, các bộ trưởng quốc gia và khu vực và Ngân hàng đầu tư châu Âu. Liên minh sẽ xây dựng một chuỗi đầu tư cho mở rộng sản xuất và hỗ trợ tiêu thụ hydro sạch tại EU.

Để đạt mục tiêu hỗ trợ các công nghệ hydro sạch nhất, Ủy ban châu Âu sẽ nhóm họp để đưa ra các tiêu chuẩn, thuật ngữ và chứng nhận chung dựa trên lượng phát thải carbon phù hợp với quy định trong các luật khí hậu và năng lượng hiện hành, phù hợp với phân loại của EU cho các khoản đầu tư bền vững. Ủy ban châu Âu sẽ đề xuất các biện pháp chính sách và quy định nhằm tạo sự yên tâm cho các nhà đầu tư; trang bị cơ sở vật chất cho tiêu thụ hydro; khuyến khích cơ sở hạ tầng và mạng lưới hậu cần cần thiết; điều chỉnh các công cụ hoạch định cơ sở hạ tầng và hỗ trợ đầu tư.

Một điểm đáng chú ý trong chiến lược hydro của châu Âu là thay thế các thuật ngữ như: grey hydrogen, green hydrogen, blue hydrogen bằng các thuật ngữ mới phù hợp hơn như: hydro điện phân (Electricity-based hydrogen), hydro tái tạo (renewable hydrogen hay clean hydrogen), hydro hóa thạch (Fossil-based hydrogen), hydro hóa thạch kèm thu gom carbon (Fossil-based hydrogen with carbon capture), hydro carbon thấp (low-carbon hydrogen).

Đánh giá về Chiến lược Hydrogen của EU

Với việc ban hành một chiến lược chung về phát triển nguồn năng lượng hydro ở cấp độ liên minh, EU đã trở thành người chơi dẫn đầu xu hướng trên thị trường năng lượng sạch và phát triển năng lượng bền vững hiện nay. EU cũng là nhà đầu tư lớn nhất trong lĩnh vực phát triển năng lượng hydro. Việc ra mắt chiến lược cũng cho thấy EU đã chính thức khởi động quá trình công nghiệp hóa bằng năng lượng hydro. Chiến lược hydro sẽ cung cấp các biện pháp hỗ trợ toàn bộ chuỗi giá trị hydro để tăng quy mô của ngành năng lượng này. Chiến lược cũng là hành lang pháp lý quan trọng nhất để thu hút các nguồn lực trong và ngoài liên minh vào các dự án cụ thể với mức độ rủi ro được đảm bảo và sự đồng hành của các chính phủ để hiện thực hóa các dự án.

Nếu chiến lược được triển khai đồng bộ và hiệu quả, EU sẽ trở thành nơi khai sinh nền kinh tế hydro toàn cầu và thị trường giao dịch năng lượng hydro đầu tiên trên thế giới. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu, áp dụng các chính sách hỗ trợ cụ thể, EU cần lên kế hoạch xây dựng thị trường hydro chi tiết để có thể nhân rộng mô hình thị trường hydro cho các khu vực địa lý khác.

Phạm TT