Chính sách pháp luật tài chính kịp thời ứng phó với các thách thức

Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: Văn Chung

Chính sách ngày càng đồng bộ, minh bạch

Báo cáo tình hình thực hiện Chỉ số cải thiện các quy định của pháp luật 6 tháng đầu năm 2023, Bộ Tài chính nêu rõ, chính sách pháp luật tài chính được xây dựng đáp ứng các tiêu chí về tính đồng bộ, thống nhất, khả thi và công khai, minh bạch. Nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động xây dựng, hoàn thiện pháp luật tài chính, lãnh đạo Bộ Tài chính thường xuyên quan tâm, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghiêm túc các quy định về xây dựng chính sách pháp luật tài chính.

Theo Bộ Tài chính, trong 6 tháng đầu năm 2023, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế chính sách pháp luật tài chính đạt được nhiều kết quả tích cực. Triển khai thực hiện nhiệm vụ xây dựng pháp luật theo những định hướng và giải pháp đồng bộ, đã tạo chuyển biến căn bản trong việc nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật tài chính, đáp ứng các tiêu chí về tính đồng bộ, thống nhất, khả thi và công khai, minh bạch.

Các chính sách tài chính đã được triển khai linh hoạt với các thách thức do khủng hoảng kinh tế đặt ra, kịp thời tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh. Công tác hoàn thiện thể chế trong lĩnh vực tài chính đã tiếp cận được các thông lệ quốc tiếp, đáp ứng yêu cầu hội nhập và góp phần hiện đại hóa quản lý tài chính, đảm bảo yêu cầu về cải cách hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Hiện nay, Bộ Tài chính đang khẩn trương triển khai theo kế hoạch sửa đổi, bổ sung nhiều dự án luật quan trọng, như sửa các luật về thuế; Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp (sửa đổi) và nhiều nghị quyết, nghị định của Chính phủ. Đối với Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp (sửa đổi), Bộ Tài chính đã có văn bản gửi Bộ Tư pháp hồ sơ đề nghị xây dựng Luật sau khi đã hoàn thiện để làm thủ tục bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 của Quốc hội. Sau Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, cho ý kiến về nội dung dự án Luật, cùng với việc quyết định bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh khi đủ điều kiện.

Lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm

Về xây dựng, ban hành văn bản quy pháp pháp luật, từ ngày 16/11/2022 đến hết ngày 15/5/2023, Bộ đã trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành 20 nghị định và 2 quyết định, đồng thời đã ban hành theo thẩm quyền 41 thông tư. Bộ Tài chính đã kiểm tra 41 thông tư do Bộ ban hành, kết quả kiểm tra cho thấy, các thông tư này đều được ban hành đúng thẩm quyền, đúng trình tự thủ tục, nội dung phù hợp với quy định của văn bản cấp trên và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Ban hành theo thầm quyền 41 thông tư

Từ ngày 16/11/2022 đến hết ngày 15/5/2023, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành 20 nghị định và 2 quyết định, đồng thời đã ban hành theo thẩm quyền 41 thông tư. Bộ Tài chính đã kiểm tra 41 thông tư do Bộ ban hành, kết quả kiểm tra cho thấy, các thông tư này đều được ban hành đúng thẩm quyền, đúng trình tự thủ tục, nội dung phù hợp với quy định của văn bản cấp trên và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Công tác thẩm định văn bản quy phạm pháp luật tiếp tục được đẩy mạnh theo hình thức Hội đồng để nâng cao chất lượng, hiệu quả. Từ ngày 16/11/2022 đến hết ngày 15/5/2023, Vụ Pháp chế (Bộ Tài chính) đã tổ chức thẩm định 41 thông tư do các đơn vị thuộc Bộ chủ trì soạn thảo. Bên cạnh đó, theo phân công của Thủ tướng, Bộ Tài chính được giao chủ trì soạn thảo 6 văn bản, trong đó có 3 nghị định, 3 thông tư để quy định chi tiết thi hành Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi). Công tác kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật cũng như công tác kiểm tra, giám sát việc tổ chức thi hành pháp luật ngày càng được tăng cường.

Về kết quả rà soát thường xuyên, Bộ đã ban hành quyết định về kế hoạch triển khai nhiệm vụ rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực tài chính năm 2023. Trên cơ sở kế hoạch của bộ, các đơn vị tổng cục thuộc Bộ đã ban hành kế hoạch kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật để làm cơ sở tổ chức thực hiện trong toàn hệ thống. Bộ Tài chính triển khai công tác kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật do các bộ, ngành, địa phương ban hành có liên quan đến lĩnh vực tài chính; kiểm tra văn bản theo chuyên đề và kiểm tra thực hiện văn bản...

Theo chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Minh Phong, Bộ Tài chính là một trong số những bộ, ngành ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật, liên quan đến người dân và doanh nghiệp. Các chính sách tài chính đã ngày càng gần dân, vì dân hơn, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Trên thực tế, năng lực phản ánh chính sách trong quá trình tổ chức thi hành pháp luật, nhất là trong việc tiếp nhận và xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân và doanh nghiệp ngày càng được chú trọng. Hơn nữa, việc đối thoại với người dân, doanh nghiệp về những vướng mắc trong thực thi chính sách pháp luật được thực hiện thường xuyên, kịp thời.

Bám sát thực tiễn để xây dựng và hoàn thiện pháp luật tài chính

Để cải thiện hơn nữa công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế chính sách pháp luật tài chính, Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục đẩy mạnh phối hợp giữa các cơ quan; đổi mới, cải tiến về quy trình, cách làm... Theo đó, cơ quan chủ trì soạn thảo phải chủ động phối hợp sớm với các đơn vị có chức năng liên quan thuộc Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ và các Ủy ban của Quốc hội để triển khai thực hiện nhiệm vụ soạn thảo.

Các cơ quan này cần tham gia ngay từ đầu trong quá trình soạn thảo, thảo luận, cho ý kiến vào dự thảo. Đồng thời, cần đa dạng hóa các hình thức lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức cá nhân có liên quan theo hướng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác soạn thảo văn bản...

Năm 2023, ngành Tài chính đặt mục tiêu: xây dựng nền tài chính quốc gia phát triển bền vững, hiện đại và hội nhập, góp phần thúc đẩy tăng trưởng, tăng cường khả năng chống chịu của nền kinh tế, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và an ninh tài chính quốc gia. Các chính sách tài chính sẽ được thực hiện hợp lý, cải thiện dư địa tài khóa, tạo điều kiện thuận lợi để huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính, giải quyết hài hòa các vấn đề phát triển kinh tế - xã hội và môi trường, đảm bảo an ninh quốc phòng và an sinh xã hội.

Ngành Tài chính xác định tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa tư duy xây dựng, hoàn thiện pháp luật để đề xuất được những định hướng chính sách lớn, then chốt nhằm góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị được giao. Theo đó, ngành Tài chính tiếp tục đổi mới, cải tiến về quy trình và linh hoạt cách làm trong công tác soạn thảo văn bản cũng như công tác phổ biến, tuyên truyền pháp luật cả trước, trong và sau quá trình soạn thảo văn bản. Đồng thời, chủ động rà soát các chính sách pháp luật tài chính thuộc phạm vi quản lý để đề xuất nội dung hoàn thiện thể chế tài chính; kịp thời giải quyết các vướng mắc phát sinh trong thực tiễn, bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm trong xây dựng thể chế.

Bộ Tài chính xác định, việc hoàn thiện thể chế tài chính tiếp tục gắn và tạo cơ sở pháp lý cho cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Thể chế tài chính phải tiếp cận nhanh với các thông lệ quốc tế, đáp ứng yêu cầu của việc hội nhập ngày càng sâu rộng về kinh tế và phát huy, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của đất nước./.

Minh Anh