Cỗ xe tăng cực dị của Thụy Điển, vừa bắn vừa 'nhún nhảy'

Thụy Điển đã thiết kế xe tăng chiến đấu chủ lực Stridsvagn 103 (Strv 103), hay còn gọi là S-Tank vào giữa những năm 1950; đặt khả năng sống sót trong chiến đấu, là tiêu chí thiết kế số một.

Loại xe tăng này có khả năng "nhún" nổi tiếng trên thế giới chính do Thụy Điển sản xuất từ những năm 60 của thế kỷ trước và dùng cho tới tận năm 1997 mới bị loại biên.

Dù mang danh là "xe tăng", tuy nhiên Stridsvagn 103 lại giống với pháo tự hành hơn khi nó không có tháp pháo, nòng pháo được gắn cố định và không thể xoay hay nâng hạ được.

Nòng pháo của xe tăng chủ lực Stridsvagn 103 khi cần đổi hướng sẽ đòi hỏi toàn bộ thân xe phải xoay theo. Tuy khá cồng kềnh nhưng phương án này được Thụy Điển khẳng định là hiệu quả hơn so với xoay tháp pháo như thông thường.

Còn đây là cách mà Stridsvagn 103 nâng - hạ nòng pháo.

Sự hiệu quả của việc xoay cả thân xe thay vì chỉ xoay riêng nòng pháo thể hiện ở chỗ, phần đầu xe tăng Stridsvagn 103 - nơi có giáp dày nhất sẽ luôn hướng vào mục tiêu thay vì "phơi" lưng hoặc thân xe ra trước mục tiêu.

Thiết kế độc đáo của Stridsvagn 103 còn thể hiện ở chỗ nó có khả năng chạy tiến, lùi với tốc độ nhanh như nhau. Điều này cho phép Stridsvagn 103 hoạt động đánh du kích như các loại pháo tự hành chống tăng.

Hộp số của xe bao gồm hai số tiến và hai số lùi. Khả năng đi lùi nhanh như tiến giúp Stridsvagn 103 lùi xa khỏi khu vực nguy hiểm một cách nhanh chóng trong khi nòng pháo vẫn hướng về đối phương và vẫn khai hỏa liên tục được khi rút chạy.

Xe tăng được trang bị nòng pháo 105mm rãnh xoắn với cơ số đạn 50 viên kèm theo hệ thống nạp đạn tự động. Việc được ra đời vào đầu thập niên 60 khiến Stridsvagn 103 trở thành một trong những loại xe tăng đầu tiên của phương Tây được trang bị hệ thống nạp đạn tự động.

Xe có kíp chiến đấu ba người bao gồm trưởng xa, lái xe kiêm pháo thủ cùng với... một lái xe phía sau - chịu nhiệm vụ điều khiển phương tiện khi đi lùi.

Hai ghế lái xoay lưng vào nhau trên xe tăng Stridsvagn 103 là vị trí của hai lái xe với một người kiêm nhiệm vụ điều khiển pháo và lái xe tăng hành tiến, một người chuyên chịu trách nhiệm... lùi xe ở tốc độ cao.

Để giảm chiều cao xe tăng, hạn chế việc biến thành mục tiêu trên chiến trường, các nhà thiết kế xe tăng Stridsvagn 103 đã loại bỏ tháp pháo; kết quả là một chiếc xe tăng chiến đấu chủ lực, có cấu hình thấp nhất từng được chế tạo. Strv 103 chỉ cao 2,13 mét và khẩu pháo của Strv 103 chỉ cách mặt đất 1,67 mét.

Mặc dù xe tăng chủ lực Strv 103 chắc chắn đạt tiêu chí là loại xe tăng khó bị bắn trúng nhất, nhưng mặt trái của nó là pháo chính của Strv 103 gắn cố định vào thân xe, nên không thể di chuyển lên-xuống hoặc sang phải-trái như pháo của các loại xe tăng khác.

Vậy pháo thủ ngắm pháo vào mục tiêu như thế nào, khi pháo không thể di chuyển? Các nhà thiết kế Thụy Điển đã sử dụng khi chuyển hướng pháo, thì bắt buộc phải xoay cả hướng xe; còn thay đổi tầm, thì sử dụng hệ thống treo của các bánh xe, để nâng nòng pháo cao thấp.

Mặc dù việc di chuyển ngắm bắn của pháo đã được giải quyết; nhưng do pháo gắn chặt vào thân xe, nên xe không thể lắp các hệ thống ổn định ngang, dọc cho pháo; những công nghệ mà các nhà thiết kế ra Stridsvagn 103 của Thụy Điển của đã đoán sai và không thể sửa chữa. (Nguồn ảnh: Pinterest).

Lý Thùy (TH)