Cuộc phản công bế tắc của Ukraine đặt ông Biden vào tình thế chính trị khó khăn

Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đặt ra chiến lược rót hàng tỷ USD viện trợ quân sự cho Ukraine nhằm tạo điều kiện cho Kyiv đàm phán với Nga với vị thế “cửa trên”. Tuy nhiên, việc cuộc phản công của Ukraine lâm vào bế tắc có thể thách thức khả năng tiếp tục cung cấp vũ khí của Mỹ và phương Tây vốn vẫn được cho là “chưa đầy đủ”, đồng thời tạo điều kiện chỉ trích cho những người phản đối viện trợ Ukraine “quá mức”.

“Thật dễ dàng để cung cấp thêm khi mọi thứ đang diễn ra tốt đẹp. Nhưng chính quyền Biden hiện đang rất ít lựa chọn. Việc ngừng viện trợ cho Ukraine có thể tạo điều kiện cho Nga giành chiến thắng và sẽ là thất bại đặc trưng trong chính sách đối ngoại của Biden tương tự như việc rút quân khỏi Afghanistan”, John Herbst, cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine, nói với Wall Street Journal (WSJ).

Tổng thống Mỹ Joe Biden - Ảnh: WSJ

Việc dành hơn 43 tỷ USD hỗ trợ an ninh cho Kyiv của chính quyền Biden đang phải đối mặt với những thách thức tại quốc hội từ một số thành viên của đảng Cộng hòa.

13 thành viên Đảng Cộng hòa ở Thượng viện hôm 20.7 đã bỏ phiếu ủng hộ một sửa đổi đối với dự luật chi tiêu quốc phòng hàng năm vốn sẽ hạn chế khả năng tài trợ cho Ukraine. Tuy nhiên, dự luật này đã không được đa số chấp thuận và cho đến nay sự ủng hộ dành cho Ukraine vẫn mạnh mẽ giữa các đảng viên Cộng hòa khác trong quốc hội.

Khi tiến tới cuộc tranh cử tổng thống vào năm tới, các đối thủ của ông Biden trong đó nổi lên là hai ứng cử viên hàng đầu của đảng Cộng hòa gồm cựu Tổng thống Donald Trump và Thống đốc Florida Ron DeSantis - đã gợi ý rằng họ có thể tiết chế hỗ trợ quân sự cho Ukraine.

Trong khi đó, người Nga cũng tỏ ra ít có khuynh hướng đàm phán. Thomas Graham, một thành viên tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ, cho biết: “Người Nga rất vui khi nói về sự đầu hàng của Ukraine. Tôi không nghĩ rằng họ thực sự quan tâm đến bất kỳ cuộc đàm phán nào về một giải pháp cho cuộc khủng hoảng Ukraine nếu thiếu điều đó vào thời điểm này”.

Theo WSJ, cuộc phản công của Ukraine, được phát động vào đầu tháng 6, nhằm chiếm lại một phần trong số gần 20% lãnh thổ Ukraine bị Moscow kiểm soát. Mặc dù Ukraine đã chiếm lại một số lãnh thổ nhất định, nhưng Kyiv vẫn chưa đạt được bước đột phá nào có thể buộc Nga phải ngồi vào bàn đàm phán.

“Kỳ vọng của tôi là có thể thấy Ukraine đạt được tiến bộ đáng kể trong cuộc phản công của họ và điều đó tạo ra một thỏa thuận thương lượng ở khu vực chiến sự”, Tổng thống Biden nói trong chuyến thăm Helsinki (Phần Lan) hồi đầu tháng này.

Với việc cả Nga và Ukraine đều không có xu hướng nhượng bộ lẫn nhau để ngồi vào bàn đàm phán, Nhà Trắng hiện có rất ít lựa chọn ngoài việc tiếp tục con đường cứu trợ Ukraine với hy vọng về một bước đột phá chiến trường cuối cùng chống lại các lực lượng cố thủ của Nga hay những rạn nứt chính trị mới ở Moscow.

Các quan chức Mỹ cũng thừa nhận cuộc phản công của Kyiv đang diễn ra chậm chạp, nhưng nói rằng còn quá sớm để đánh giá hiệu quả cho đến khi Ukraine triển khai thêm các lữ đoàn chiến đấu của mình, đặc biệt là những lực lượng đã được Mỹ huấn luyện tại các căn cứ ở châu Âu.

Trong cuộc phỏng vấn hôm 23.7 trên CNN, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết cuộc tấn công vẫn đang ở những ngày đầu và Ukraine “đã lấy lại khoảng 50% lãnh thổ” kể từ tháng 2 năm 2022, khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt.

Quan chức cấp cao giấu tên tại châu Âu cho biết, một số nước phương Tây không mấy kỳ vọng lực lượng Ukraine có thể đánh bật quân đội Nga khỏi toàn bộ miền đông Ukraine hoặc chiếm lại Crimea.

“Chúng tôi không mong đợi rằng họ sẽ có thể lấy lại toàn bộ lãnh thổ đã bị mất vào tay Nga, đặc biệt nếu đang xem xét đến Crimea và thậm chí cả phần lãnh thổ đã bị kiểm soát vào năm 2014 với vùng Donbass”, quan chức này cho hay.

Thách thức khác mà Mỹ và các đồng minh phải đối mặt là dự trữ vũ khí của Ukraine đang dần cạn kiệt. Phát biểu với các phóng viên vào tuần trước tại Diễn đàn An ninh Aspen, Ngoại trưởng Anh James Cleverly cho biết Mỹ và phương Tây phải tiếp tục cung cấp càng nhiều và càng nhanh càng tốt cho Ukraine.

Một nhà ngoại giao phương Tây ở Washington cho biết Mỹ có thể phải chấp nhận rằng cuộc chiến ở Ukraine sẽ không sớm kết thúc và các đồng minh cần chuẩn bị tiếp tế cho Kyiv trong một cuộc xung đột kéo dài nhiều năm.

Câu hỏi đặt ra là liệu Mỹ và các đồng minh có quyết tâm hỗ trợ liên tục hay thậm chí mở rộng viện trợ nếu cuộc phản công của Kyiv tiếp tục không đạt được kết quả như mong đợi. Ưu tiên hàng đầu của Ukraine là tên lửa tầm xa ATACMS do Mỹ sản xuất và nhanh chóng tiếp cận kho máy bay chiến đấu F-16.

Phát biểu vào tuần trước tại Diễn đàn An ninh Aspen, Phó Thủ tướng Canada Chrystia Freeland đã công khai lo lắng về khả năng các đồng minh phương Tây sẽ tiếp tục hành trình viện trợ quân sự cho Ukraine. “Thực ra, nỗi sợ hãi lớn nhất của tôi đối với Ukraine chính là chúng tôi”, bà nói.

Hoàng Vũ (theo Wall Street Journal)