Dang dở xây dựng nông thôn mới nâng cao

Phấn đấu về đích nông thôn mới nâng cao năm 2020 nhưng đến gần hết năm, xã Quang Minh vẫn còn thiếu 3 tiêu chí cứng cần nguồn vốn lớn. Trong ảnh: Hạ tầng chợ xã vẫn còn dang dở

Quá sức

Là một trong số ít địa phương về đích NTM đợt đầu năm 2014 nên xã Quang Minh (Gia Lộc) được kỳ vọng sẽ tạo ra bứt phá trong xây dựng NTM nâng cao. Mặt khác, xã cũng xác định sẽ tiếp tục phát triển trên nền tảng thành quả NTM đã gây dựng. Vì thế ngay từ sớm, khi chưa có hướng dẫn của các cấp về lộ trình xây dựng NTM tiếp theo, địa phương đã chủ động nâng cao chất lượng các tiêu chí. Thế nhưng để đạt các tiêu chí của NTM nâng cao là không hề đơn giản. Xã đã loay hoay tìm cách tháo gỡ. Không được hỗ trợ từ cấp trên nên việc bảo đảm các tiêu chí là quá sức đối với địa phương.

Trước thực tế đó, đầu tháng 11.2020, sau khi rà soát tiến độ thực hiện NTM nâng cao, xã Quang Minh còn thiếu 3 tiêu chí cứng cần nguồn vốn lớn là trường học, cơ sở vật chất văn hóa, hạ tầng thương mại nông thôn. Vì vậy, xã đã xin không về đích theo kế hoạch và đề nghị được hoàn thành vào năm 2022. Ông Nguyễn Văn Biên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã thừa nhận: “Do mục tiêu quá cao nên địa phương không thể về đích đúng hẹn. Thay vì cố tạo áp lực, ráo riết hoàn thành các tiêu chí, địa phương thẳng thắn nhìn vào những khó khăn để xây dựng tiến độ thực hiện phù hợp. Xã quyết tâm xây dựng NTM nâng cao không có nợ đọng, làm đến đâu xử lý nợ đến đó".

Mặc dù đã nỗ lực thực hiện 18 tiêu chí NTM nâng cao nhưng xã Quang Trung (Tứ Kỳ) cũng phải bỏ cuộc giữa chừng vì không thể thực hiện xong những tiêu chí cần nguồn vốn lớn trong thời gian ngắn. Hiện địa phương vẫn còn 3 tiêu chí chưa đạt là giao thông, trường học, an ninh trật tự - hành chính công. Trong đó khó khăn nhất là tiêu chí giao thông và trường học. Xã cần khoảng 11 tỷ đồng để cải tạo, nâng cấp 5,56 km đường trục xã và bê tông hóa 1,1 km đường nội đồng. Trường tiểu học phải đạt chuẩn quốc gia mức độ 2 nên cần bổ sung các hạng mục như mở rộng quy hoạch, xây nhà đa năng, nhà ăn bán trú, bể bơi, tường bao với tổng kinh phí dự kiến 15 tỷ đồng. Để tạo nguồn, địa phương sẽ tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất và xử lý đất xen kẹp, đồng thời kêu gọi các nhà đầu tư hỗ trợ. Tuy đã xây dựng kế hoạch thực hiện tiêu chí NTM nâng cao bài bản nhưng việc triển khai không phải một sớm, một chiều là đạt được. Từ thực tế này, xã quyết định xin rút, không về đích NTM nâng cao vào năm 2020 mà phấn đấu đến đầu năm 2022 sẽ hoàn thành 18 tiêu chí.

"Cân" lại nội lực

Năm 2020, toàn tỉnh có 21 xã của 9 huyện, thị xã, thành phố đăng ký xây dựng NTM nâng cao. Sau một thời gian thực hiện, có 4 xã là Quang Minh (Gia Lộc), Bình Minh (Bình Giang), Ngọc Kỳ, Quang Trung (Tứ Kỳ) đã xin rút vì không bảo đảm tiến độ theo kế hoạch ban đầu. Điều này cho thấy việc xây dựng NTM nâng cao khi không có sự hỗ trợ từ trên và nguồn nội lực đã vơi cạn là rất khó khăn. Mặt khác còn thể hiện một số bất cập trong việc tự đánh giá khả năng thực tế của từng địa phương để đưa ra định hướng xây dựng NTM phù hợp.

Theo đại diện Chi cục Phát triển nông thôn (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), các xã trong tỉnh bước vào xây dựng NTM nâng cao trong điều kiện không thuận lợi. Quan điểm của tỉnh là dồn sức cho các xã khó khăn xây dựng thành công NTM để tỉnh hoàn thành nhiệm vụ NTM sau đó mới tính đến các mục tiêu khác. Trong khi đó, tỉnh vẫn khuyến khích các địa phương tùy vào điều kiện, thực lực mà chủ động thực hiện các mục tiêu NTM tiếp theo. Những xã về đích NTM trong giai đoạn đầu tiếp tục bắt tay vào xây dựng NTM nâng cao. Mặc dù vậy, khoảng cách giữa tiêu chí NTM thời kỳ đầu với tiêu chí NTM nâng cao là rất lớn. Do đó, trong một thời gian ngắn không thể cán đích ngay được. Vì thế mới dẫn đến tình trạng có xã xin rút lui khi đang thực hiện giữa chừng.

Trong bối cảnh dịch Covid-19 tác động nặng nề tới mọi mặt đời sống của các địa phương trong tỉnh thì việc triển khai nhiệm vụ xây dựng NTM nâng cao thời gian tới dự báo sẽ rất khó khăn. Vì thế, các xã phải có sự tính toán kỹ lưỡng, không chạy theo thành tích mà nóng vội, đặt ra mục tiêu cao hơn năng lực thực tế. Hoặc ngược lại vin vào dịch bệnh mà thờ ơ, bỏ mặc nhiệm vụ chính trị quan trọng này. Mặt khác cũng cần loại bỏ tâm lý trông chờ vào nguồn hỗ trợ từ trên, không nên có tâm lý không đủ khả năng nhưng vẫn đăng ký để được nhận hỗ trợ.

Xây dựng NTM dù ở giai đoạn nào cũng là sự nghiệp của toàn dân, lấy nội lực từ cơ sở là chính. Xây dựng NTM nâng cao càng không thể chỉ chú trọng vào việc xây dựng cơ sở vật chất từ tiền bán đất. Nó phải đi sâu vào đời sống, nâng cao chất lượng thực chất đời sống của người dân.

PV