Đề xuất các vấn đề trọng tâm để xử lý hiệu quả buôn bán động vật hoang dã trái phép

Hạt Kiểm lâm số 8, huyện Chương Mỹ (Hà Nội) tịch thu nhiều cá thể chim hoang dã từ các đối tượng có hành vi buôn bán trái phép. (Ảnh: ENV)

Trung tâm Giáo dục thiên nhiên (ENV) vừa ra mắt tài liệu “Những hành động cấp bách bảo vệ động vật hoang dã trước nguy cơ tuyệt chủng: 2024”.

Đây là tài liệu thường niên, được phát triển từ năm 2016 nhằm đánh giá và xác định những vấn đề cấp bách cần được ưu tiên để xử lý hiệu quả tình trạng buôn bán động vật hoang dã trái phép, góp phần bảo vệ các quần thể động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm và từng bước xóa bỏ vai trò trong mạng lưới buôn bán động vật hoang dã trái phép toàn cầu.

Theo đó, trong năm 2024 này, ENV đã xác định 12 vấn đề trọng tâm cần tập trung xử lý.

Bên cạnh ghi nhận những nỗ lực và bước tiến đáng kể của Việt Nam trong công tác đấu tranh, ngăn chặn vi phạm về động vật hoang dã cũng như nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo vệ động vật hoang dã, ENV đồng thời xác định nhiều thách thức lớn vẫn còn tồn tại, đơn cử như việc xóa bỏ triệt để các đường dây buôn bán động vật hoang dã xuyên quốc gia và xử lý những đối tượng cầm đầu.

Công tác bảo vệ động vật hoang dã đòi hỏi sự chung tay, nỗ lực của toàn thể cộng đồng. (Ảnh: ENV)

Những vấn đề này đòi hỏi các cơ quan thực thi pháp luật ở Trung ương và địa phương cần tập trung nhiều nguồn lực, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế và sử dụng các phương pháp, cách thức phù hợp để điều tra, xử lý các vụ việc buôn bán, vận chuyển động vật hoang dã lớn, đặc biệt tại khu vực cảng, cũng như phát hiện và truy cứu trách nhiệm hình sự các đối tượng cầm đầu để triệt phá hoàn toàn những đường dây buôn bán động vật hoang dã lớn đang làm giàu bất chính từ đa dạng sinh học nước nhà.

Bên cạnh đó, ENV tiếp tục đề xuất ban hành danh mục các loài động vật hoang dã được phép nuôi thương mại tại Việt Nam như một giải pháp cấp thiết trước mắt để giải quyết tình trạng nhập lậu và hợp pháp hóa động vật hoang dã có nguồn gốc bất hợp pháp.

Một vấn đề nhức nhối khác cũng được ENV đề xuất là việc ngăn chặn sự du nhập và phát triển của các sinh vật cảnh ngoại lai. Chỉ riêng năm 2023, ENV đã ghi nhận hơn 316 vụ vi phạm với khoảng 19.320 cá thể động vật hoang dã ngoại lai bị buôn bán hoặc nuôi nhốt.

Là tổ chức phi chính phủ đầu tiên của Việt Nam tập trung vào bảo tồn động vật hoang dã, ENV nhấn mạnh rằng, việc buôn bán trái phép các loài ngoại lai là mối đe dọa tiềm ẩn với đa dạng sinh học và sức khỏe con người, đòi hỏi cơ quan chức năng cần ưu tiên quan tâm xử lý.

Bà Bùi Thị Hà, Phó Giám đốc ENV chia sẻ: Bên cạnh những kết quả đã đạt được, chúng ta đang phải đối diện với không ít khó khăn trong nỗ lực ngăn chặn sự tuyệt chủng của các loài động vật hoang dã tại Việt Nam và trên thế giới, đòi hỏi sự vào cuộc của các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan chức năng để có thể giải quyết triệt để.

ENV đặc biệt nhấn mạnh sự cần thiết phải tập trung điều tra, bắt giữ và xử lý các đối tượng cầm đầu những đường dây buôn bán động vật hoang dã lớn, cũng như việc ban hành một danh mục loài động vật hoang dã được phép nuôi thương mại để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ động vật hoang dã và làm chậm lại quá trình suy giảm sự đa dạng sinh học tại Việt Nam.

Trong bối cảnh nhiều loài động vật hoang dã đang phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng, Hội nghị thượng đỉnh đa dạng sinh học Liên hợp quốc (COP16) vừa được tổ chức vào cuối tháng 10 năm nay tiếp tục hướng đến mục tiêu giải quyết sự suy giảm nghiêm trọng về đa dạng sinh học toàn cầu.

Tại hội nghị, phái đoàn Việt Nam đã tham gia thảo luận các vấn đề liên quan đến bảo vệ hệ sinh thái toàn cầu, vai trò của cộng đồng trong bảo tồn đa dạng sinh học, cũng như các nguy cơ từ loài ngoại lai xâm hại và nhiều vấn đề nhức nhối khác.

Việt Nam là một thành viên tham gia công ước về đa dạng sinh học từ năm 1994 và đã luôn thể hiện trách nhiệm đối với quốc tế trong việc bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học.

Theo bà Hà, việc phê duyệt Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 vào năm 2022 là một cam kết mạnh mẽ của Việt Nam để thực hiện các mục tiêu bảo tồn loài.

Với định hướng và sự vào cuộc của các cơ quan quản lý nhà nước, bà Hà bày tỏ tin tưởng Việt Nam sẽ thành công trong việc xóa bỏ vai trò trong mạng lưới buôn bán động vật hoang dã trái phép toàn cầu, từ đó thực hiện hiệu quả các cam kết quốc tế cũng như bảo vệ tốt nhất các quần thể động vật hoang dã đang phải đối diện với nguy cơ tuyệt chủng.

TRUNG HƯNG