Dệt may xoay xở tìm nguyên liệu sản xuất

Ảnh hưởng của dịch COVID-19 làm đứt gãy các chuỗi cung trên toàn cầu. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp (DN) dệt may và da giày Việt Nam là những ngành mang về hàng chục tỉ USD xuất khẩu mỗi năm có lẽ thấm đòn nhiều nhất vì phụ thuộc vào nguyên liệu Trung Quốc.

Nguy cơ đứt nguồn hàng cận kề

Nhiều DN đối diện việc tạm ngừng sản xuất vì thiếu nguồn cung nguyên vật liệu. Chuyên sản xuất quần áo trẻ em, chị Hoàng Oanh, Giám đốc Công ty May Hoàng Oanh (TP.HCM), mấy ngày nay đứng ngồi không yên vì không có đủ nguyên liệu để sản xuất.

“Nguồn nguyên, phụ liệu cho sản xuất thành phẩm đến từ khá nhiều nước nhưng chủ yếu vẫn là Trung Quốc. Song hiện nay, các nhà máy mà chúng tôi đặt hàng đang trong tình trạng dừng sản xuất. Chưa kể việc hạn chế chuyển hàng qua cửa khẩu biên giới bằng đường bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc khiến công ty phải sản xuất cầm chừng. Nếu tình trạng đứt nguồn cung nguyên liệu tiếp tục kéo dài, có khả năng chúng tôi phải đóng cửa nhà máy, dừng sản xuất hàng” - chị Oanh lo lắng.

Đại diện một công ty sản xuất các sản phẩm da giày xuất khẩu đi thị trường châu Âu cho hay từ đầu năm đến nay, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên việc sản xuất gặp rất nhiều khó khăn. Nguyên nhân chính là do công ty không nhập khẩu được nguyên, phụ liệu đầu vào phục vụ sản xuất từ Trung Quốc. Hệ quả là sản xuất bị giảm sút nghiêm trọng, doanh thu giảm tới 40% so với cùng kỳ.

“Nếu dịch bệnh COVID-19 không được khống chế sớm, nguyên liệu không nhập được thì từ quý II-2020, hàng trăm công nhân công ty có thể phải nghỉ việc” - đại diện công ty này chia sẻ.

Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TP.HCM Lê Hữu Nghĩa thông tin: Trong những chuyến khảo sát tại các DN dệt may và da giày trên địa bàn TP có sử dụng nguồn nguyên liệu từ Trung Quốc, hiệp hội này thấy gần như tất cả đơn vị này đều thiếu nguồn cung trầm trọng. Nếu mua được nguyên liệu thì giá tăng cao so với trước.

Mục tiêu tăng trưởng cho ngành dệt may và da giày đang bị thách thức dữ dội vì thiếu nguyên liệu. Ảnh: QH

Trong khi đó, đầu ra cho sản phẩm lại yếu do người tiêu dùng có xu hướng thắt chặt chi tiêu để dành tiền phòng dịch. “Với sức tiêu thụ yếu, mà đầu vào tăng giá đã nuốt mất lợi nhuận các DN” - ông Nghĩa kết luận.

Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Thêu đan TP.HCM, cho hay qua rà soát vấn đề nguyên liệu của các DN trong hiệp hội thì cho thấy khoảng 50% các DN chỉ đảm bảo sản xuất đến giữa tháng 3, phần còn lại là hết tháng 3. Một số đơn vị khai thác được nguyên liệu trong nước và từ các nước chưa bị dịch bệnh như Indonesia, Malaysia hay Ấn Độ có thể duy trì được hoạt động nhưng số này rất ít.

“Phần lớn các DN hiện nay đang cố gắng co kéo việc sản xuất bằng cách giãn giờ làm, tận dụng nguồn nguyên, phụ liệu tồn kho trước đó để sản xuất một số mặt hàng bán trong nước. Do dịch bệnh COVID-19 bất ngờ đến nên hiện các DN không còn quan tâm nhiều đến mục tiêu tăng trưởng mà mối bận tâm lớn nhất là làm sao xoay xở có nguyên liệu cho hoạt động sản xuất” - ông Hồng nói.

Tìm lối thoát

Nhận diện đúng rủi ro và tìm giải pháp là bài toán chủ chốt với các DN nếu muốn tồn tại trong thời điểm khó khăn như hiện nay. Trong góc nhìn này, Công ty Sợi Thế Kỷ đã tính toán rất nghiêm túc về vấn đề nguyên, phụ liệu nhằm tránh phụ thuộc vào bất kỳ một thị trường nào mà chỉ cần biến động là gặp rủi ro và ảnh hưởng đến toàn bộ chuỗi sản xuất.

“Từ lâu công ty đã phân tán cơ cấu nguyên, phụ liệu cho sản xuất, đa dạng thị trường và cơ cấu nguyên liệu Trung Quốc chỉ chiếm khoảng 20%. Do đó, chúng tôi vẫn duy trì được sản xuất. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ hợp tác với các nhà đầu tư Hàn Quốc, Nhật… để hình thành chuỗi cung ứng. Tôi cũng cho rằng ngay cả khi dịch bệnh qua đi, các DN cũng nên tính toán lại việc nguồn cung nguyên liệu để tránh rủi ro” - ông Đặng Triệu Hòa, Tổng giám đốc Sợi Thế Kỷ, nói.

Ông Nguyễn Tuấn Hùng, giám đốc một công ty chuyên giày xuất khẩu ở Đồng Nai, thông tin công ty đang tìm thêm đối tác cung ứng nguyên liệu trong nước cũng như từ Hàn Quốc, Nhật Bản và châu Âu. Mục đích là để đề phòng trường hợp dịch bệnh kéo dài ở Trung Quốc thì cũng không gây ảnh hưởng quá lớn đến sản xuất.

“Các hợp đồng xuất khẩu của công ty sang thị trường châu Âu, Mỹ vẫn đảm bảo thời gian giao hàng. Tuy nhiên, lợi nhuận sẽ giảm vì giá nguyên liệu mua trong nước và các thị trường ngoài Trung Quốc cao hơn” - ông Hùng cho hay.

Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Thêu đan TP.HCM, cho hay hiệp hội đã đề nghị các DN tìm kiếm thêm các nguyên, phụ liệu ngoài thị trường Trung Quốc và nội địa. Từ đó để tránh phụ thuộc và cố gắng tối đa kéo dài hoạt động của mình, tích cực chăm sóc đội ngũ lao động để tình hình phục hồi lại thì có lao động để tiếp tục hoạt động.

“Bên cạnh đó hiện lĩnh vực dệt may có khoảng 90% DN có quy mô nhỏ và vừa. Do vậy chúng tôi đề nghị Nhà nước cần có sự hỗ trợ giảm bớt gánh nặng về chi phí điện, nước, phí vận tải cho các DN; xem xét về chính sách giảm lãi suất, giãn trả nợ, giảm thuế” - ông Hồng đề nghị.

PHƯƠNG MINH - QUANG HUY