Điều gì làm tình trạng bạo lực ở Ecuador tăng cao?

Ecuador từng được coi là nơi tương đối yên tĩnh trong một khu vực có lịch sử bạo lực và xung đột dân sự. Tuy nhiên vài năm qua, quốc gia này chứng kiến làn sóng gia tăng tội phạm, với số vụ giết người và thu giữ ma túy cao kỷ lục trong năm 2022, theo đài Al Jazeera. Các điểm nóng là các TP dọc theo các tuyến đường buôn bán ma túy như Guayaquil và Esmeraldas.

Chiếc xe chở ứng viên tổng thống Ecuador Fernando Villavicencio bị bắn hơn chục viên đạn. Ảnh: REUTERS

Hãng tin Reuters dẫn số liệu của cảnh sát cho thấy tỉ lệ giết người tăng gần gấp đôi từ năm 2021 đến 2022. Có tới 3.500 cái chết do bạo lực ở Ecuador trong nửa đầu năm nay, với gần một nửa xảy ra ở TP lớn nhất là Guayaquil.

Bên cạnh bạo lực giết người, cảnh sát ghi nhận 5.000 trường hợp tống tiền vào năm 2022 và con số này đang trên đà tăng gấp đôi vào cuối năm 2023.

Các nhà tù, nơi quyền kiểm soát phần lớn thuộc các băng đảng, là nơi thường xảy ra bạo lực đặc biệt nghiêm trọng. Hơn 30 người chết trong cuộc bạo loạn tháng trước tại một nhà tù ở Guayaquil. Hơn 600 người đã bị giết trong các vụ thảm sát trong tù trong vài năm qua.

Chính phủ Tổng thống Guillermo Lasso thừa nhận rằng tình trạng đổ máu trên đường phố và trong các nhà tù là do tội phạm đấu đá nội bộ nhằm kiểm soát các tuyến đường buôn bán ma túy do các băng đảng Mexico, Albania… sử dụng. Để hạn chế bạo lực, Tổng thống Lasso đã sử dụng quyền hạn khẩn cấp để ủy quyền cho binh sĩ tuần tra đường phố và sử dụng vũ khí chống lại tội phạm.

Điều gì khiến tình trạng bạo lực ở Ecuador tăng vọt? Mặc dù không có lịch sử sản xuất cocaine nhưng Ecuador nằm giữa hai điểm nóng sản xuất ma túy lớn nhất thế giới là Peru - Colombia và trở thành điểm nóng nhất cho hoạt động buôn bán ma túy.

Theo các chuyên gia an ninh, Ecuador đã trở thành một phần không thể thiếu trong các tuyến đường buôn bán cocaine béo bở từ Nam Mỹ đến Bắc Mỹ và châu Âu. Tình trạng các băng đảng ở Ecuador bắt tay các tổ chức buôn bán ma túy quốc tế ngày càng nhiều, khiến bạo lực gia tăng. Bạo lực thể hiện rõ nhất trên bờ biển Thái Bình Dương của nước này, khi các nhóm tội phạm tranh giành nhau kiểm soát và phân phối ma túy bất hợp pháp.

Chính phủ Ecuador không thể kiểm soát nổi các nhà tù quá đông đúc. Trong các nhà tù này, các băng nhóm kiểm soát và điều hành mạng lưới tội phạm từ sau song sắt. Bạo loạn tàn bạo trong nhà tù giữa các băng đảng đối địch thường xuyên xảy ra.

Đại dịch COVID-19 và tình trạng thiếu việc làm cũng tăng các nhóm tội phạm. Số liệu thống kê của chính phủ chỉ ra rằng chưa đến 4/10 người Ecuador tham gia lực lượng lao động, với phần lớn kiếm được ít hơn mức lương tối thiểu 450 USD/tháng. Kể từ đầu năm đến nay đã hơn 822.000 người trong độ tuổi 18-45 rời đất nước để tìm việc nơi khác.

Bản thân Tổng thống Lasso liên tục bị kêu gọi từ chức những tháng gần đây khi đất nước chìm trong khủng hoảng chi phí sinh hoạt và khủng hoảng an ninh.

THIÊN ÂN