'Đổi tên ĐH Y Dược TP.HCM thành ĐH Khoa học Sức khỏe làm lu mờ chuyên ngành trọng tâm là Y khoa'

Định danh một đại học là vấn đề quan trọng, vì nó liên quan đến thương hiệu về lâu dài trên trường quốc tế. Nhưng định danh đại học đào tạo các chuyên ngành liên quan đến y khoa và khoa học sức khỏe còn là thách thức.

Liên quan đến việc thay đổi tên Trường Đại học Y Dược TP.HCM, tôi đề nghị giữ lại chữ "Y" hay "Y khoa" qua cái danh mới "Đại học Y khoa và Khoa học Sức khỏe TP.HCM".

Vấn đề trong việc định danh của một đại học là phản ảnh được các chuyên ngành đào tạo. Hiện Trường Đại học Y Dược TP.HCM, như tên gọi, không phản ánh được các chuyên ngành quan trọng như Nha khoa, Y tế công cộng, và Điều dưỡng. Do đó, tôi nghĩ nhu cầu đổi tên Đại học Y Dược TP.HCM là thật, với mục đích có thể bao quát được các chuyên ngành quan trọng vừa đề cập.

Tôi và có lẽ nhiều người dễ dàng nhận ra Y khoa (medicine) là trọng tâm và trung tâm của một đại học chuyên đào tạo các chuyên gia về y tế. Điều này hợp lí vì đào taọY khoa lấy bệnh nhân làm trung tâm, với chẩn đoán, điều trị, và chăm sóc là những khía cạnh chủ yếu. Do đó, các đại học đa khoa ở nước ngoài có khoa Y gần như đều sử dụng danh từ 'medicine' hay Y khoa trong danh hiệu.

Các chuyên ngành khác như Điều dưỡng và Y tế công cộng là những hỗ trợ độc lập và quan trọng cho Y khoa. Do đó, tên một đại học cần phải phản ánh các chuyên khoa ngoài Y khoa. Ở nước ngoài (các nước nói tiếng Anh), các chuyên ngành như Điều dưỡng, Y tế công cộng, Vật lí trị liệu, v.v. thường được đề cập chung là Khoa học Sức khỏe (Health Sciences).

Có cần phân biệt "trường đại học" và "đại học"? Tôi nghĩ là không. Đại học là "University". University là … University, một đại học thường là đa khoa (hay cũng có thể chuyên khoa). Ở nước ngoài, chuyên ngành y khoa thường là phân khoa trực thuộc đại học đa khoa.

Dưới đại học là nhiều phân khoa (thường có tên là Faculty hay College), và dưới một phân khoa là nhiều "School", như School of Medicine (Trường Y), School of Dentistry (Trường Nha), School of Public Health (Y tế Công cộng).

Có nơi có cả School of Nursing (Điều Dưỡng) và School of Pharmacy (Dược). Cũng có đại học có một khoa về Y tế công cộng và khoa Dược độc lập với khoa Y, ví dụ như Harvard Medical School và Harvard School of Public Health.

Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn.

Nhưng ở Việt Nam, có những đại học chuyên ngành như Y khoa, Kinh tế, Luật khoa, Kĩ thuật, v.v. Riêng chuyên ngành Y, Trường Đại học Y Dược TP.HCM từng có 3 danh hiệu: Khoa Y Dược Hỗn Hợp ("Faculté mixte de Médecine et de Pharmacie"), lúc đó là chi nhánh của Trường Y Khoa Đông Dương; "Trung Tâm Giáo Dục Y Khoa"; và "Y Khoa Đại học Đường" như là một khoa của Viện Đại học Sài Gòn.

Chú ý rằng tất cả các danh hiệu trên đều có chữ "Y" hay "Y khoa".

Ở Mĩ, có lẽ mô hình Đại học California San Francisco (UCSF) là gần với mô hình Trường Đại học Y Dược TPHCM. Tuy nhiên, UCSF chỉ có 4 'Schools' về Y khoa, Nha khoa, Dược khoa, và Điều dưỡng. UCSF chỉ có trên dưới 3000 sinh viên, nhưng số giáo sư và khoa học gia nhiều gấp 8 lần số sinh viên.

Việc định danh cần phải quan tâm đến vấn đề 'căn cước tính'. Bởi vì chữ 'Health' được nhiều người trong ngành Y sinh và Sức khỏe hiểu là tương đồng với điều dưỡng hay các chuyên ngành ngoài Y khoa, nên ở một số trường tôi biết có vài chuyên ngành (như dược và y khoa) đòi tách ra khỏi phân khoa có tên Health hay Health Sciences để giữ cái căn cước tính dược khoa và y khoa.

Từ những nhận xét và sự thật trên, tôi đi đến 3 đề nghị cụ thể:

Thứ nhất, không nên dùng danh hiệu "Đại học Sức khỏe" hay "Đại học Khoa học Sức khỏe", vì cách đặt tên đó làm lu mờ chuyên ngành Y khoa, vốn là trọng tâm của khoa học về y tế và sức khỏe.

Thứ 2, nên dùng danh hiệu "Đại học Y khoa và Khoa học Sức khỏe" để vừa nhấn mạnh Y khoa, vừa bao hàm các chuyên ngành về khoa học sức khỏe (điều dưỡng, dược, nha, y tế công cộng);

Thứ 3, về danh hiệu tiếng Anh, tôi đề nghị dùng "University of Medicine and Health Sciences at Ho Chi Minh City" hay "University of Health and Medical Sciences at Ho Chi Minh City" để phù hợp với xu hướng chung về 'Health Sciences' trên thế giới.

Trên thế giới ngày càng có xu hướng dùng "Medical and Health Sciences" làm danh hiệu cho các trung tâm và viện. Ở Australia có Hội đồng Quốc gia về Y tế và Y khoa Australia (National Health and Medical Research Council) và Viện hàn lâm y tế và y khoa (Academy of Health and Medical Sciences).

Ở Mỹ cũng có nhiều đại học đặt tên phân khoa là "Medicine and Health Sciences" hay "Medical and Health Sciences" (ĐH Yale).

Do đó, tôi nghĩ cần phải giữ chữ "Y" hay "Y khoa" nhưng có thể thêm "Khoa học Sức khỏe" cho Đại học Y Dược TP.HCM.

GS Nguyễn Văn Tuấn