Đừng để miệng làm… ruột chịu

Mỗi mô trong cơ thể được nuôi dưỡng bằng máu vốn cung cấp từ hệ thống ruột. Khi ruột “ô nhiễm”, máu cũng bị họa lây, hậu quả là các cơ quan và mô sẽ bị liên lụy. Vì vậy, hệ thống ruột cần phải được quan tâm “bảo quản và nâng cấp”.

Ruột già có vai trò không nhỏ nhưng lại thường bị lãng quên. Công việc của ruột già là hấp thụ nước từ chất thải của thức ăn sau khi đã được tiêu hóa trong ruột non, làm cho chúng khô và chắc lại thành khối mà chúng ta thường gọi là “phân” (feces, stools). Ngoài ra, ruột già còn hấp thụ các chất điện giải và vitamin.

Tất cả thức ăn mà chúng ta đã đưa vào miệng đều tác động lên thành dạ dày, thành ruột non và thành ruột già. Nếu thức ăn là độc chất, chúng sẽ làm tổn hại thành ruột, gây nhiễm độc các dây thần kinh và các tuyến. Độc chất cũng có thể xuyên qua màng ruột để đi vào máu và theo máu chu du đến khắp các tế bào và mô. Vì vậy, nếu biết cách làm cho ruột già lâu bị… già, chúng ta sẽ có được một sức khỏe khả quan.

Ăn nhiều rau xanh, trái cây rất tốt cho hoạt động của ruột. Ảnh: HỒNG THÚY

Để giúp ruột già “trẻ” lâu, những thứ mà chúng ta cho vào miệng sẽ đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Khi ăn những bữa “chất lượng cao”, nghĩa là không phải thức ăn vặt, bạn đã giúp hệ thống ruột hoàn thành tốt nhiệm vụ, giúp ruột tạo ra những nhu động, nhờ đó chất thải sẽ di chuyển một cách dễ dàng từ ruột già đến trực tràng. Một bữa ăn “sành điệu” cũng giúp ruột tạo phân một cách hoàn chỉnh hơn, giúp phân dễ dàng bài tiết.

Nước sẽ giúp sự vận chuyển các chất thải một cách thuận lợi hơn. Thiếu nước rất dễ gây ra tình trạng táo bón. Ăn những loại thực phẩm có nhiều nước như rau cải, rong biển tươi cũng cung cấp một lượng nước đáng kể cho ruột già.

Chất xơ sẽ làm tăng thể tích của những khối chất thải “nằm vạ” trong ruột già, rất có ích để ruột già chuyển những chất thải sang dạng phân. Những loại thực phẩm như rau cải, trái cây, ngũ cốc cung cấp một lượng chất xơ đáng kể.

Ngoài ra, cũng cần chú trọng đến các loại thực phẩm giàu vitamin A và D. Cung cấp cho cơ thể một lượng vitamin D thích hợp sẽ giúp tránh khỏi nhiều loại ung thư, trong đó có ung thư ruột già. Khi bạn không có điều kiện tiếp xúc thường xuyên với ánh sáng mặt trời thì cũng nên chú trọng đến những loại thực phẩm giàu vitamin D (sữa, trứng, cá, phô mai…).

Màng nhầy của ruột cũng cần những chất “bôi trơn” để phân dễ dàng di chuyển. Vitamin A rất cần thiết để giúp các tế bào màng ruột tiết ra những chất nhầy. Những thực phẩm giàu vitamin A bao gồm dầu gan cá, cà rốt, trứng, sữa, cá thu, cá mòi...

Bên cạnh đó, chúng ta cũng nên cung cấp cho cơ thể những loại chất béo tốt (good fats). Tất cả tế bào trong cơ thể, trong đó có những tế bào ruột già, luôn đòi hỏi một lượng axít béo để duy trì tốt chức năng của nó. Nếu cơ thể bị thiếu chất béo, hệ thần kinh và những cơ trơn ở xung quanh hệ tiêu hóa sẽ bị “mất phong độ”, từ đó dẫn đến những chứng bệnh liên quan đến ruột già.

Hơn nữa, những chất béo có lợi sẽ giúp cơ thể hấp thu vitamin A một cách hiệu quả hơn vì đây là loại vitamin tan trong chất béo. Những loại thực phẩm có chứa nhiều chất béo tốt bao gồm trái bơ, trứng, dầu ô liu, dầu dừa, các loại hạt, cá…

Những loại vi khuẩn có lợi cũng sẽ giúp ruột già khỏe khoắn hơn. Những vi khuẩn “tốt bụng” này sẽ giúp hệ tiêu hóa “dọn dẹp” các loại chất bẩn, kích thích sự tiêu hóa, nhờ đó ngăn ngừa sự tích lũy những chất thải độc hại.

Những vi khuẩn có lợi cũng sẽ “chiếm chỗ” trong hệ tiêu hóa. Nhờ đó, các loại vi khuẩn có hại, nấm, ký sinh trùng sẽ “không có cửa” để vào và phải “đi chỗ khác chơi”.

Stress rất có hại cho hệ tiêu hóa, ngăn cản sự “vệ sinh” ở ruột già do tác động lên những sợi thần kinh của hệ này. Hãy quẳng gánh lo đi mà vui sống! Một tinh thần vui tươi, sảng khoái sẽ giúp ruột già trẻ mãi.

Đừng “nín” và tránh “quan hệ cửa sau”

Cần xây dựng cho bản thân một lối sống lành mạnh và điều độ. Dù bận mấy cũng không nên nín làm “chuyện lớn” (đại tiện) vì nếu bạn cứ nín thường xuyên, những chất thải sẽ ở lại trong ruột lâu hơn. Sự “nằm vùng” này sẽ gây nên tình trạng thiếu nước ở ruột và làm cho các chất thải trở nên “cứng đầu” hơn. Hậu quả là bạn sẽ bị táo bón.

Khi sinh hoạt tình dục, tránh quan hệ bằng “cửa sau” vì hậu môn được “thiết kế” chỉ với nhiệm vụ duy nhất là “ngõ ra”. Những cơ thắt (sphincter) ở hậu môn có nhiệm vụ đưa phân ra ngoài. Quan hệ tình dục qua “ngõ sau” thường xuyên sẽ làm tổn hại lớp màng nhầy ở trực tràng. Một số trường hợp nghiêm trọng còn có thể làm tổn thương phần ruột hình chữ S (sigmoid colon).

Những tổn thương lặp đi lặp lại ở những khu vực này có thể dẫn đến sự hình thành các polyps (những cục u nhỏ trong niêm mạc). Điều này càng làm tăng tần suất rủi ro mắc bệnh ung thư ruột già.

Dược sĩ NGUYỄN BÁ HUY CƯỜNG